خودکشی

سوال: در چه صورتی خودکشی گناه نیست
اگه کسی از نظر روحی خیلی وضعیت بدی داشته باشد و از دنیا و زندگی دنیوی خسته باشد این اجازه را دارد که خودکشی کند؟یا آیا راهی هست که خودکشی نباشد ولی توسط آن راه بمیرد مثلا اهدای عضو مثل قلب یا مغز
=========
جواب: باید گفت یکی از نابهنجاری‌های اجتماعی که در طول تاریخ دامن‌گیر جامعه بشری، به ویژه جهان غرب بوده مسأله خودکشی است.خودکشی در فرهنگ اسلامی به معنای عقب نشینی از نیل به قله‌های کمال و سقوط به وادی نا امیدی ، یاس و حسرت و ناکامی است
> خودکشی که نشان از ضعف درون و رسیدن به نقطه نا امیدی ومایوس شدن از رحمت و مهربانی خداوند است از نظر اسلام حرام، محکوم و از گناهان کبیره است. چنانکه در قرآن کریم می‌فرماید: «وَلا تَقْتُلُوا أَنْفُسَکُمْ إنَّ اللّه َ کانَ بِکُمْ رَحیما، وَمَنْ یَفْعَلْ ذلک عُدْوانا وَظُلْما فَسَوْفَ نُصْلیهِ نارا»؛«و خودکشی نکنید! خداوند نسبت به شما مهربان است. و هر کس این عمل را از روی تجاوز و ستم انجام دهد، به زودی او را در آتش جهنم وارد خواهیم کرد.»
از امام باقر (ع) روایت شده:«شخص مؤمن به هر بلایی گرفتار می‌شود و به هر مرگی ممکن است بمیرد ولی خودکشی نخواهد کرد».
خواهر خوب ،مومن و با کمال براساس جهان بینی الهی، جهان هستی و تمام چیزهایی که در آن آفریده شده از خدا است و مالک تمام هستی او است. بنابراین در ملک الهی تنها با اجازه مالک می‏توان تصرف کرد.
این مسأله در مورد آفریده‏ های الهی و آنچه خداوند بر انسان حلال و حرام کرده، کاملاً روشن است. از جمله آفریده ‏های خداوند، انسان و جسم و جان وی است. انسان اجازه تصرف در جان خود بدون رضایت الهی را ندارد که بدون رضایت الهی دست به خودکشی بزند و باعث نابودی خود بشود.
این مانند آن است که انسانی را بدون علت بکشند. هم چنین خودکشی برخلاف فلسفه آفرینش انسان است و از این رو در اسلام حرام و ممنوع اعلام گردیده است. خداوند حکیم انسان را آفرید تا در دنیا زندگی کند و در سایه پیروی از فرامین الهی و راهنمایی‏های پیامبران خدا به کمال رسیده و به نعمت‏های جاویدان دست یابد.
> زندگی دنیا بستر کسب خوشبختی و سعادت است، یعنی بشر می‏تواند در این جهان به گونه ‏ای باشد که به سعادت ابدی برسد. رسول گرامی اسلام فرمود: «دنیا مزرعه و کشت‌گاه آخرت است». کسی که دست به خودکشی می‏زند و خود را نابود می‏کند، زمینه زندگی دنیا را از بین می‏برد و با تدبیر و حکمت الهی به مبارزه برمی‏خیزد، چرا که خدا وی را آفرید، تا بطور طبیعی زندگی کند و بطور طبیعی (غیر از خودکشی) از دنیا برود. و او برخلاف این خواسته عمل کرده است. حضرت رضا (ع) فرمود: «خداوند بدین خاطر قتل نفس را حرام کرده که قتل نفس موجب از بین رفتن مردم و فاسد شدن تدبیر امور آنان می‏شود».

روایات متعددی نیز درباره مذمت خودکشی وارد شده است. در این روایات، صاحبان این عمل اهل جهنم قلمداد شده و بهشت برای آنها حرام شمرده شده است. در ذیل به چند نمونه از روایات اشاره می کنیم:

1. أبی ولاّد می گوید: از امام صادق علیه السلام شنیدم که فرمود: «مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ مُتَعَمِّدا فَهُوَ فی نارِ جَهَنَّمَ خالِدا فیها؛(1) هر کس عمدا خودکشی بکند، همیشه در آتش دوزخ خواهد بود.»

2. رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «مَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِشَی ءٍ مِنَ الدُّنیا عُذِّبَ بِهِ یَوْمَ الْقِیامةِ؛(2) کسی که بوسیله چیزی از دنیا خودکشی کند، در روز قیامت بوسیله همان چیز عذاب خواهد شد.»
و در روایت دیگر می فرماید: «الذی یَخْنُقُ نَفْسَهُ یَخْنُقُها فِی النّارِ، وَالّذی یَطْعَنُها فی النار؛(3) کسی که خودش را خفه کند، خویشتن را در آتش (دوزخ) خفه کرده است و کسی که به خودش نیزه زند، در آتش باشد.»
و نیز فرمود: «کان فیمن قبْلَکُمْ رَجُلٌ بِهِ جرحٌ فَجَزَعَ فَأَخَذَ سِکّینا فَخَزَّ بِها یَدَهُ فَمارَقَأَ الدَّمُ حَتّی ماتَ، فَقال اللّه ُ: بادَرَنی عَبدی بِنَفْسِهِ؟! …قد حَرَّمتُ عَلَیه الجَنَّةَ؛(4) میان انسانهای پیش از شما، مردی جراحتی برداشت و از شدّت بی تابی کاردی برداشت و با آن دستش را قطع کرد و از شدّت خونریزی مُرد، پس خداوند فرمود: بنده ام، در گرفتن جان خود بر من پیشی گرفت… هر آینه بهشت را بر او حرام کردم.»
3. امام باقر علیه السلام فرمود: «إنَّ المُؤْمِنَ یُبْتَلی بِکُلِّ بَلِیَّةٍ وَیَمُوتُ بِکُلِّ میتَةٍ إلاّ أَنَّهُ لایَقْتُلُ نَفْسَهُ؛(5) مؤمن ممکن است به هر بلائی مبتلا شود و به هر نوع مرگ بمیرد، امّا خودکشی نمی کند.»
4. عمرو بن عبید بصری می گوید: «در یکی از جلسات امام صادق علیه السلام شرکت نمودم، پس از ورود و عرض ادب، شروع به خواندن این آیه نمودم که: «والَّذینَ یَجْتَنِبُونَ کَبائِرَ الاثْمِ»؛(6) «آنانکه از گناهان کبیره پرهیز می کنند.» بعداز خواندن این آیه لحظه ای سکوت کردم. امام صادق علیه السلام فرمود: عمرو چرا سکوت کردی؟ عرض کردم: ای پسر رسول خدا! گناهان کبیره را برایم مشخص کنید. حضرت فرمود: ای عمرو! بزرگترین گناهان چند قسم است:
الف. شریک قائل شدن برای خداوند؛
ب. ناامیدی از خداوند متعال؛
ج. عاق والدین؛

