امام خمینی«ره» زنده است تا امید زنده است و تا حرکت و نشاط هست و تا جهاد و مبارزه هست.
امام خمینی «ره»شبنم پاکی بود که پاکی‌اش همیشه به یاد گلبرگ‌ها خواهد ماند. سالروز عروج ملکوتی امام خمینی (ره) تسلیت و تعزیت باد.
logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4
  • صفحه اصلی
  • موضوعات
    • اخلاق
    • اعتقادات و کلام
    • تاریخ
    • دفاعی
    • سبک زندگی
    • سیاسی
    • عرفان و تصوف
    • فقه اهل سنت
    • فقه واحکام
    • قرآن و عترت
    • مراجع عظام
    • مشاوره‌
  • درباره
    • درباره ما
    • تماس با ما
    • ورود
پژوهشگاه امام صادق (ع)
✕
  • شما اینجا هستید
  • مطالب
  • سیاسی
  • اعتراف شاه به دیکتاتور بودنش

اعتراف شاه به دیکتاتور بودنش

دسته بندی ها
  • سیاسی
برچسب ها
  • شاه، دیکتاتوری
چرا می گویید دیکتاتوری پهلوی؟

شاه در عمل، نقش همۀ قوای حکومت را در دست داشت و برای مردم هیچ نقش و اراده‎ای قائل نبود. به تعبیر هویدا
ـ نخست‎وزیر محمدرضا پهلوی ـ «شاه در کشور ما رئیس قـوۀ مجریـه، مقننـه و قضائیه است.»[1]

شاه خود را همه‌کارۀ مملکت می‎دانست و هیچ امر کوچک و بزرگی بدون اراده و خواست او اجرا نمی‎شد. شاه این ویژگی را اقتضای وضعیت ایران می‎دانست.[2] او تصریح می‎کند که بعضی مرا پادشاه مشروطۀ متمایل به دیکتاتوری خوانده‎اند، برخی عقیده داشتند که رویۀ من در کار، سخت‎تر باشد و مانند پدرم مطلق‎العنان باشم، ولی من بین این دو رویه، یعنی شاۀ متمایل به دیکتاتوری و دیکتاتوری مطلق‎العنان رویۀ دیگری به وجود آورده‎ام.[3] یا اینکه می‎گوید: «در مملکتی که بیش از سه چهارم آن سواد خواندن و نوشتن ندارند، تنها راه انجام اصلاحات، شدیدترین دیکتاتوری‎ها است.»[4] هویدا این اعتقاد شاه را در یکی از مصاحبه‎های خود با خبرنگار غربی بدین صورت توضیح می‎دهد که:

در کشورهای غربی، شما دربارۀ هر مسئله‎ای زیاد بحث و گفتگو می‎کنید؛ و موضوع را از یک کمیسیون به کمیسیون دیگر، ارجاع می‎کنید. در اینجا، ما فقط به حضور شاه می‎رویم و سپس عمل می‎کنیم.[5]

جالب است که برخی مقامات امریکایی مانند مایکل لدین از مفاهیمی نظیر پینوشه‎ ایران در توصیف شاه استفاده می‎کردند.[6] از این دست اظهارنظرها از سوی نزدیکان شاه فراوان است. محتوای بخشی از این خاطرات، نشان می‎دهد که تصمیمات و رفتارهای شخصی شاه به گونه‎ای بود که مملکت را جزو دارایی خود می‎دید. از جمله می‎توان به خاطرات مادر فرح اشاره کرد که گفت:

همین محمدرضا وقتی بدنش به خارش افتاد هواپیمای بوئینگ 707 نیروی هوایی را به فرانسه فرستاد تا برای او از فرانسه کرم ضد خارش بیاورند. در حالی که در داروخانه‎های تهران انواع کرم‎های ضدخارش خارجی وجود داشت.[7]

