توجیه غاصبان خلافت برای کنار گذاشتن علی بن ابی طالب علیه السلام

س. با توجه به تاکیدات صریح پیامبر بر مساله جانشینی علی بن ابی طالب علیه السلام پس از خود؛ مخالفان امیرالمومنین با چه توجیهاتی جامعه اسلامی را متقاعد کرده و غصب خلافت کردند؟

ج . آنها به نيابت از وحى – كه رسول اكرم آنرا پس از خود به قرآن و عترت خويش اختصاص داده بود و در حديث ثقلین و احاديث فراوان ديگر بدان اشاره كرده بود – به دید يك مسئله ى سياسى نگريستند و بى آنكه بخواهند علنا با پيغمبر مخالفتى كرده باشند , آن را پيش از هر چيز مربوط به مصلحت دانستند و معتقد شدند كه لزوم اطاعت فرمان پيامبر در مسائل سياسى , وابسته به صلاحديد و نظر پيامبران مجرب و جهانديده است , اگر آنان با اراده پيامبرتوافق داشتند بايد آنرا پذيرفت و اگر توافق نداشتند , نظر آنان ملاك عمل است نه اراده ى پيامبر .

به عبارت بهتر مساله را اینگونه توجیه کردند که پیامبر توصیه به جانشینی علی بن ابی طالب در شرایط ایده آل کرده است ؛ ولی پس از پیامبر شرایط بحرانی قلمداد شد و جانشین باید مجرب و کارآمدتر باشد بنابراین امیرالمومنین چون جوان است نمی تواند از پس این مسئولیت خطیر بر آید و با این توجیه جامعه را از فیض حکومت حضرت امیرالمومنین بی نصیب نهادند.