برنامه هفتم(7)توسعه؛ محافظه‌کاری ابهام آلود؛

دکتر محمد صادق خرسند

▫️لایحه برنامه هفتم توسعه در هفت بخش، 22 فصل و 302 ماده بعد از تصویب در هیئت دولت، توسط سازمان برنامه و بودجه منتشر گردید.

در مقدمه این لایحه آمده است که برنامه هفتم توسعه، چهارمین برش از سند چشم انداز 20 ساله ایران و اولین برنامه کلان در راستای بیانیه گام دوم انقلاب با رویکردی مسأله محور است.

مهم ترین هدف‌گذاری‌های اعلام شده این برنامه، رشد اقتصادی 8 درصدی، رشد اشتغال 9/3 درصدی سالانه معادل یک میلیون شغل است.

🔘در نگاهی اجمالی به این لایحه، شاید جنجالی‌ترین ماده، ماده 15 فصل اول باشد که بلافاصله بعد از انتشار، مورد انتقاد قرار گرفت.

این ماده به کارفرمایان اجازه می‌دهد تا حداقل دستمزد و مزایای نیروهای استخدام شده در سه سال اول را معادل یک دوم حداقل دستمزد و مزایای مصوب شورایعالی کار پرداخت کنند و بر همین اساس هم کسورات بیمه پرداخت شود.

در این حالت سنوات شاغل بر مبنای یک دوم، محاسبه می شود و کارفرما در طول این دوره اختیار لغو قرارداد را به صورت یک طرفه خواهد داشت. به احتمال فراوان این ماده در مجلس تعدیل خواهد شد؛ اما تصویب آن بدین شکل می تواند مشکلات جامعه کارگری را تشدید نماید.

مورد مهم دیگر این فصل که می تواند در تحرک اقتصادی کشور مؤثر باشد، ماده 18 است که طی آن سهم اقتصاد دیجیتال در ارزش افزوده کل اقتصاد کشور افزایش می یابد.
ماده مهم فصل دوم ذیل عنوان اصلاح ساختار بودجه، ماده 21 است که طی آن بودجه کشور به صورت دو مرحله ای تقدیم مجلس خواهد شد؛

مرحله اول تا پایان آبان ماه هر سال مشتمل بر برنامه سالانه دولت شامل منابع بودجه عمومی به تفکیک هر بخش و مصارف بودجه شرکت های دولتی، بانک ها و موسسات انتفاعی وابسته به دولت و مرحله دوم حداکثر یک ماه پس از تصویب مرحله اول که طی آن بودجه دستگاه های اصلی بر حسب برنامه و به همراه جداول کلان استانی در سقف مصوب برای تصویب به مجلس ارائه می شود.

به نظر می رسد تصویب و اجرای این ماده می تواند در واقعی تر شدن بودجه کشور و جلوگیری از مشکلاتی نظیر کسری بودجه نقش مؤثری داشته باشد.
▫️ماده پر سروصدای دیگری که در فصل صندوق های بازنشستگی آمده، ماده 66 است که مطابق آن بیمه شده در صورت داشتن مدرک کارشناسی ارشد و بالاتر می تواند پس از رسیدن به شرایط بازنشستگی همچنان به کار خود ادامه دهد، مشروط به اینکه سن وی بالاتر از 65 سال نباشد.

همچنین در مورد صندوق های بازنشستگی که مبنای حداقل سن بازنشستگی تعیین نشده است، حداقل سن لازم برای بازنشستگی 53 سال خواهد بود و مأموریت آموزشی حین خدمت که منجر به اخذ مدرک تحصیلی رسمی توسط کارمندان دستگاه های اجرایی می شود، دیگر جزء سابقه خدمت برای بازنشستگی منظور نخواهد شد.

🔘در فصل 8، تأکید دولت بر مسکن ملی بوده و سازوکارهای لازم برای تسهیل آن بیان شده است. در فصل جمعیت و خانواده به رغم وجود 8 ماده و تبصره، به نظر می رسد دغدغه پیری جمعیت به خوبی درک نشده و این قانون نتواند در حل این بحران ملی نقش مؤثری ایفا نماید.

نکته مهم فصل 14، یعنی فصل نظام سلامت هم، اجباری شدن بیمه سلامت برای تمام ایرانیان و برخورداری همه مردم از یارانه سلامت دولت خواهد بود.
از مهم ترین آسیب‌های برنامه‌های توسعه بعد از انقلاب، عدم پایبندی دولت‌ها به این برنامه‌ها به عنوان سند بالادستی بوده است.

براساس اسناد منتشر شده سازمان برنامه و بودجه، حدود ۳۰ تا ۳۴ درصد برنامه های توسعه تاکنون محقق شده و برنامه ششم به دلایل مختلفی از ضعیف ترین برنامه های اجرا شده بعد از انقلاب بوده است.

🔸در مجموع برنامه هفتم توسعه با دیدگاهی محافظه کارانه تدوین شده و خبری از بن بست شکنی در آن نیست.

✍️#محمدصادق_خرسند، پژوهشگر اقتصاد سیاسی
#یادداشت_سیاسی