حق وتو و آیه نفی سبیل
آیا عضویت در سازمان مللی، که حق وتو دارند، با آیۀ نفی سبیل تعارض ندارد؟
پاسخ:
سازمان‌های بین‌المللی در نظام بین‌الملل کنونی، یکی از مهم‌ترین و مؤثرترین بازیگران تعیین‌کننده در روند مدیریت جهانی محسوب می‌شوند. این مسئله متأثر از اهمیت این سازمان‌ها در قاعده‌مندکردن مناسبات بین‌الملل، ارتقای تعاملات جوامع بشری، قانون‌گذاری بین‌المللی، حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات و نظارت این سازمان‌ها بر عملکرد دولت‌هاست.
براین‌اساس، ارتباط دولت‌های ملی با سازمان‌های فراملی یک ضرورت و نیاز در دنیای پیچیدۀ امروزی شده است و دولت‌ها درصدد بهره‌گیری از ظرفیت سازمان‌های بین‌المللی برای ارتقای منافع و امنیت ملی خود برآمده‌اند.
سازمان‌های بین‌المللی به‌عنوان یک ضرورت در نظام هرج‌ومرج‌گونۀ کنونی، توانایی فراهم‌آوردن سازوکار و بستر لازم برای همکاری‌های نهادینه میان دولت‌ها و دیگر بازیگران عرصۀ بین‌الملل را پیدا کرده‌اند و می‌توانند راه‌های متعدد ارتباطی میان دولت‌ها را به‌منظور گسترش هم‌گرایی، حل‌وفصل اختلافات، چرخۀ سازمان‌یافتۀ اطلاعات و تماس و ارتباط مستمر تقویت کنند؛ بنابراین، می‌توان با حضور و مشارکت فعال در این سازمان‌ها به کاهش تهدیدها و افزایش فرصت‌های ملی در نظام بین‌الملل مبادرت کرد؛ دراین‌میان، باید توجه داشت که تعامل با سازمان‌های بین‌المللی تنها بخشی از تعامل بین‌الملل یک دولت و نظام بین‌الملل محسوب می‌شود، اما این مسئله به دلیل نقش و کارکردهای مهم سازمان‌های بین‌المللی، به‌ویژه در حوزۀ قانون‌گذاری بین‌المللی و تدوین رژیم‌ها و حقوق بین‌الملل، از اهمیت مضاعفی برخوردار است؛ زیرا این نهادها و سازمان‌های بین‌المللی هستند که وظیفه و رسالت تدوین، تنظیم و اجرای پروسۀ سازمان‌دهی بین‌المللی را برعهده دارند و در تحقق تعامل بین‌المللی نقش کلیدی و محوری را ایفا می‌کنند؛[1]ازاین‌رو، حقوقی مانند حق وتو برای چند کشور خاص، که از نقاط ضعف سازمان ملل در موارد کاربست این حق علیه کشورهای مستقل است، ولی موجب نمی‌شود از مصلحت کلان عضویت در سازمان ملل چشم‌پوشی کنیم؛ ازسوی‌دیگر، حق وتو قطعاً، با آیۀ نفی‌سبیل تعارض دارد؛ زیرا قدرت‌های زورگو می‌توانند با استفاده از این حق علیه کشورهای اسلامی، ازجمله ایران، اعمال زور و سلطه و قدرت کنند، ولی چنان‌که بیان شد به دلیل منافع و مصالح فراوان دیگر در عضویت در سازمان ملل، به‌ناچار، این نقصان‌ها تحمّل می‌شود.
[1]. مصطقی ملکی و مجتبی بابایی، «روابط ایران و سازمان ملل پس از پیروزی انقلاب اسلامی»، فصلنامۀ مطالعات روابط بین‌الملل، دورۀ 5، ش 18 – شماره پیاپی 18، شهریور 1391، ص 167.
