at
آیاتی از قرآن در مورد امام مهدی منتظر(عج) بیان کنید؟
در پاسخ به این سوال نخست باید دانست در قرآن بسیاری از مطالب بنا بر مصالحی به طور آشكار بیان نشده است. به عنوان مثال جزئیات برخی احكام به تفصیل نیامده است یا نام امامان به طور آشكار در قرآن نیامده چه بسا به خاطر آن كه مخالفان انگیزه¬ای برای تحریف قرآن پیدا نكنند و یا ستیزه¬گری خود را با اسلام و قرآن علنی نكنند. در عین حال آیات بسیارى وجود دارد كه به شهادت روایات مستند و معتبر، درباره حضرت مهدى(علیه السلام) و قیام جهانى او نازل گردیده است. مرحوم سید هاشم بحرانى در کتاب «المحجّة فى ما نزل فى القائم الحجّة (علیه السلام)» مجموعاً 132 آیه از آیات قرآن را در ارتباط با حضرت حجت بن الحسن (ع) می¬دانند.به تعدادی از این آیات اشاره می¬گردد:
امام صادق (علیه السلام) در باره قول خداى عزّوجلّ: «هو الذى ارسل رسوله بالهدى و دین الحق لیظهره على الدّین كلّه و لو كره المشركون» (توبه/ 33) فرمود: «به خدا سوگند! هنوز تأویل این آیه نازل نشده است و تا زمان قیام قائم (علیه السلام) نیز نازل نخواهد شد. پس زمانى كه قائم (علیه السلام) به پا خیزد، هیچ كافر و مشركى نمى¬ماند مگر آنكه خروج او را ناخوشایند مى-شمارد.» (كمال الدین و تمام النعمة، شیخ صدوق، ج 2، ص670)
امام باقر (علیه السلام) درباره آیه شریفه «و قل جاء الحق و زهق الباطل إن الباطل كان زهوقاً» (اسراء/81) فرمود: «زمانى كه قائم(علیه السلام) قیام نماید، دولت باطل از بین خواهد رفت.»(کلینی، الروضة، ص 287)
امام صادق (علیه السلام) در بیان معناى آیه كریمه «و لقد كتبنا فى الزبور من بعد الذكر أن الأرض یرثها عبادى الصّالحون» (انبیاء /105) فرمود: «تمام كتب آسمانى، ذكر خداست، و بندگان شایسته خدا كه وارثان زمین هستند، حضرت قائم(علیه السلام) و یاران او مى باشند.» (تفسیر على بن ابراهیم، ج 2، ص 77) آیه شریفه از سرنوشت نهایی زمین خبر میدهد كه بندگان صالح، آن را به ارث خواهند برد. قابل تأمل در آیه بالا این است كه در تورات حضرت موسی و زبور حضرت داوود از این حكومت یاد شده است، در حالی كه این دو پیامبر الهی خودشان از انبیایی بودهاند كه حكومت داشتند؛ با این حال به آنها خبر از حكومت صالحان بر روی زمین داده شده است. مطلب یاد شده، این حقیقت را روشن میكند كه این وعده الهی، حكومت دیگری است و آن حكومت بر كل زمین میباشد. كلمه الارض هم اشاره به همین معنا دارد.
