آيا در قرآن آيه اى درباره وضو وجود دارد؟ معناى وضو و فايده آن چيست؟
يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا إِذا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَ أَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرافِقِ وَ امْسَحُوا بِرُؤُسِكُمْ وَ أَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ(1) «اى كسانى كه ايمان آوردهايد چون به [عزم] نماز برخيزيد صورت و دستهايتان را تا آرنج بشوييد و سر و پاهاى خودتان را تا برآمدگى پيشين [هر دو پا] مسح كنيد».
«وضو» در لغت به معناى نظافت و پاكيزه كردن است و در اصطلاح فقه عبارت است از: «شستن مخصوص كه مىتوان آن را به دو صورت انجام داد: ترتيبى و ارتماسى. ترتيبى بدين صورت است كه به قصد قربت و اطاعت از فرمان خدا، ابتدا صورت و سپس دست راست و بعد دست چپ رابشويد. آن گاه با رطوبتى كه از شستن دست بر كف آن باقى مانده، سر را مسح كرده و سپس پاى راست و در پايان پاى چپ را مسح نمايد».
وضوى ارتماسى عبارت است از فرو بردن صورت و دستها در آب، به قصد وضو با مراعات شستن از بالا به پايين. گاهى ممكن است بين اين دو شيوه تلفيق شود به اين معنا كه صورت را ارتماسى و دستها را ترتيبى بشويد. اين شكل از وضو نيز صحيح است. بايد دانست كه وضو براى برخى از كارها واجب و براى بعضى ديگر مستحب است.
وضو داراى دو فايده روشن است: بهداشتى و معنوى. از نظر بهداشتى شستن صورت و دستها- آن هم پنج بار يا سه بار در شبانه روز- اثر قابل ملاحظهاى در نظافت بدن دارد. مسح بر سر و پاها- كه شرط آن رسيدن آب به موها يا پوست سر است- سبب مىشود اين اعضا را نيز پاكيزه بداريم. ضمن اينكه تماس آب با پوست بدن، اثر خاصى در تعادل اعصاب (سمپاتيك و پاراسمپاتيك) دارد. از نظر معنوى وضو چون با قصد قربت و براى رضاى خدا انجام مىگيرد، اثر تربيتى و اخلاقى دارد زيرا مفهوم باطنى وضو اين است: «از فرق تا قدم در راه اطاعت تو گام بر مىدارم».(2)
پىنوشت
(1) مائده (5)، آيه 6.
(2) آيتالله مكارم شيرازى، ناصر، تفسير نمونه، ج 4، ص 291.