روند حکمرانی در نظام پهلوی دوم هر قدر از 28 مرداد و به خصوص پس از سرکوب قیام 15 خرداد به جلو می‎آمد، شخصی‎تر، خود محورتر و مطلقه‎تر می‎شود، این روند به جایی رسیده بود که شاه در همۀ امور جزئی و کلی و مهم و غیر مهم دخالت می‎کرد و به عنوان فعال مایشاء هیچ عرصۀ سیاسی، فرهنگی، اجتمـاعی و اقتصادی مسـتقل از دولـت را تحمـل نمی‎کرد و امکان هرگونه مشارکت در عرصۀ سیاست را مسدود می‎ساخت و دیگران از امکان هرگونه شرکت فعالانه در امور اجرایی یا قانونگذاری محروم بودند.خلعتبری وزیر خارجه شاه به خوبی این وضعیت را توصیف می‎کند و می‎گوید: «او فقط پیام‎آور است و در تمام موارد مهم و غالباً امور کم اهمیت، این شخص اعلی‌حضرت است که تصمیم می‎گیرد.»[8]

آیندۀ این فرایند برای ملت ایران کاملاً روشن بود که دولت پهلوی با این حکمرانی مطلقه و براساس میل و اراده شخص شاه، به مستبدترین دولت در جهان تبدیل خواهد شد. بنابراین، قریب به اتفاق جامعه در سال‎های 1350 به بعد فهم مشترک پیدا کردند که هیچ رویداد یا عاملی قادر به تغییر این روند نیست، مگر انقلاب همگانی رخ دهد.

[1]. مجید ملکان، فرهنگ سیاسی نخبگان حاکم و کثرت گرایی (پلورالیسم)، تهران، دانشگاه امام صادق†، 1376، ص 136.

[2]. ر.ک. محمدرضا پهلوی، به سوی تمدن بزرگ، تهران، مرکز پژوهش‎ها و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی،1355.

[3]. محمدرضا پهلوی، مأموریت برای وطنم، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1355، ص16.

[4]. رابرت گراهام ، ایران، سراب قدرت، ترجمۀ فیروز فیروزنیا، تهران، سحاب كتاب، 1358، ص 69.

[5]. ر.ک. ویلیام شوکراس، همان، ص266؛ مظفر شاهدی، مردی برای تمام فصول؛ اسداالله علم و سلطنت محمدرضا شاه، تهران، البرز، 1379.

[6]. مایكل لدین و ویلیام لوئیس، هزیمت یا رسوای شكست امریكا در ایران، ترجمۀ احمد سمیعی گیلانی، تهران، ناشر،1366، ص 75.

[7]. فریده دیبا، دخترم فرح، ترجمۀ الهه رئیس فیروز، تهران، به آفرین، 1382، ج2، ص 337.

[8]. جان دی استمپل، درون انقلاب ایران، ترجمۀ منوچهر شجاعی، تهران، مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا، 1377، ص 36.

ر. ک. جهاد تبین، سیامک باقری

تعداد بازدید: 284
اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

دشمنی غرب با ایران با تغییر دولت ها برطرف می‌شود؟

دشمنی غرب با ایران با تغییر دولت ها برطرف می‌شود؟

23 فروردین, 1404

دشمنی غرب با ایران با تغییر دولت ها برطرف می‌شود؟


مطالعه کامل
رابطه با آمریکا

رابطه با آمریکا

17 فروردین, 1404

چرا با امريکا رابطه برقرار نمی‌کنیم تا پیشرفت کنیم؟


مطالعه کامل
چرایی دشمنی ایران و آمریکا

چرایی دشمنی ایران و آمریکا

7 بهمن, 1403

علت اصلی دشمنی آمریکا با ایران


مطالعه کامل
وحدت شیعه و سنی

وحدت شیعه و سنی

4 مهر, 1403

آیا وحدت بین شیعه و اهل سنت ممکن است؟


مطالعه کامل
مرکز جوابگو

مرکز جوابگو ، با هدف جوابگویی دینی و تخصصی راه اندازی گردیده است و با بهره گیری از اساتید و فضلای حوزه و دانشگاه در ده گروه تخصصی پرسش‌های مخاطبان جواب می دهد ..


بیشتر بخوانید
تمام حقوق مربوط به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام می باشد
    پژوهشگاه امام صادق (ع)