اهمیت ازدواج در اسلام به چه میزان است؟
پاسخ
ضرورت و اهمیت ازدواج در اسلام بر پایه‌هایی چند استوار است، ازجمله:
سنت نبوی
ازدواج بزرگ‌ترین نعمت پس از نعمت اسلام،[1] از اسباب خیر دنیا و آخرت[2] و از سنت‌های پیامبر اکرم (ص) است همچنین، نگه‌دارندۀ نصف یا دوسوم دین[4] و افزایش‌دهندۀ روزی است[5] و پست‌ترین مردگان مسلمان کسانی‌اند که ازدواج‌نکرده می‌میرند؛[6]
طبیعت اجتماعی انسان و نیاز به سکینه و آرامش
با توجّه به اینکه انسان اصالتاً موجودی اجتماعی است، نخستین و مهم‌ترین بستر فعلیت‌یافتن این ویژگی در انسان، کانون مقدّس خانواده است. بی‌گمان، خانواده با پیمان ازدواج و پیوند مقدّس زن و مرد پایه‌گذاری می‌شود؛ یعنی با «ازدواج» ستون اصلی و حیاتی‌ترین نهاد اجتماعی شکل می‌گیرد؛ نهادی که خاستگاه آن در ذات انسان است؛[7] ازاین‌رو، زن و مرد در همان آغاز ازدواج و تشکیل زندگی مشترک، در آن محیط کوچک آرام می‌گیرند؛ همان‌گونه‌که، خداوند منّان به‌گونه‌ای به این مسئله اشاره می‌کند و خانواده را جای آسایش و آرامش معرفی کرده می‌فرماید: «و من آیاتِهِ أن خَلَقَ لَکم مِنْ أَنفُسِکم أَزواجاً لِتَسْکنُوا الَیها (روم: 21)؛ و از نشانه‌های او اینکه همسرانی از جنس خودتان برای شما آفرید تا در کنار آنان آرامش یابید».
قانون زوجیت در نظام آفرینش
قرآن‌کریم زوجیت را قانونی فراگیر در میان همۀ جانداران بیان می‌کند، حتی گیاهان از این قانون بیرون نیستند. دستگاه بزرگ آفرینش برای رسیدن به هدف و کمال مطلوب خود و حفظ نوع بشر و موجودات، به همکاری و تعاون دو جنس مذکر و مؤنث نیازمند است؛ ازاین‌رو، خداوند موجودات را به‌صورت نر و ماده آفریده است. در آیات فراوانی آفرینش زوج‌گونۀ انسان‌ها از زن و مرد به‌عنوان «قانون آفرینش» بیان‌شده است: «خداوند شما را از خاکی آفریده؛ سپس، از نطفه‌ای؛ سپس، شما را به‌صورت زوج‌هایی قرار داد.»[8] و در آیۀ دیگر زوجیت را در گیاهان مطرح می‌کند: «اوَ لَم یرَوا الَی الارضِ کم انبَتنا فیها مِن کلّ زَوجٍ کریم (شعراء: 7)؛ آیا به زمین نگاه نکردند؛ چه بسیار گیاهان از انواع مختلف، نر و ماده و پرفایده آفریدیم.» پس، ازدواج پاسخ مثبت به این قانون الهی و حرکت در مسیر نظام آفرینش است.
تکامل
بی‌گمان، انسان موجودی تکامل‌طلب است و ازسویی نحوۀ آفرینش او به‌گونه‌ای است که دو جنس زن و مرد، مکمل و مایۀ شکوفایی و نشاط و پرورش معنوی یکدیگرند؛ تاآنجا‌که، هریک بدون دیگری ناقص است؛ یعنی جنس مذکر و مؤنث ازنظر روحی و جسمی به یکدیگر نیازمندند. خداوند دراین‌باره می‌فرماید: «هُنَّ لِباسٌ لَکم وانتُم لِباسٌ لَهُنَّ (بقره: 178)؛ آنان [زنان ] برای شما لباسی هستند و شما [نیز] برای آنان لباسی هستید»؛ یعنی همان‌گونه که لباس، انسان را از سرما و گرما حفظ کرده، زشتی‌ها و عیوب او را می‌پوشاند و زینتی برای تن آدمی است، دو همسر نیز در زندگی زناشویی باید مکمّل یکدیگر باشند. این تعبیر زیبای قرآن، نهایت ارتباط معنوی مرد و زن و نزدیکی آن‌ها به یکدیگر و همچنین، برابری هر دو را در این موارد به‌خوبی آشکار می‌کند.
منابع
[1]. محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، ترجمۀ جواد مصطفوی، تهران، اسلامی، 1369، ج ۵، ص ۳۲۷.
[2]. همان.
[4]. همان، ص 329.
[5]. همان، ص 330-331.
[6]. همان، ص 329.
[7]. سیدمحمود طالقانی، پرتوی از قرآن، تهران، شرکت سهامی انتشار، 1390، ج 2، ص 151.
[8]. ر. ک. ناصر مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، قم، هجرت، 1368، ج 1، ص 650.
