تحلیلی کوتاه بر فاجعه 17 شهریور 57

🏴
یکی از جنایات رژیم پهلوی که با ترغیب مستشاران آمریکائی که در تاروپود آن رژیم حضور داشتند و با سلاح و حتی با کمک کماندوهای اسرائیلی صورت گرفت، فاجعه هولناک روز جمعه ۱۷ شهریور سال ۱۳۵۷ معروف به جمعه سیاه و جمعه خونین بود. در این فاجعه و کشتار دسته‌جمعی و یورش ددمنشانه که با دستور مستقیم شاه خائن در حمله به تظاهرات آرام مردم معترض به استبداد حاکم صورت گرفت، حدود چهار هزار و پانصد نفر از انقلابیون شهید و بیش از هفت هزار نفر هم مجروح شدند.

کشتار مردم بی‌پناه و بدون سلاح در این روز به سبک جنایات رژیم غاصب صهیونیستی صورت گرفت؛ چراکه یکی از شگردهای این رژیم کودک کش برای از بین بردن نسل مبارزان و انقلابیون و مخالفان خود، کشتن کودکان و اطفال معصوم بوده و هست؛ لذا بنا به نقل یکی از شاهدان عینی، بعد از کشتار ۱۷ شهریور، وی اجساد بیش از هشتاد کودک زیر دو سال را فقط در یکی از مناطق بهشت‌زهرا شمارش کرده بود

به فاصله دو روز پس از این جنایت وحشتناک و قرون وسطایی، روسای جمهور آمریکا و رژیم صهیونیستی اسرائیل و متحد آن‌ها یعنی رئیس‌جمهور وقت مصر، از شاه حمایت کردند. این در حالی بود که آقای جیمی کارتر رئیس‌جمهور دموکرات آمریکا به‌طور مرتب نظام استبدادی و کمونیستی حاکم بر شوروی آن زمان را محکوم و با تبلیغات گسترده، خود را مدافع حقوق بشر و طرفدار آزادی معرفی می‌کرد.

برای ریشه‌یابی علل وقوع این جنایت بشری لازم است کمی به عقب برگشته و به گوشه‌ای از خیانت‌های رژیم پهلوی و دستگاه سرکوبگر ساواک بپردازیم.
گرچه مظالم رژیم از جمله عدم آزادی اندیشه و بیان، گرفتار شدن مبارزان در زندان‌های مخوف و شکنجه‌های قرون وسطایی، ترویج مظاهر بی‌دینی و دین‌ستیزی، جو خفقان، به شهادت رساندن مبارزان در صحنه‌های ساختگی از جمله شهادت آیت‌الله سید مصطفی خمینی (ره)، کشتار ۱۵ خرداد ۱۳۴۲، تبعید امام خمینی (ره)، قبضه شدن امور مملکت توسط بیش از پنجاه هزار مستشار آمریکائی، گسترش بی‌رویه فقر و فساد و تبعیض، وابستگی مفرط به آمریکا و انگلیس و …

همگی از جمله دلایل نارضایتی مردم از رژیم صددرصد وابسته پهلوی بود، اما دو عامل دیگر زمینه‌ساز تشدید اعتراضات مردمی و تجمع ۱۷ شهریور بود:

الف) فاجعه سینما رکس آبادان: طبق اسناد موجود و اعترافات مسئولین ارشد وقت، این جنایتِ هولناک توسط ساواک صورت گرفت و مردم هم متوجه این جنایت شده و شدیداً عصبانی و غم‌زده بودند.

ب) کشتار مردم روزه‌دار در شب ۲۷ ماه مبارک رمضان یعنی در شب ۹ شهریور ۱۳۵۷
به‌طور خلاصه فقط مروری به این دو حادثه مهم خواهیم داشت.

🏴چرا هولوکاست سینما رکس آبادان اتفاق افتاد؟
در شب ۲۸ مردادماه ۱۳۵۷ با برنامه ساواک حدود ۷۰۰ نفر در حین تماشای فیلم «گوزن‌ها» در سینما رکس آبادان زنده‌زنده در آتش سوختند. حدود ۴۰۰ نفر آن‌ها در دم و مابقیِ زخمی‌ها به‌تدریج در آتش کینه رژیم پهلوی جان سپردند. البته دستگاه حکومتی ابتدا سعی کرد این جنایت را به انقلابیون افراطی نسبت دهد.

لازم به ذکر است که رژیم برای ایجاد اختلاف بین مبارزان و انقلابیون، آن‌ها را به دو دسته افراطی و معتدل تقسیم کرده و مذهبی‌های سازش‌ناپذیر و طرفدار امام خمینی (ره) را افراطی قلمداد می‌کرد . از طرف دیگر برخی انقلابیون مذهبی که به گسترش فساد و فحشا و بخصوص نمایش فیلم‌های مستهجن و ضد اخلاقی معترض بودند، هر از چند گاهی بدون اینکه به کسی آسیب برسانند با حالت بزن دررو، به برخی از سینماهایی که فیلم‌های ضد اخلاقی را نمایش می‌دادند، حمله‌ور شده و از ترس دستگیری توسط ساواک و شهربانی با وارد کردن خسارات جزئی سریع از معرکه فرار می‌کردند، اما به علت سرعت عمل ساواک و شهربانی، اکثراً هم دستگیر و محاکمه می‌شدند.

بنابراین همین مسئله بهانه دست رژیم داده بود تا نیروهای انقلابی و مذهبی را عامل آتش‌سوزی معرفی و عامه مردم را از آن‌ها بدبین و مسیر بیداری ملت را به انحراف بکشاند. اما هوشیاری مردم و نوع عملیات صورت گرفته، باعث شد تا مردم خیلی سریع متوجه شدند که این‌چنین جنایات هولناکی فقط کار یک رژیم آدم کش و دستگاه امنیتی بی‌رحم آن است و لا غیر.

بنابر اسناد باقی‌مانده از دستگاه‌های امنیتی پهلوی، ساواک برای رد گم کنی، چهار نفر معتاد را اجیر کرده و توسط آن‌ها، با حوصله و بدون حالت بزن‌دررویی و بدون عجله، داخل و دورتادور سالن سینما را بنزین ریخته و با هماهنگی مسئولین سینما همهٔ درب‌های خروجی سینما را بستند تا پس از شروع آتش‌سوزی، زن و بچه‌ها و مردم داخل سینما هیچ راه فراری نداشته باشند، لذا از ساعت ۲۱:۴۵ شب تا ساعت ۴ بامداد این آتش‌سوزی مهیب ادامه داشت و در حالیکه مردم در میان شعله‌های آتش می‌سوختند، اما به دلیل بسته بودن همه درب‌های سینما، هیچ راه فراری نداشتند.