ثواب نگاه کردن به قرآن

یکى از دستورهایى که پیشوایان دین در باب تلاوت قرآن به ما داده اند، خواندن از روى آن است و روى این مسئله تأکید فراوانى کرده¬اند. چه بسا علت این تأکید، بهره گرفتن از «نورانیت» قرآن است، تا مسلمانان از آن بهره بیشترى ببرند و نورانیتش در آنان اثر گذارد. نگاه کردن به قرآن فوایدی دارد که در ذیل به برخی از آنها اشاره می شود:

الف. قرآن کتابی است که حقایقی فراتر از الفاظ دارد؛ چرا که گوینده آیات آن پروردگار عالمیان و حامل آن بهترین خلق او نبی اکرم (ص) است. به همین جهت وقتی مسلمانی قرآن را باز کرده به آن نظر می¬کند، در محضر خدا و رسول خدا است، و معنویت حضور را ادراک می¬کند، حاضر شدن در محضر خدای عالمیان و ارواح پاک مطهر معصومین به سواد نیاز ندارد.

ب. هر کس به نسبت فهم و درک خود از قرآن بهره مند می¬گردد؛ بی سوادان یا کم سوادان هم به نوبه خود از فیض حضور در محضر کتاب آسمانی بهره مند می¬شوند. کسی که توانایی خواندن قرآن را ندارد به اندازه کسی که می¬تواند قران را تلاوت کند بهره نمی¬برد، و کسی که توانایی تدبر در آیات قران را ندارد و فقط می¬تواند بطور سطحی با قران مواجه شود، نمی¬تواند بهره کسی را که آشنایی کامل به قواعد کلام عرب دارد و محکم و متشابه آن را درک می¬کند، ببرد؛ بنابراین هر کسی به اندازه توانایی¬ها و سطح درک و قدرت تحلیل خود می¬تواند از قران بهره ببرد. بهره¬ی زیاد مانع بهره¬ی کم نیست و همه این بهره¬ها هدایت محسوب می¬شوند و هدایت منحصر در الفاظ نیست بلکه در متن زندگی انسان جاریست و این خصوصیت قرآن که حتی بیسوادان از آن بی بهره نمی¬مانند خود اعجازی دیگر است.

ج. قرآن کلام خدا ذکر اوست و نگاه کردن به آن باعث ارتباط با خدا و آرامش روح و روان است.

د. در روایات بسیاری ذکر شده که نگاه کردن به قرآن حتی بدون قرائت آن عبادت است و این خصیصه تنها برای قرآن نیست امور بسیاری داریم که تنها با نگاه کردن عبادت محسوب می شود مثل نگاه کردن به صورت عالم، خانه کعبه و نظر محبت آمیز به والدین و … . در روایات معتبر بسیاری به آن توصیه شده که برای مثال نمونه¬هایی را ذکر می¬کنیم:

1- راوی گوید به امام صادق (ع) عرض کردم: فدایت شوم من قرآن را در سینه¬ام حفظ کرده و در دل می¬خوانم؛ آیا اینطور افضل است یا اینکه قرآن را نگاه کنم؟ حضرت فرمود: با نگاه کردن بخوانی افضل است، مگر نشنیده ای نظر کردن در قرآن عبادت است؟( کلینی، یعقوب، الکافی، ‏ج2، ص 613)

2- اسحاق بن عمار به امام صادق علیه السلام عرضه داشت: جانم به قربانت، من قرآن را حفظ کرده¬ام آیا از حفظ بخوانم یا از روى آن ؟

امام علیه السلام فرمود: از روى آن بخوان. زیرا که قرائت از روى قرآن ثواب بیشترى دارد. مگر نمى¬دانى که نگاه کردن به قرآن علاوه بر خواندن آن، مستقلا عبادت محسوب مى گردد.(اصول كافى، ج 4، كتاب فضیلت قرآن، ص 418، حدیث 5)

3- رسول خدا(ص) نیز در این باره فرمودند: برترین عبادت امت من تلاوت قرآن با نگاه به آن است.(آداب المتعلمین ، ص 151)

از روایت فوق به دست مى¬آید که تنها خواندن قرآن، تلاوت کامل و مطلوب نیست. بلکه علاوه بر خواندن اگر به آیات الهى، نگاه شود و قرآن در مقابل فرد تلاوت کننده قرار داشته باشد بهتر است. شاید از این احادیث بتوان استفاده کرد که خواندن قرآن از روى آن به تدبر و تفکر نزدیکتر است تا از حفظ خواندن.

قرائت از روى قرآن آثار و خواصى دارد که در احادیث به پاره¬اى از آن¬ها تصریح شده است از جمله: هر کس قرآن را از روى آن بخواند نور چشمش زیاد مى¬شود. چشم از دردها و بیمارى¬ها و نابینایى، سالم و محفوظ مى¬ماند. همچنین رعایت حق قرآن، قرائت از روی قرآن است. قرآن¬هایى که در منازل، مساجد و اماکن متبرکه وجود دارد هر کدام حقى به گردن مسلمانان دارند. اداى حقوق آنها، باز کردن، نگاه کردن در آنها و قرائت است.(صالحى حاجى آبادى، تأثیر قرآن در جسم و جان)