اى که دل ها همه از داغ غمت غمگین است/ وى که از خون تو صحراى بلا رنگین است/ نرود یاد لب تشنه ات از خاطره ها/ هر که را مى نگرم از غم تو غمگین است/ ایام سوگواری تاسوعا و عاشورای حسینی تسلیت باد
logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4logo-new-javabgoo4
  • صفحه اصلی
  • موضوعات
    • اخلاق
    • اعتقادات و کلام
    • تاریخ
    • دفاعی
    • سبک زندگی
    • سیاسی
    • عرفان و تصوف
    • فقه اهل سنت
    • فقه واحکام
    • قرآن و عترت
    • مراجع عظام
    • مشاوره‌
  • درباره
    • درباره ما
    • تماس با ما
    • ورود
پژوهشگاه امام صادق (ع)
✕
  • شما اینجا هستید
  • مطالب
  • اخلاق
  • اهمّيّت بحث هاى اخلاقى

اهمّيّت بحث هاى اخلاقى

دسته بندی ها
  • اخلاق
  • تزکیه نفس
  • رذائل اخلاقی
  • فضائل اخلاقی
  • گزیده
برچسب ها
  • اخلاق
  • اهمیت
  • ضرورت
اخلاق

اخلاق

چرا بر خلاف علمای دینی ادیان دیگر، اسلام تا این حد بر روی اخلاق مداری تأکید دارد؟

الف:

درندگان در سال حیوانات بسیاری را می‌کشند اما انسان بی اخلاق هزار برابر آن‌ها می‌تواند درنده خویی کند

اقوام روزگار به اخلاق زنده‌اند قومى كه گشت فاقد اخلاق مردنى است!
پیامبران آمدند تا انسان را از این صفات حیوانی پاک کنند:

۱ – هُوَ الَّذِي بَعَثَ فِي الْأُمِّيِّينَ رَسُولاً مِنْهُمْ يَتْلُوا عَلَيْهِمْ آياتِهِ وَ يُزَكِّيهِمْ وَ يُعَلِّمُهُمُ الْكِتابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ إِنْ كانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلالٍ مُبِينٍ (سورۀ جمعه، آيۀ ۲)

2 – قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها (سورۀ شمس، آيات ۹ و ۱۰)

ترجمه:

۱ – او كسى است كه در ميان جمعيّت درس نخوانده ، رسولى از خودشان برانگيخت كه آياتش را بر آنها مى‌خواند و آنها را تزكيه مى‌كند و به آنان كتاب و حكمت مى‌آموزد هرچند پيش از آن در گمراهى آشكارى بودند!

2 – هركس نفس خود را پاك و تزكيه كرد، رستگار شد ، و آن‌كس كه نفس خويش را با معصيت و گناه آلوده ساخت، نا امید و محروم گشت! [1]

آيۀ نخستين در واقع يك حقيقت را دنبال مى‌كند، و آن اين كه يكى از اهداف اصلى بعثت پيامبر اسلام صلى الله عليه و آله تزكيۀ نفس و تربيت انسانها و پرورش اخلاق حسنه بوده است؛ [2]

همچنین قرآن پس از ذكر طولانى‌ترين سوگندها كه مجموعه‌اى از يازده سوگند مهم به خالق و مخلوق و زمين و آسمان و ماه و خورشيد و نفوس انسانى است، مى‌گويد: «آن‌كس كه نفس خويش را تزكيه كند رستگار شده، و آن‌كس كه آن را آلوده سازد مأيوس و نااميد گشته است!

(قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَكّاها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسّاها)».

اين تأكيدهاى پى‌درپى و بى‌نظير دليل روشنى است بر اهمّيّتى كه قرآن مجيد براى [3]  پرورش اخلاق و تزكيۀ نفوس قائل است،

و گويى همۀ ارزشها را در اين ارزش بزرگ خلاصه مى‌كند، و فلاح و رستگارى و نجات را در آن مى‌شمرد.

