چرا سن تکلیف دختران در اسلام پایین‌تر است؟
چرا باوجود اهمیت عدالت در اسلام سن تکلیف دختران کمتر است؟
پاسخ
عدالت به معنای قراردادن هر شیء در جای مناسب آن است و هرگز به‌معنای مساوات نیست؛ شرط مکلف¬شدن یک شخص به احکام دینی این است که به بلوغ برسد. «بلوغ» به‌معنای رسیدن به «سنّ خاصّی است که انسان در آن سن آمادگی انجام کار موردنظر را دارد.» رسیدن به این سن در دختران و پسران نشانه‌های خاصّی دارد.
نشانۀ بلوغ در پسران یکی از سه چیز است:
1. تمام‌شدن پانزده‌سال قمری
2. بیرون آمدن منی
3. روییدن موی درشت بالای عورت
نشانۀ بلوغ در دختران
1. تمام شدن نه سال قمری
2. دیدن خون حیض
3. روییدن موی درشت بالای عورت است.
تعیین این نشانه‌ها برای بلوغ براساس شرایط فیزیولوژیک موجود در غالب نوجوانان صورت گرفته است و می‌بینیم که در همۀ مناطق جهان با در نظر گرفتن شرایط طبیعی و اجتماعی، دختران زودتر به بلوغ طبیعی می‌رسند و فعالیت غدد جنسی در آنان پیش از پسران آغاز می‌شود. براساس پژوهش‌های علمی رشد زن سریع‌تر از مرد است؛ بدین‌معناکه، دورانی که مرد در مدت پانزده‌سال طی می‌کند زن آن را در ظرف نه سال طی می‌کند و این موضوع اختصاص به جنس زن و مرد ندارد،
بلکه در تمام جانداران و گیاهان، انواع ضعیف‌تر واپسین درجۀ نموی خود را در دوران کوتاه‌تری طی می‌کنند؛ برای مثال، می‌بینیم که رشد گیاهی چون «نیلوفر» به‌مراتب سریع‌تر از رشد درختی چون «چنار» است.
خلاصه اینکه هر موجودی که لطیف‌تر است، رشد آن سریع‌تر می‌باشد و هر موجودی که خشن‌تر است، رشد آن کندتر انجام می‌شود و به‌همین‌دلیل، بسیاری از دختران در سنین سیزده یا چهارده‌سالگی آمادۀ بارورشدن ازنظر جنسی و مادرشدن هستند؛ درحالی‌که، پسران در این سنّ‌وسال معمولاً آمادگی پدرشدن را ندارند.
رشد عقلانیت در دختران
این رشد تنها منحصر در جنبه‌های بدنی و جسمی نیست. اندیشه و عقلانیت دختران نیز زودتر از پسران شکفته می‌شود و دلیلش نیز آن است که در دوران کودکی، دختران زودتر از پسران شروع به حرف‌زدن می‌کنند. باتوجه‌به رابطۀ انکارناپذیری که بین اندیشه و سخن‌گفتن وجود دارد این نتیجه به‌دست می‌آید که دستگاه فکری دختران زودتر از پسران به کار می‌افتد.
نتیجه
تعیین زمان بلوغ شرعی دختران چندسال زودتر از پسران، براساس صلاحیت طبیعی و به‌معنای هماهنگی قوانین تشریع با مقررات تکوین است. زودرس بودن دورۀ بلوغ جنسی دختران در مقایسه با پسران، باعث قرارگرفتن آنان در معرض گناه می‌شود، اما اسلام با بیان لزوم مسئولیت‌پذیری دختران از همان سن در قبال احکام شرعی، زمینۀ پیشگیری از گناه و واکسینه‌شدن از خطاها در آنان ایجاد می‌کند.
منابع
[1]. ناصر مکارم شیرازی، پاسخ به پرسش‌های مذهبی، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام)، 1377، ص 423.
[1]. محمدتقی فلسفی، بزرگسال و جوان از نظر تمایلات و افکار، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۸۷، ج ۲، ص ۱۳۲.
پیوندها
پرسش و پاسخ
سوالات اصلی در خصوص عدالت و بلوغ شرعی بین پسران و دختران
زیرا دختران معولا زودتر از پسران به بلوغ جسمی و جنسی می رسند و شریعت نیز احکام را متناسب با این بلوغ بر آنان واجب می کند.
خیر ، عدالت در اسلام به معنای برابری مطلق نیست ، بلکه یعنی هر فرد متناسب با ویژگی های خود وظیفه داشته باشد بنابراین این تفاوت مصداق عدالت است .
تکالیف شرعی متناسب با توان دختران در همان سن طراحی شده است علاوه بر این بسیاری از وظایف سنگین مانند جهاد یا قضاوت بر عهده مردان گذاشته شده ، نه زنان .
