نقش زنان در تشکیل نهضت های دوره قاجار

س: به نقل از امام خمینی زنان چه نقشی در تشکیل نهضت داشتند؟

ج: 
جنبش هايى كه در ايران بوده است ، جنبش هاى اصيلى كه در ايران بوده است قبل از اين دوره رژيم پهلوى ، جنبش تنباكو، جنبش مشروطيت ، زن ها همدوش با مردها فعاليت مى كردند، زن ها در جامعه بودند و با مردها راجع به امور سياسى و امور اجتماعى و گرفتارى هاى مملكت خودشان فعاليت مى كردند. همانطورى كه مردها آنوقت قيام مى كردند و قيام كردند براى اينكه قضيه تنباكو را كه همه چيز ما را به باد داده بود جلوگيرى از آن قرارداد بكنند، زن ها هم در آنوقت شريك بودند.[1]

سابق هم فعاليتى كه زن ها داشتند، فعاليتى كه در هر گرفتارى كه حالا من دو تايش را از آن اسم بردم كه قضيه تنباكو و مشروطيت كه بيشتر از چيزهاى ديگر بود.[2]

ديدند كه حكم نيم سطره يك مرجع مذهبى مورد علاقه مردم داراى چنان قدرتى است كه دولت انگلستان و دربار قدرتمند قاجار را به زانو درآورد و نيز دريافتند كه زنان در آن نهضت نقش اساسى داشتند.[3]

در مشروطه و پس از آن نيز زنان بويژه قشر متوسط محروم آنان هستند كه مى توانند با قيام خود، مردان را به ميدان بكشند.[4]

نقش زن ها در جامعه آنقدرى كه من يادم است و آنقدرى كه تاريخ به ما گفته است ، در چند نهضت كه در ايران واقع شد، نهضت تنباكو، نهضت مشروطه ، قضيه 15 خرداد، نقش زن ها بالاتر از مردها اگر نبود، كمتر نبود.[5]

بحمدالله زن ها در اين جمهورى اسلامى چنانچه در همه مسائلى كه عمومى پيش آمده است براى ايران پيشقدم بوده اند در مساله تنباكو پيشقدم بوده اند، در مساله مشروطيت پيشقدم بوده اند.[6]