سؤال : زنهای حائض چه اقسامی دارند؟

جواب: زنهای حائض بر شش قسمند: الف- زن صاحب عادت: 1-وقتیه و عددیه. 2-وقتیه. 3-عددیه. ب- زن بدون عادت: 4-مبتدئه. 5-مضطربه. 6-ناسیه. زنهايی که عادت وقتيه و عدديه دارند دو دسته اند: (اول) زنی که دو ماه(مقصود از ماه در این مسأله و مسائل بعد، گذشتن سی روز از ابتدای خون دیدن است، نه از روز اول تا آخر ماه.) پشت سر هم در وقت معين خون حيض ببيند(و در وقت معين هم پاک شود.)، و شماره روزهای حيض او هم در هر دو ماه يک اندازه باشد، مثل آن که دو ماه پشت سر هم از دهم ماه تا شانزدهم خون ببيند. (دوم) زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معين خون حيض ببيند، و بعد از آن که سه روز يا بيشتر خون ديد يک روز يا بيشتر پاک شود و دوباره خون ببيند و تمام روزهايی که خون ديده با روزهايی که در وسط پاک بوده از ده روز بيشتر نشود، و در هر دو ماه همه روزهايی که خون ديده و در وسط پاک بوده روی هم يک اندازه باشد، که عادت او به اندازه تمام روزهايی است که خون ديده و در وسط پاک بوده است، و لازم نيست روزهايی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه به يک اندازه باشند، مثل آنکه از دهم تا دوازدهم ماه خون ببيند و سه روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببيند، و در ماه دوم بعد از آن که سه روز خون ديد، کمتر از سه روز يا بيشتر پاک شود و دوباره خون ببيند و روی هم نُه روز شود، در اين صورت همه نُه روز حيض است و عادت اين زن نُه روز می شود. 2- صاحب عادت وقتيه زنهايی که عادت وقتيه دارند دو دسته اند: (اول) زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معين خون حيض ببيند و بعد از چند روز پاک شود، ولی شماره روزهای آن در هر دو ماه يک اندازه نباشد، مثل آن که دو ماه پشت سر هم روز دهم ماه خون ببيند، ولی ماه اول روز پانزدهم و ماه دوم روز شانزدهم از خون پاک شود، که اين زن بايد دهم ماه را عادت حيض خود قرار دهد. (دوم) زنی که دو ماه پشت سر هم در وقت معين سه روز يا بيشتر خون حيض ببيند و بعد پاک شود و دو مرتبه خون ببيند، و تمام روزهايی که خون ديده با روزهايی که در وسط پاک بوده از ده روز بيشتر نشود، ولی در ماه دوم کمتر يا بيشتر از ماه اول باشد، مثل آن که در ماه اول هشت روز و در ماه دوم نُه روز باشد، که اين زن هم بايد روز دهم ماه را روز اول عادت حيض خود قرار دهد. 3- صاحب عادت عدديه زنهايی که عادت عدديه دارند دو دسته اند: (اول) زنی که شماره روزهای حيض او در دو ماه پشت سر هم يک اندازه باشد، ولی وقت خون ديدن او يکی نباشد که در اين صورت هرچند روزی که خون ديده عادت او میشود. مثلاً اگر ماه اول از دهم تا شانزدهم، و ماه دوم از روز بيستم تا بيست و ششم خون ببيند، عادت او هفت روز می شود. (دوم) زنی که دو ماه پشت سر هم سه روز يا بيشتر خون حيض ببيند و يک روز يا بيشتر پاک شود و دو مرتبه خون ببيند و وقت ديدن خون در ماه اول با ماه دوم فرق داشته باشد، که اگر تمام روزهايی که خون ديده و روزهايی که در وسط پاک بوده از ده روز بيشتر نشود و شماره روزهای آن هم در دو ماه به يک اندازه باشد، تمام روزهايی که خون ديده با روزهای وسط که پاک بوده عادت حيض او می شود. و لازم نيست روزهايی که در وسط پاک بوده در هر دو ماه يک اندازه باشند، مثلاً اگر ماه اول از روز دهم تا دوازدهم خون ببيند و دو روز پاک شود و دوباره سه روز خون ببيند، و ماه دوم از بيستم تا بيست و دوم خون ببيند و دو روز يا کمتر يا بيشتر پاک شود و دوباره خون ببيند و روی هم هشت روز شود، عادت او هشت روز می شود. و اگر در يک ماه هشت روز خون ببيند و در ماه دوم چهار روز خون