وقتی ما میمیرم از بین میرویم و نابود میشویم، حتی اگر در دنیای دیگری دوباره بوجود بیاییم آن شخص، دیگر ما نیستیم و اگر عذاب یا لذتی به ما داده شود، در حقیقت به شخص دیگری داده میشود.
پاسخ:
اوّلا، این ادعا که وقتی ما میمیریم از بین میرویم و نابود میشویم، سخنی باطل است؛ با مرگ هرگز نابود نمیشویم؛ درست است که جسم ما با مرگ متلاشى مىگردد و به خاك تبدیل مىشود، ولی خداوند متعال این ذرات پراکنده جسم را مانند گذشته گرد میآورد و روح را نیز به همان جسم باز میگرداند. این تصور که با مرگ نابود میشویم کاملا نادرست است. در زمان پیامبر (ص) نیز برخی همین موضوع را مطرح کردند که وقتی ما مردیم و نابود شدیم و استخوانهای ما پوسید، مگر خداوند می تواند این استخوانهای پوسیده شده را به حالت اول باز گرداند؟ خداوند در قرآن کریم در آیات سوم و چهارم سورۀ قیامت به این افراد این گونه پاسخ فرمود:
أَ يَحْسَبُ الْإِنْسانُ أَلَّنْ نَجْمَعَ عِظامَهُ، بَلى قادِرينَ عَلى أَنْ نُسَوِّيَ بَنانَهُ(قیامت: 3-4)؛ آيا انسان مىپندارد كه هرگز استخوانهاى او را جمع نخواهيم كرد؟؛ آرى ما قادريم كه حتّى خطوط سر انگشتان او را موزون و مرتّب كنيم».
«بنان» در لغت هم به معنى «انگشتان» آمده، و هم به معنى «سر انگشتان» و در هر دو صورت اشاره به اين نكته است كه نه تنها خداوند استخوانها را جمع آورى مىكند، و به حال اول باز مى گرداند، بلكه استخوانهاى كوچك و ظريف و دقيق انگشتان را همه در سر جاى خود قرار مىدهد، و از آن بالاتر خداوند حتى سر انگشتان او را به طور موزون به صورت نخست باز مىگرداند.[1]
ثانیا، بدن بی روح، نه غمیگن می شود نه شاد، نه افسرده میشود، نه هیجان زده و خلاصه این که نه لذت را درک میکند نه عذاب را؛ زیرا درک لذت و عذاب با روح است نه جسم، جسم فقط ابزار مادی برای رسیدن عذاب یا لذت به روح است، حتی اگر ما با جسم جدیدی در عالم دیگر، زندگی کنیم، فقط ابزار رسیدن لذت یا عذاب به ما تغییر کرده است، ولی جان و روح ما همان است که در دنیا داشتیم؛ پس اگر عذاب یا لذتی به ما داده شود، به خود ما داده میشود نه به دیگری.
[1]. ر. ک. ناصر مکارم شیرازی، تفسر نمونه، ج 25، ص 277 – 279.
