برجام تا تفاهم‌نامه جدید؛ عبرت‌هایی برای مدیریت تعهدات بین‌المللی

مقدمه
🛡️ دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد که متن تفاهم‌نامه با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، پس از بررسی دقیق در کمیته هسته‌ای شورا، به تصویب رسیده و منطبق بر مصوبه همین کمیته است. ایران صرفاً پس از تأمین شرایط لازم امنیتی و ایمنی، گزارش مربوط به تأسیسات هسته‌ای آسیب‌دیده را پس از اخذ نظر شورا به آژانس ارائه خواهد کرد. هرگونه روش اجرایی همکاری و اقدام میان ایران و آژانس باید با تایید شورا باشد و در صورت اقدامات خصمانه علیه ایران یا بازگرداندن قطعنامه‌های منقضی شده شورای امنیت، اجرای این ترتیبات به سرعت متوقف خواهد شد.

ابهامات و نگرانی های موجود

🔒 اما نکات مهمی در این بیانیه وجود دارد: متن توافق در حالی محرمانه نگه داشته شده که آمریکا، اروپا و رژیم صهیونیستی به آن دسترسی دارند و وزارت خارجه آن را منتشر نکرده است. همچنین تعریف دقیق «ایجاد شرایط لازم امنیتی» و تضمین‌های مربوط به آن مشخص نشده است. انتظارات آژانس برای دریافت اطلاعات جزئی درباره میزان خسارات و سرنوشت مقادیر اورانیوم غنی‌شده، پس از حمله تروریستی خردادماه، غیرقانونی و مغایر امنیت ملی ایران است؛ به‌ویژه که آژانس در محکومیت جنایت کوتاهی کرده و عملاً در زمینه‌سازی آن نقش داشته است. ارائه این اطلاعات می‌تواند هم بی‌تفاوتی به جنایت را نشان دهد و هم بستر حملات تروریستی دیگر را فراهم کند.

راهبردهای پیشنهادی برای مدیریت تعهدات بین المللی

⚠️ تجربه تلخ برجام نشان داده که تفاوتی ندارد توافق در چه سطحی نهایی شود، زیرا ضعف در نظارت و اجرای یک‌طرفه تعهدات، خسارت جبران‌ناپذیری برجای می‌گذارد. پس از ارائه اطلاعات به آژانس، تضمینی برای عدم استفاده طرف‌های غربی از مکانیسم ماشه وجود ندارد و اعلام توقف اجرای ترتیبات در برابر اقدامات خصمانه، چندان بازدارنده نخواهد بود. 🚨با توجه به سوابق نقض توافقات توسط آژانس و طرف‌های غربی، اعتماد فعلی بسیار پایین است و رویکرد درست، انتظار پایان جنگ و پاسخگویی طرف مقابل است، همان‌طور که قبلا دبیر شورای عالی امنیت ملی بیان کرده است.

منبع

✍️ داود عسگری

پیوندها

تارنمای انتشارات زمزم هدایت

تارنمای مرکز پاسخگویی به سوالات و شبهات جوابگو

پیام رسان انتشارات زمزم هدایت

مرکز فضای مجازی حقیق در آپارات

پرسش و پاسخ