اى که دل ها همه از داغ غمت غمگین است/ وى که از خون تو صحراى بلا رنگین است/ نرود یاد لب تشنه ات از خاطره ها/ هر که را مى نگرم از غم تو غمگین است/ ایام سوگواری تاسوعا و عاشورای حسینی تسلیت باد
logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4
  • صفحه اصلی
  • موضوعات
    • اخلاق
    • اعتقادات و کلام
    • تاریخ
    • دفاعی
    • سبک زندگی
    • سیاسی
    • عرفان و تصوف
    • فقه اهل سنت
    • فقه واحکام
    • قرآن و عترت
    • مراجع عظام
    • مشاوره‌
  • درباره
    • درباره ما
    • تماس با ما
    • ورود
پژوهشگاه امام صادق (ع)
✕
  • شما اینجا هستید
  • مطالب
  • اخلاق تزکیه نفس
  • شرایط توبه

شرایط توبه

دسته بندی ها
  • تزکیه نفس
برچسب ها

 

شرایط توبه را می فرمایید؟
توبه در لغت به معناى رجوع است و خداوند همه مؤمنان را دستور به توبه مى‏دهد: «و توبوا الى الله جميعاً ايّها المؤمنون لعلّكم تُفلِحون» ؛ نور(24)، آيه 31.«اى مؤمنان همگى به سوى خدا رجوع كنيد تا رستگار شويد».

> توبه گاهى رجوع از معصيت به اطاعت است؛ يعنى، انسان تبه‏كار از معصيت خود دست بردارد. گاهى توبه به معناى پرهيز از «ترك مستحب و اولى» است يعنى، اگر بعضى از امور مستحب (مانند نماز شب و صدقه اول ماه) را ترك كرده باشد، از آن توبه كند. پس توبه افراد عامى به اين است كه مستحب را بشناسند و انجام بدهند و حرام و مكروه را بشناسند و انجام ندهند. نسبت به گذشته جداً پشيمان باشند و آن را جبران كنند و نسبت به آينده هم عزم قطعى بر ترك خلاف داشته باشند. البته ترسيم و جبران گذشته كار آسانى نيست؛ بلكه حقوق فراوانى دارد كه بايد همه آنها جبران شود؛ از جمله:
>
> 1. حق‏ الله؛ آنچه از واجبات و وظايف الهى بر عهده دارد، اعاده نمايد.
>
> 2. حق‏ النفس؛ امام سجاد(ع) در رساله حقوق مى‏فرمايد: حق نفست اين است كه آن را در طاعت خدا به كار برى.
>
> 3. حق‏ الناس؛ آنچه از حقوق مردم ضايع نموده، بايد جبران و ترميم كند.
>
> «توبه» كميت و كيفيتى دارد، كميت توبه آن است كه قرآن كريم به همه مؤمنان دستور آن را مى‏دهد: «توبوا الى الله جميعاً ايّها المؤمنون»؛ همان، آيه 31.و كيفيتش هم عبارت از «نَصوح»؛ يعنى، خالص بودن است كه در اين زمينه قرآن مى‏فرمايد: «يا ايّها الذين آمنوا توبوا الى الله توبةً نصوحاً»؛ تحريم(66)، آيه 8..
>
> اگر توبه همه جانبه صورت گرفت و انسان از همه گناهان و خلاف‏ها توبه كند و خالص شود، آن گاه لغزش‏هاى گذشته بخشوده مى‏شود و انسان توبه‏كننده به منزله بى‏گناه است. پيامبر اكرم(ص) فرمود: «التائب من الذّنب كَمن لاذَنب له»؛ مجلسى، محمدباقر، بحارالانوار، ج 6، ص‏21.
>
> ويژگى‏هاى توبه خالص‏
>
> يكى از آداب و شرايط توبه خالصانه، اين است كه تائب واجد سه ويژگى باشد:
>
> 1. از اينكه توبه‏اش پذيرفته نشود، بايد بترسد.
>
> 2. اميد داشته باشد كه توبه‏اش پذيرفته شود.
>
> 3. اطاعت و بندگى خدا را ادامه دهد: «عسى ربكم ان يُكفّر عنكم سيّئاتكم».
>
> در قرآن كريم رجوع و هجرت انسان به سوى خدا به «فرار» نيز تعبير شده است؛ چنان كه مى‏فرمايد: «فَفِرّوا الى اللّه» ؛ ذاريات (51)، آيه 5.«به طرف خدا هجرت و فرار كنيد» دستور فرار به قلعه توحيد، متوجه همه حتى معصومين(ع) است و اختصاص به مشركان، اهل كتاب و مسلمانان عادل يا فاسق (تبه‏كار) نمى‏شود. البته كسانى كه خيلى دورند، بايد تلاش بيشترى بكنند تا خود را به مركز قلعه امن برسانند. فرار از خود رجوع به طرف خدا، چندين مرحله دارد: جاهلان بايد از جهل به علم فرار كنند و احكام الهى را فرا بگيرند، وقتى به علم رسيدند، بايد از علم حصولى – با عمل به دانسته‏هاى خود به علم حضورى برسند. هنگامى كه به علم حضورى رسيدند و «علم اليقين» آنان «عين‏اليقين» شد، باز هم بايد از اين مرحله صعود كرده و «فرار» را ادامه دهند تا از «عين اليقين» به «حق‏اليقين» برسند. همين‏طور سير را ادامه دهند تا آنجا كه چيزى را جز حق مشاهده نكنند (به توحيد خالص دست يابند).
>
> پس توقف در هيج مرحله‏اى، روا نيست و همه موظف و مكلّف به توبه هستند. سر توبه اين است كه تائب دائماً در بيم و اميد است، نه يقين دارد كه گذشته و خطاهايش بخشيده شده و نه نااميد از بخشش و رحمت الهى است. اين خوف و رجا، همان تزكيه روح يا جهاد اكبر است.
> البته با وجود بخشيده شدن گناه و پذيرش توبه از فضل و لطف الهى، بين فردى كه گناه كرده و سپس توبه نموده، با فردى كه از ابتدا مراقب بوده كه به گناه آلوده نگردد، تفاوت وجود دارد و برخى از بزرگان گفته‏اند: فردى كه گناه نكرده، مانند صفحه كاغذ سفيدى است كه چيزى بر آن نوشته نشده است؛ ولى فردى كه گناه كرده و سپس توبه نموده، همانند كاغذ سفيدى است كه بر آن چيزى نوشته باشند و بعد آن را پاك كنند؛ يعنى، به هر حال بين اين دو تفاوت وجود دارد. براى آگاهى بيشتر ر.ك: مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج 24 ، ذيل آيه شريفه 8، سوره «تحريم».

