صدای بلند اقلیت: دام بزرگ تحلیل‌های شبکه‌های اجتماعی

شبکه‌های اجتماعی اغلب به عنوان آیینه‌ای از افکار عمومی معرفی می‌شوند، اما واقعیت این است که این آیینه تصویری تحریف‌شده ارائه می‌دهد. بسیاری از تحلیلگران رسانه، از جمله یاکوب نیلسن، نشان داده‌اند که «نابرابری مشارکت» مهم‌ترین عامل این تحریف است.

مدل نیلسن

 طبق مدل نیلسن، در جوامع آنلاین حدود ۹۰ درصد کاربران صرفاً مصرف‌کننده محتوا هستند و هیچ تولید یا تعامل فعالی ندارند. ۹ درصد کاربران فقط گه‌گاه مشارکت می‌کنند، آن هم در قالب فعالیت‌های سبک مانند پسند کردن یا بازنشر. تنها ۱ درصد باقی‌مانده، تقریباً همه تولید محتوا و کنش‌ها را انجام می‌دهند.

این توزیع مشارکت که معمولاً از الگوی آماری زیپف پیروی می‌کند، باعث می‌شود صدای آن ۱ درصد بیش از حد تقویت شود و به اشتباه نماینده کل جامعه تصور شود.

با چنین ساختاری، فضای اینستاگرام، توئیتر یا فیسبوک هرگز نمی‌تواند بازتاب کامل و بی‌طرفانه‌ای از سلایق، دغدغه‌ها و واقعیت‌های اجتماعی باشد.

برداشت شبکه های اجتماعی

برداشت از جامعه بر اساس این بسترها نه‌تنها ناقص، بلکه تا حدود ۹۰ درصد خطا دارد، زیرا اکثر صداها در سکوت‌اند و آنچه دیده یا شنیده می‌شود مربوط به گروه کوچکی از کاربران فعال است.

 بنابراین، هر تحلیل اجتماعی بر پایه داده‌های خام شبکه‌های آنلاین باید با احتیاط فراوان انجام شود. بدون در نظر گرفتن سازوکار نابرابری مشارکت، نتیجه‌گیری‌ها بیشتر بازتاب «فرهنگ اقلیت فعال» خواهند بود و نه تصویری واقعی از جامعه بزرگ‌تر.

نویسنده

✍️داود عسگری

پیوندها

تارنمای انتشارات زمزم هدایت

تارنمای مرکز پاسخگویی به سئوالات و شبهات جوابگو

پیام رسان انتشارات زمزم هدایت

پرسش و پاسخ