د. کشتن نفسی که خداوند آن را حرام کرده است.(7)
هم کشتن دیگران می گردد.
از مجموع آیات و روایات گذشته استفاده می شود که خودکشی از نظر اسلام از گناهان کبیره محسوب می شود، انجام آن حرام می باشد، و مرتکبین آن اهل دوزخ اند. حتی برخی از گروههای اهل سنت مانند حنبلیها کسی را که خودکشی می کند کافر دانسته و نماز میت را برای او واجب نمی دانند.(8) آنها در این باره به این حدیث استدلال می کنند که: «إنَّ رَجُلاً قَتَلَ نَفْسَهُ بِمَشاقِصٍ، فَقالَ رَسُول اللّه صلی الله علیه و آله : اَمّا أَنَا فَلا أُصَلِّی عَلَیْهِ؛(9) مردی با نیزه خودکشی کرد و رسول خدا فرمود: من بر این شخص نماز نمی خوانم.»
امام صادق (ع) فرمود: «کسی که عمداً خود را بکشد، همیشه در آتش جهنم خواهد بود».
درهرصورت خودکشی اصلا کار پسندیده ای نیسست خدای حکیم به انسانها فرصت زندگی و جبران خطاها و اشتباهات رو داده و بخشنده و مهربان مراقب بنده گانش هست و اعضای پیوند هم اگر بمنظئر فرار از زندگی باشه همان حکم رو داره بشما توصیه میکنم به زندگی و خوبیهای آن فکر کنید نیمه پرلیوان را ببینید و خوش بین باشید چه بسا خداوند درپس همه سختی ها خوشبختی و سعادت و یک زندگی خوب در کنار همسر و فرزندان را برای شما تدارک دیده و منتظر است تا اسباب آن و زمان آن فرا برسد عجله نکنید و اجازه ندید شیطان در دل شما وسوسه ایجاد کنه چون شیطان ملعون دشمن شماره یک انسانهاست و و دلش میخواد انسانها جهنمی و از رحمت خدا مایوس بشوند پس با این فکر شیطانی مبارزه کنید و با اراده محکم و استواد از خدای قدرتمند طلب بهترینها رو داشته باشید و اگر میبینی در بر آوردن خواسته هاتون تاخیر ایجاد میشه حتما دلیلی داره و زمانش نرسیده صبور باشید و بخدا توکل کنید ومن برای شما دعا میکنم که زندگی بکامتون شیرین بشه و شما هم برای من دعا کنید در بندگی خدا لذتی است که تا تجربه نکنی طعمش رو نمیفهمی ….امتحانش کن
—–
پاورقی ها:
1. شیخ أبی یعقوب کلینی، الفروع من الکافی، الطبعة الثالثه، دارالکتب الاسلامیه، تهران، 1367 ه، ج7، ص45، باب من لاتجوز وصیته من البالغین، ح1؛ شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، الطبعة الثانیه، جامعة المدرسین، 1404 ه، ج3، ص571، ح4953.
2. عبداللّه بن بهرام دارمی (م 255 ه)، سنن الدارمی، الطبعة الاعتدال، دمشق، ج2، ص192، باب التشدید علی من قتل نفسه؛ متقی هندی، کنز العمال، الطبعة الخامسة، مؤسسة الرسول، بیروت، 1405 ه، ج15، ص36، ح 39965.
3. کنز العمال، ج15، ح 39961، ص35.
4. الترغیب و الترهیب، الطبعة الثالثة، داراحیاء التراث، بیروت، 1388 ه، ج3، ص301، ح4. در روایتی نقل شده که رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: «وَأنّ مَنْ قَتَلَ نَفْسه بِشَی ءٍ عُذِّبَ فی النّارِ وأَنَّهُ لا یَدْخُلُ الجَنّة إلاّ نَفْسُ مُسْلِمَةٍ؛ همانا کسی که بوسیله چیزی خودش را بکشد، در آتش دوزخ معذب شود و در بهشت کسی جز مسلمان وارد نمی شود.» از فحوای این روایت استفاده می شود که کسی که خودکشی می کند مسلمان نیست. صحیح مسلم بشرح النووی (م 676 ه)، المجلدات 18، الطبعه الثانیه، دارالکتاب العربی، بیروت، 1407 ه، ج2، ص118.
5. شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، الطبعه الثانیه، مؤسسة آل البیت علیهم السلام ، قم، 1414 ه، ج29، ص240، باب تحریم قتل الانسان نفسه، ح 3.
6. شوری/37.
7. من لا یحضره الفقیه، ج3، ص373، ح4932.
8. ر.ک: المغنی، عبداللّه بن قدامه، تحقیق جماعة من العلماء (المجلدات ـ 12)، دارالکتاب العربی، بیروت، ج2، ص418؛ المجموع فی شرح المهذب، محیی الدین بن نووی (المجلدات ـ 20)، دارالفکر، بیروت، ج5، ص268.
9. أحمد بن شعیب نسائی، سنن النسائی (المجلدات ـ 8)، الطبعة الاولی، دارالفکر، بیروت، 1348 ه، ج4، 66.