تعداد بازدید: 197
اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

نگاه به نامحرم

نگاه به نامحرم

15 تیر, 1404

راه‌های کنترل نگاه به نامحرم چیست؟


مطالعه کامل
بلاها جنگ و خشکسالی

بلاها جنگ و خشکسالی

8 تیر, 1404

 چرا میزان بلاها مثل جنگ و خشکسالی در کشورهای اسلامی بیشتر از کشورهای غیراسلامی است؟


مطالعه کامل
حل مشکلات زندگی با دعا امکانپذیر است

حل مشکلات زندگی با دعا امکانپذیر است

3 تیر, 1404

دعا، نیایش و توسل واقعاً تأثیری برای حل گرفتاری‌ها و مشکلات مادی و معنوی دارد‌؟


مطالعه کامل
اخلاص

اخلاص

18 خرداد, 1404

اخلاص چیست؟ آیا واقعا اعمال بندگان بدون اخلاص پذیرفته نیست؟


مطالعه کامل
مرکز جوابگو

مرکز جوابگو ، با هدف جوابگویی دینی و تخصصی راه اندازی گردیده است و با بهره گیری از اساتید و فضلای حوزه و دانشگاه در ده گروه تخصصی پرسش‌های مخاطبان جواب می دهد ..


بیشتر بخوانید
تمام حقوق مربوط به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام می باشد
    پژوهشگاه امام صادق (ع)