حکم خواهر برادر رضاعی چیست؟

از نظر مذهب شیعه امامیه (ع) شیر دادنی که علت محرم شدن است هشت شرط دارد:

1. بچه شیر زن زنده را بخورد نه شیر زن مرده را.

2. شیر آن زن از حرام مثل زنا، نباشد.

3. بچه شیر را از پستان زن بمکد نه این که با وسیله ای شیر را در کام بچه بریزند.

4. شیر خالص بوده و با چیز دیگری مثل غذا، مخلوط نباشد.

5. شیر از یک شوهر باشد ولی اگر زن از شیر شوهر اول خود بچه ای را شیر دهد و بعد شوهر دیگر کند و از شیر آن شوهر، هم بچه دیگری را شیر دهد آن دو بچه با هم محرم نمی شوند و نیز اگر زن شیردهی را طلاق دهند و آن زن شوهر دیگری کند و از آن شوهر، فرزند آورد و تا موقع زاییدن، شیری که از شوهر اول داشته، باقی باشد و مثلاً هشت دفعه، پیش از زائیدن، از شیر شوهر اول و هفت دفعه بعد از زاییدن، از شیر شوهر دوم، بچه ای را شیر دهد، آن بچه به کسی محرم نمی شود.

6. بچه به واسطه مرض، شیر را برنگرداند و اگر برگرداند، بنابر احتیاط واجب، کسانی که به واسطه شیر خوردن، به آن بچه محرم می شوند، باید با او ازدواج نکنند و نگاه محرمانه هم به او ننمایند.

7. پانزده مرتبه یا یک شبانه روز، شیر سیر بخورد و یا مقداری شیر به او بدهند که بگویند از آن شیر، استخوانش محکم شده و گوشت در بدن او روییده است بلکه اگر ده مرتبه هم به او شیر دهند احتیاط مستحب آن است کسانی که به واسطه شیر خوردن به او محرم می شوند، با او ازدواج نکرده و نگاه محرمانه هم به او ننمایند که این شیر خوردن چند شرط دارد:

1. در بین این پانزده مرتبه یا یک شبانه روز شیر خوردن، بچه غذا نخورد.

2. در بین آن، بچه شیر زن دیگری را نخورد.

3. در هر مرتبه، بچه بدون فاصله شیر بخورد ولی نفس تازه کردن و یا صبر کردن مختصر اشکالی ندارد.

4. دو سال بچه تمام نشده بلکه کمتر از دو سال داشته باشد [1]

با رضاع کامل و تحقق شرایط ذکر شده احکام رضاع مطرح می شود. در ذیل به برخی از آن اشاره می گردد:

اگر زنى بچه‏اى را با شرایطى که گذشت شیر دهد، آن بچه به این عدّه محرم مى‏شود؛ اوّل: خود زن و آن را مادر رضاعى مى‏گویند.

دوم: شوهر زن که شیر مال اوست و او را پدر رضاعى مى‏گویند.

سوم: پدر و مادر آن زن هر چه بالا روند، اگر چه پدر و مادر رضاعى او باشند.

چهارم: بچه‏هایى که از آن زن به دنیا آمده‏اند، یا به دنیا مى‏آیند.

پنجم: بچه‏هاى اولاد آن زن هر چه پایین روند، چه از اولاد او به دنیا آمده، یا اولاد او آن بچه‏ها را شیر داده باشند .

ششم: خواهر و برادر آن زن اگر چه رضاعى باشند ، یعنى بواسطه شیر خوردن، با آن زن خواهر و برادر شده باشند. هفتم: عمو و عمه آن زن اگر چه رضاعى باشند.

هشتم: دایى و خاله آن زن اگر چه رضاعى باشند.

نهم: اولاد شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه پایین روند اگر چه اولاد رضاعى او باشند .

دهم: پدر و مادر شوهر آن زن که شیر مال آن شوهر است، هر چه بالا روند .

یازدهم: خواهر و برادر شوهرى که شیر مال اوست اگر چه خواهر و برادر رضاعى او باشند .

دوازدهم: عمو و عمه و دایى و خاله شوهرى که شیر مال اوست هر چه بالا روند، اگر چه رضاعى باشند. و نیز عدّه دیگرى هم که در مسائل بعد گفته مى‏شود، بواسطه شیر دادن محرم مى‏شوند. [2]

بنابر آن چه که در مورد چهارم آمده است، اگر دختر یا پسری از زنی شیر بخورد تمام فرزندان زن به او محرم می شوند و به قول مردم خواهران وبرادران رضاعی شیر خوار می شوند. اگرچه شیر خوار با یکی از فرزندان زن شیر خورده باشد که در عرف مردم فقط به او برادر یا خواهر رضاعی شیر خورنده اطلاق می شود. ولی دیگر فرزندان زن نیز خواهر وبرادر رضاعی شیر خوار هستند. پس اگر منظور شما از خواهر برادر رضاعی این باشد، یعنی پسری با پسر زن، شیر خورده است، خواهران پسر زن، همان خواهران برادر رضاعی شیر خوار هستند که ازدواج با آنان حرام است.

اما اگر منظور شما از خواهر برادر رضاعی این است که مثلاً اگر شخصی به نام حسن به همراه پسر دیگری از مادر حسن شیر بخورد آن پسر برادر رضاعی حسن می شود، اما آیا خواهران آن پسر، خواهران رضاعی حسن شده اند. آیا حسن می تواند با خواهران این پسر ازدواج کند؟

در جواب به این سؤال لازم است به مسأله زیر توجه کنید:

اگر زنى بچه‏اى را شیر دهد، به برادرهاى آن بچه محرم نمى‏شود. و نیز خویشان آن زن به برادر و خواهر بچه‏اى که شیر خورده محرم نمى‏شوند. [3]

بنابراین مسأله و با توجه به مسأله قبل که محرم ها را بر شمردیم، شخص فرضی ما به نام حسن می تواند با خواهران برادر رضاعی خویش ازدواج کند ولی آن پسر شیر خورده نمی تواند با خواهران حسن ازدواج کند.