س. با توجه به تاکیدات صریح پیامبر بر مساله جانشینی علی بن ابی طالب علیه السلام پس از خود؛ مخالفان امیرالمومنین با چه توجیهاتی جامعه اسلامی را متقاعد کرده و غصب خلافت کردند؟
ج . آنها به نيابت از وحى – كه رسول اكرم آنرا پس از خود به قرآن و عترت خويش اختصاص داده بود و در حديث ثقلین و احاديث فراوان ديگر بدان اشاره كرده بود – به دید يك مسئله ى سياسى نگريستند و بى آنكه بخواهند علنا با پيغمبر مخالفتى كرده باشند , آن را پيش از هر چيز مربوط به مصلحت دانستند و معتقد شدند كه لزوم اطاعت فرمان پيامبر در مسائل سياسى , وابسته به صلاحديد و نظر پيامبران مجرب و جهانديده است , اگر آنان با اراده پيامبرتوافق داشتند بايد آنرا پذيرفت و اگر توافق نداشتند , نظر آنان ملاك عمل است نه اراده ى پيامبر .
به عبارت بهتر مساله را اینگونه توجیه کردند که پیامبر توصیه به جانشینی علی بن ابی طالب در شرایط ایده آل کرده است ؛ ولی پس از پیامبر شرایط بحرانی قلمداد شد و جانشین باید مجرب و کارآمدتر باشد بنابراین امیرالمومنین چون جوان است نمی تواند از پس این مسئولیت خطیر بر آید و با این توجیه جامعه را از فیض حکومت حضرت امیرالمومنین بی نصیب نهادند.
