برتری بنی‌اسرائیل که در قرآن آمده به چه معناست؟
توضیح شبهه
خدای متعال در قرآن دربارۀ بنی‌اسرائیل آیاتی دارد. در این آیات نعمت‌هایی بیان شده که ظاهر آن بیانگر برتری بنی‌اسرائیل بر جهانیان است؛ «یا بَنِی إِسْرَائِیلَ اذْكُرُوا نِعْمَتِی الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیكُمْ وَأَنِّی فَضَّلْتُكُمْ عَلَى الْعَالَمِینَ
(بقره: 47)؛ ای بنی‌اسرائیل! نعمت‌هایی را که به شما ارزانی داشتم به خاطر بیاورید؛ و (نیز به یاد آورید که) من، شما را بر جهانیان، برتری بخشیدم.» این آیات قرآن، این شبهه را در ذهن‌ها ایجاد می‌کند که آیا حقیقتا بنی‌اسرائیل از دیگران برترند؟
پاسخ:
مراد از برتری بنی‌اسرائیل فراوانی نعمت‌هایی است که خداوند به بنی‌اسرائیل در زمان خودشان نسبت به دیگران، عطا فرمود نه برتری آن‌ها بر دیگر انسان‌ها، چنان که در زمان ما نیز، برخی نسبت به دیگران از نعمت‌های مادی بیشتری مانند سلامت و تمکن مالی بهره‌مند هستند ولی این دلیل نمی‌شود که آنان از دیگر انسان‌ها از نظر شخصیت انسانی در نزد خداوند برتر باشند.
آیۀ شریفۀ 47 سورۀ بقره نیز بر برتری بنی‌اسرائیل در برخورداری از نعمت‌ها و در زمان خاص خودشان یعنی دوران پیامبری انبیای بنی‌اسرائیل دلالت دارد.
پاسخ امیرالمؤمنین علی علیه السلام به این شبهه
دربارۀ همین موضوع از حضرت علی (علیه السلام) سوال کردند و امام به آن پاسخ دادند:
… فَقَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ یا بنی‌اسرائیل اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتِی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنِّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمِینَ فَهَذَا اللَّفْظُ یَحْتَمِلُ الْعُمُومَ وَ مَعْنَاهُ الْخُصُوصُ لِأَنَّهُ تَعَالَی إِنَّمَا فَضَّلَهُمْ عَلَی عَالَمِ أَزْمَانِهِمْ بِأَشْیَاءَ خَصَّهُمْ بِهَا مِثْلُ الْمَنِّ وَ السَّلْوَی وَ الْعُیُونِ الَّتِی فَجَّرَهَا لَهُمْ مِنَ الْحَجَرِ وَ أَشْبَاهِ ذَلِک.
… قول پروردگار که فرمود: «یا بَنی إِسْرائیلَ اذْکُرُوا نِعْمَتِیَ الَّتی أَنْعَمْتُ عَلَیْکُمْ وَ أَنّی فَضَّلْتُکُمْ عَلَی الْعالَمینَ» این لفظ، گرچه عموم را در برمی‌گیرد امّا معنای آن خاص است زیرا خداوند آن‌ها را فقط بر اهل زمان خودشان، با چیزهایی که به آن‌ها اختصاص داد نظیر مرغ بریان، ترنجبین، چشمه‌هایی که از سنگ جاری کرد و چیزهایی نظیر این‌ها برتری داده است.[1]
قوم یهود
نتیجه
بنابراین، با توجه شواهد ذکر شده، مقصود برتری آن‌ها نسبت به افراد محیط و عصر خودشان و نسبت به برخوراری از نعمت‌ها است.
منابع
[1]. علیرضا برازش، تفسیر اهل بیت، تهران، امیرکبیر، 1394، ج۱، ص۳۳۶.