امام باقر (علیه السلام) در باره قول خداى عزّوجلّ: «الذین إن مكّنّاهم فى الأرض اقاموا الصلوة و آتوا الزكاة…»( حج/41) فرمود: اين آيه تا آخر از آن «آل محمّد و مهدى و ياران او» است: يَمْلِكُهُمُ اللَّهُ مَشارِقَ الأَرْضِ وَ مَغارِبَها، وَ يُظْهِرُ الدِّيْنَ، وَ يُمِيْتُ اللَّهُ بِهِ وَ بِأَصْحابِهِ الْبِدَعَ وَ الْباطِلَ، كَما أَماتَ الشُّقاةُ الْحَقَّ، حَتّى لا يُرى أَيْنَ الظُّلْمُ، وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ: «خداوند شرق و غرب زمين را در سيطره حكومت آنها قرار مىدهد، آئينش را آشكار مىسازد، و به وسيله مهدى عليه السلام و يارانش، بدعت و باطل را نابود مىكند آنچنان كه تبهكاران، حق را نابود كرده بودند، و آنچنان مىشود كه: بر صفحه زمين، اثرى از ظلم ديده نمىشود (چرا كه) آنها امر به معروف و نهى از منكر مىكنند»(تفسير نمونه، ج14، ص: 136)
در روايات متعددى كه از ائمه اهل بيت عليهم السلام به ما رسيده جمله «أَيْنَ ما تَكُونُوا يَأْتِ بِكُمُ اللَّهُ جَميعاً» به اصحاب مهدى عليه السلام تفسير شده است. از جمله در كتاب «روضه كافى» از امام باقر عليه السلام مىخوانيم كه بعد از ذكر اين جمله، فرمود: يَعْنِي أَصْحابَ الْقائِمِ الثَّلاثَ مِائَةٍ وَ الْبِضْعَةَ عَشَرَ رَجُلًا قالَ وَ هُمْ وَ اللَّهِ الأُمَّةُ الْمَعْدُودَةُ قالَ يَجْتَمِعُونَ وَ اللَّهِ فِي ساعَةٍ واحِدَةٍ قَزَعٌ كَقَزَعِ الْخَرِيفِ: «منظور اصحاب امام قائم عليه السلام هستند كه سيصد و سيزدهنفرند، به خدا سوگند منظور از امة معدودة آنها هستند، به خدا سوگند در يك ساعت همگى جمع مىشوند، همچون پارههاى ابر پائيزى كه بر اثر تند باد، جمع و متراكم مىگردد»! از امام على بن موسى الرضا عليهما السلام نيز نقل شده: وَ ذلِكَ وَ اللَّهِ أَنْ لَوْ قَدْ قامَ قائِمُنا يَجْمَعُ اللَّهُ إِلَيْهِ شِيعَتَنا مِنْ جَمِيعِ الْبُلْدانِ: «به خدا سوگند هنگامى كه مهدى عليه السلام قيام كند، خدا تمام پيروان ما را از تمام شهرها گرد او جمع مىكند».
امام سجاد(علیه السلام) زمانى كه این آیه شریفه را قرائت نمود: «وَعَد اللّه الّذین آمنوا منكم و عملوا الصالحات لیستخلفنَّهم فى الأرض كما استخلف الذین من قبلهم و لیمكّننّ لهم دینهم الّذى ارتضى لهم و لیبدِّلنّهم من بعد خوفهم أمناً یعبدوننى و لایشركون بى شیئاً» (نور/55) فرمود: «به خدا سوگند! آنان شیعیان ما اهلبیت هستند، خداوند ـ آن خلافت در زمین و اقتدار بخشیدن به دین را ـ به وسیله آنان و به دست مردى از ما، كه مهدى این امت است، تحقق خواهد داد و هم اوست كه پیامبر(صلى الله علیه وآله وسلم) درباره¬اش فرمود: اگر از عمر دنیا جز یك روز باقى نمانده باشد، خداوند همان روز را آنچنان طولانى خواهد كرد كه مردى از خاندان من كه همنام من است فرا برسد و زمین را آنچنان كه از ظلم و جور پر شده باشد، از عدل و داد آكنده سازد.»(تفسیر عیاشى، ج 3، ص 136)
امام صادق (علیه السلام) فرمود: «آیه «أمّن یجیب المظطرّ اذا دعاه و یكشف السّوء و یجعلكم خلفاء الأرض»(نمل/62) درباره قائم از آل محمد(صلى الله علیه وآله وسلم (نازل شده است. به خدا سوگند، او همان مضطرّ درمانده اى است كه چون در مقام ابراهیم دو ركعت نماز گزارد و فرج خویش از خدا بخواهد، خداوند دعایش را اجابت كند و بدیها را برطرف سازد و او را در زمین خلیفه قرار دهد.»(تفسیر قمى ـ ج 2 ص 129)
«وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا؛(زمر/69) و زمين به نور پروردگارش روشن مي‌شود»؛ «مفضل بن عمر» از «امام صادق» عليه السلام نقل مىكند: اذا قامَ قائِمُنا أَشْرَقَتِ الارْضُ بِنُورِ رَبِّها وَ اسْتَغْنَى الْعِبادُ عَنْ ضُوءِ الشَّمْسِ وَ ذَهَبَتِ الظُّلْمَةُ!: «هنگامى كه قائم ما قيام كند، زمين به نور پروردگارش روشن مىشود، و بندگان از نور آفتاب، مستغنى مىشوند و ظلمت برطرف مىگردد» (« ارشاد مفيد»، مطابق تفسير« صافى» و« نور الثقلين»، ذيل آيات مورد بحث، همين معنى را مرحوم «علامه مجلسى» در«بحار الانوار»، جلد 52، صفحه 330، با تفاوت مختصرى آورده است.)
در این رابطه آیات دیگری نیز هست که به جهت رعایت اختصار از ذکر آنها صرف نظر می¬کنیم.