همين معنى با مختصر تفاوتى در آيۀ ششم آمده و جالب اين كه «تزكيۀ اخلاق» در آن مقدّم بر نماز و ياد خدا ذكر شده

اگر تزكيۀ نفس و پاكى دل و صفاى روح در پرتو فضائل اخلاقى نباشد، نه ذكر خدا به جائى مى‌رسد و نه نماز روحانيّتى به بار مى‌آورد. [4]

اخلاق

اخلاق

اهمّيّت اخلاق در روايات اسلامى
۱ – در حديث معروفى از پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم:

«انما بعثت لا تمم مكارم الاخلاق؛ من تنها براى تكميل فضائل اخلاقى مبعوث شده‌ام.»[5]

تعبير به «انّما» كه به اصطلاح براى حصر است نشان مى‌دهد كه تمام اهداف بعثت پيامبر صلى الله عليه و آله در همين امر يعنى تكامل اخلاقى انسانها خلاصه مى‌شود.

۲ – در حديث ديگرى از امير مؤمنان على عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود:

«لو كنا لا نرجو جنة و لا نخشى نارا و لا ثوابا و لا عقابا لكان ينبغى لنا ان نطالب بمكارم الاخلاق فانها مما تدل على سبيل النجاح؛

اگر ما اميد و ايمانى به بهشت و ترس و وحشتى از دوزخ، و انتظار ثواب و عقابى نمى‌داشتيم، شايسته بود به سراغ فضائل اخلاقى برويم، چرا كه آنها راهنماى نجات و پيروزى و موفّقيّت هستند.»[6] [7]

 در حديث ديگرى از رسول خدا صلى الله عليه و آله آمده است كه فرمود:

«جعل الله سبحانه مكارم الاخلاق صلة بينه و بين عباده فحسب احدكم ان يتمسك بخلق متصل بالله؛

خداوند سبحان فضائل اخلاقى را وسيلۀ ارتباط ميان خودش و بندگانش قرار داده، همين بس‌كه هريك از شما دست به اخلاقى بزند كه او را به خدا مربوط سازد.»[8]

به تعبير ديگر، خداوند بزرگترين معلّم اخلاق و مربّى نفوس انسانى و منبع تمام فضائل است،

و قرب و نزديكى به خدا جز از طريق تخلّق به اخلاق الهى امكان‌پذير نيست!

بنابراين، هر فضيلت اخلاقى رابطه‌اى ميان انسان و خدا ايجاد مى‌كند و او را گام به گام به ذات مقدّسش نزديكتر مى‌سازد. [9]

[1] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۱۸، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

[2] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۱۹، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

[3] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۲۰، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

[4] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۲۱، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

[5]  كنز العمّال، حديث ۵۲۱۷۵ (جلد ۳، صفحۀ ۱۶).

[6]  مستدرك الوسائل، جلد ۲، صفحه ۲۸۳. (چاپ قديم).

[7] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۲۲، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

[8]  تنبيه الخواطر، صفحه ۳۶۲.

[9] مکارم شیرازی، ناصر، اخلاق در قرآن، جلد: ۱، صفحه: ۲۳، مدرسة الإمام علي بن أبي طالب (علیه السلام)، قم – ایران، 1385 ه.ش.

تارنما زمزم هدایت

سکو پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام

پیام رسان انتشارات زمزم هدایت

تعداد بازدید: 149
اشتراک گذاری

مطالب مرتبط

حیات سیاسی

حیات سیاسی

14 تیر, 1404

ادامۀ حیات سیاسی ایران با این‌همه تحریم چگونه ممکن است؟


مطالعه کامل
برکت

برکت

12 تیر, 1404

چرا زندگی‌ها بی‌برکت شده است؟


مطالعه کامل
لعن

لعن

11 تیر, 1404

اسلام با لعن‌کردن، که خلاف وحدت است، موافق است؟


مطالعه کامل
عاشورا

عاشورا

10 تیر, 1404

عاشورا چگونه توانست پس از قرن ها همچنان الهام بخش میلیون ها نفر در سراسر جهان باشد؟


مطالعه کامل
مرکز جوابگو

مرکز جوابگو ، با هدف جوابگویی دینی و تخصصی راه اندازی گردیده است و با بهره گیری از اساتید و فضلای حوزه و دانشگاه در ده گروه تخصصی پرسش‌های مخاطبان جواب می دهد ..


بیشتر بخوانید
تمام حقوق مربوط به پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام می باشد
    پژوهشگاه امام صادق (ع)