ديده و پاک شود و دوباره خون ببيند و مجموع ايام خون با پاکی وسط هشت روز باشد، عادت او هشت روز خواهد بود. 4- مضطربه ؛ يعنی زنی که چند ماه خون ديده ولی عادت معينی پيدا نکرده، يا عادتش به هم خورده و عادت ديگری پيدا نکرده است. اين زن اگر بيشتر از ده روز خون ببيند دو صورت دارد(و اگر کمتر از ده روز خون دیده به سؤال 83 مراجعه شود.): صورت اول: همه خونها دارای نشانه های حيض است، در اين صورت اگر عادت خويشان او شش يا هفت روز است، همان را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد. و اگر عادت خويشان او کمتر از شش روز است – مثلا پنج روز – همان را حيض قرار دهد، و بنابر احتياط واجب در تفاوت بين شماره عادت آنان و شش يا هفت روز – که يک يا دو روز است – کارهايی که بر حائض حرام است ترک نمايد و کارهای استحاضه را به جا آورد. و اگر عادت خويشانش بيشتر از هفت روز – مثلاً نُه روزاست – شش يا هفت روز را حيض قرار دهد، و بنابر احتياط واجب در تفاوت بين شش يا هفت و عادت آنان – که دو يا سه روز است – کارهايی را که بر حائض حرام است ترک نمايد و کارهای استحاضه را به جا آورد. صورت دوم: چند روز از آن خون دارای نشانه های حيض و چند روز ديگر دارای نشانه های استحاضه است، در اين صورت اگر خونی که نشانه حيض دارد کمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نباشد، همه آن حيض است. و اگر همه آن را که نشانه حيض دارد نشود حيض قرار دهد، مثل آن که پنج روز به نشانه های حيض و پنج روز به نشانه های استحاضه و پنج روز دوباره به نشانه های حيض ببيند، پس اگر آن چه به نشانه های حيض است، بشود هر يک را حيض قرار دهد – به اين که هر يک کمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نباشد – بايد در هر دو خون احتياط کند به جمع بين تروک حائض و اعمال مستحاضه، و آنچه در وسط است و به نشانه های حيض نيست استحاضه قرار دهد. و اگر فقط يکی از آنها را بشود حيض قرار دهد – مثلا يکی از دو خون کمتر از سه روز است – همان را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد. 5- مبتدئه؛ يعنی زنی که دفعه اول خون ديدن اوست. اگر اين زن بيشتر از ده روز خون ببيند(و اگر کمتر از ده روز خون دیده به سؤال 83 مراجعه شود.)و همه خونهايی که ديده دارای نشانههای حيض باشد، بايد عادت خويشان خود را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد. و اگر خويشی نداشته يا عادت خويشانش مختلف باشد، بنابر احتياط واجب سه روز را حيض قرار دهد، و در ماه اول تا ده روز و در ماههای بعد تا شش يا هفت روز جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه. و اگر چند روز آن نشانه حيض و چند روز ديگر نشانه استحاضه داشته باشد، چنانچه خونی که نشانه حيض دارد کمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نباشد، همه آنها حيض است. ولی اگر پيش از گذشتن ده روز از خونی که نشانه حيض دارد، دوباره خونی ببيند که آن هم نشانه خون حيض داشته باشد، مثل آن که پنج روز خون سياه و نُه روز خون زرد و دوباره پنج روز خون سياه ببيند، بايد خون وسط را استحاضه قرار دهد و در خون اول و آخر احتياط کند به جمع بين تروک حائض و اعمال مستحاضه. و اگر خونی که نشانه حيض دارد از سه روز کمتر باشد همه خونهايی که ديده استحاضه است. 6- ناسيه(فراموش کننده.) ناسيه بر سه قسم است: 1- آن که فقط عادت عدديه داشته و فراموش کرده که در اين صورت اگر خونی ببيند دارای صفات حيض و از سه روز کمتر و از ده روز بيشتر نباشد تمام آن حيض است. و اگر از ده روز بيشتر باشد تا مقداری که احتمال عادت میدهد بايد حيض قرار دهد. و اگر آن مقدار کمتر از شش يا بيشتر از هفت روز باشد بنابر احتياط واجب در تفاوت آن مقدار و شش يا هفت روز – که اختيار میکند – جمع کند بين تروک حائض و افعال مستحاضه. 