جبر و اختیار در ایمان آوردن
1) با توجه به اینکه خداوند بندگان را مختار آفریده و فرموده اکراهی در دین نیست و لازمه رسیدن به کمال انتخاب از روی اختیار است پس چگونه خداوند کوه را بر بالای سر بنی اسرائیل قرار داد و آنان را با اجبار وادار به ایمان آوردن کرد و فرمود اگر ایمان نیاورید کوه بر شما فرود می آید؟
2) دادن نفقه اولویت دارد و واجب ولی فقیر مستحب است پس حضرت علی علیه السلام که گرسنه بودند و بخشیدند به معنای این است که نفقه واجب نیست یا نعوذبالله حضرت ترک واجب نمودند؟
3) دروغ مصلحتی در بندگان نقص نیست اگر کسی بگوید که این در خداوند هم به دلیل اینکه نقص نیست پس وجود دارد و اعتماد به قرآن را سلب کند جواب چیست؟
با عرض سلام خدمت شما دوست گرامی
پاسخ سوال اول
اجبار به ایمان آوردن عقلا ممکن نیست زیرا ایمان یک عمل قلبی(جوانحی) است و اعمال قلبی قابل اجبار نیستند و لذا به زور نمی توان کسی را به کسی دیگر علاقمند و یا متنفر کرد. در ایه شریفه 63 سوره بقره نیز اجبار به ایمان اوردن نیست. در پـاسخ اين سؤال مى توان گفت : هيچ مانعى ندارد كه افراد متمرد و سركش را با تهديد به مجازات در برابر حق تسليم كنند, اين تهديد و فشار كه جنبه موقتى دارد, غرور آنها را در هم مى شكند و آنها را وادار به انديشه و تفكر صحيح مى كند ودر ادامه راه با اراده و اختيار به وظايف خويش عمل مى كند.
و به هر حال , اين پيمان , بيشتر مربوط به جنبه هاى عملى آن بوده است وگرنه اعتقاد را نمى توان با اكراه تغيير داد.(تفسیر نمونه)
پاسخ سوال دوم
نفقه واجب است اما در مورد ماجرای امام علی(ع) باید گفت اولا این انفاق با رضایت خود افراد بود و آن بزرگواران در عمل نیز به مولا علی(ع) اقتدا کردند. ثانیا این یک قضیه شخصی است و ممکن است مطالب دیگری در بین بوده که ما از آن مطالب و مصالح بی خبریم.
پاسخ سوال سوم
دروغ مصبحتی دروغی است که برای مصلحت بزرگی مانند جلوگیری از ظلم و قتل و… بکار می رود و هدف از ان حفظ مصلحت اجتماعی افراد است(نه نفع شخصی) بنابرین نه این که نقص نیست بلکه کمال است. البته بسیاری از دروغها که مردم به بهانه مصلحتی می گویند واقعا دارای مصلحت نیست و نقص است. اما در مورد خداوند این امر اصلا امکان پذیر نیست چرا که خداوند علم مطلق و قدرت مطلق و کمال مطلق است. نه جهل به مصلحت بندگان دارد و نه ضعفی برای برآوردن نیازهایشان و نه بخلی در وجودش هست و لذا دلیلی برای دروغ مصلحتی وجود ندارد و از سوئی دروغ مصلحتی برای یک رسیدن به یک منفعت گفته می شود ولی در مورد قرآن اگر احتمالی که اعتماد بر قران را از بین ببرد وجود داشت این خلاف مصلحت است و لذا امکان پذیر نیست.
موفق باشید.