2- آن که فقط عادت وقتيه داشته و فراموش کرده، که در اين صورت اگر خونی ببيند دارای صفات حيض و از سه روز کمتر و از ده روز بيشتر نباشد تمام آن حيض است. و اگر از ده روز بيشتر باشد اگر بداند بعض آن خون مصادف با عادت است بايد در تمام آن خون جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه، هرچند تمام يا بعض آن خون به صفات حيض نباشد، و همچنين در فرضی که نداند ولی احتمال تصادف آن ايام را بدهد. و اگر احتمال تصادف ندهد در صورتی که بعض آن خون دارای صفات حيض و بعضی دارای صفات استحاضه باشد، آنچه دارای صفات حيض است اگر کمتر از سه روز و بيشتر از ده روز نباشد حيض و باقی استحاضه است. و در صورتی که تمام آن خون دارای صفات حيض باشد يا آنچه صفات حيض دارد بيشتر از ده روز باشد، شش يا هفت روز آن را حيض قرار داده و باقی استحاضه است. 3- آن که عادت وقتيه و عدديه هر دو را داشته، و اين سه صورت دارد: الف – آن که فقط وقت را فراموش کرده، و وظيفه او همان است که در قسم دوم گذشت، مگر اين که خون دارای صفات بوده و بداند مصادف با ايام عادت نيست و از ده روز بيشتر باشد، که در اين صورت اگر عادت او شش يا هفت روز است همان را حيض قرار میدهد. و اگر عادت او کمتر از شش يا بيشتر از هفت روز است، بنابر احتياط واجب در تفاوت آن مقدار و شش يا هفت روز – که اختيار میکند – جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه، و بقيه را استحاضه قرار دهد. ب – آن که فقط عدد را فراموش کرده، در اين صورت آن چه در وقت ديده تا مقداری که يقين دارد از عادت کمتر نيست حيض است هرچند نشانه های حيض را نداشته باشد، و در زايد از آن اگر با نشانه های حيض بوده و با خون قبل بيشتر از ده روز نباشد هم حيض است. و اگر مقدار زايد با خون قبل بيشتر از ده روز باشد، چنانچه مقداری که احتمال میدهد عادت به آن مقدار باشد کمتر از شش روز است، آن مقدار را حيض و تا روز ششم يا هفتم – که اختيار می کند – جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه. و اگر مقداری که احتمال میدهد عادت باشد بيشتر از هفت روز است، تا روز ششم يا هفتم – که اختيار میکند – حيض، و از آنچه اختيار کرده تا آن مقدار که از ده روز نگذرد، همان احتياط مراعات شود(يعنی جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه.). ج – آن که وقت و عدد هر دو را فراموش کرده، در اين صورت اگر خونی که ديده با صفات بوده و از سه روز کمتر و از ده روز بيشتر نبوده تمام آن حيض است. و اگر بيشتر از ده روز باشد و بداند مصادف با ايام عادت نيست، چنانچه مقداری که احتمال عادت میدهد، شش يا هفت روز است، آن را حيض و بقيه را استحاضه قرار دهد. و اگر (مقدار احتمال عادت) کمتر از شش روز باشد آن مقدار را حيض و تا روز ششم يا هفتم – که اختيار میکند – احتياط واجب مراعات وظايف حائض و مستحاضه است. و اگر (مقدار احتمال عادت) بيشتراز هفت روز باشد تا روز ششم يا هفتم – که اختيار میکند – حيض، و از آنچه اختيار کرده تا آن مقدار که از ده روز نگذرد، همان احتياط مراعات شود(يعنی جمع کند بين تروک حائض و اعمال مستحاضه.). و اگر صفات خون مختلف باشد – يعنی بعضی به صفت حيض و بعضی به صفت استحاضه باشد – خونی را که به صفت حيض ديده و از سه روز کمتر و از ده روز بيشتر نبوده حيض، و خونی را که به صفت استحاضه ديده اگر بداند مصادف با عادت نبوده استحاضه است. و اگر احتمال تصادف آن را بدهد بايد احتياط کند به ترتيب آثار حيض و استحاضه.

آیت الله العظمی وحید خراسانی