دخالت استبدادی

سوال: آیا امر به معروف و نهی از منکر دخالت استبدادی در امور دیگران نیست؟

پاسخ: اصل امر به معروف و نهی از منکر از احکام ضروری اسلام است و همه مسلمانان به آن اعتقاد دارند. در مرتبه اجرا نیز باید افرادی باصلاحیت عهده دار آن گردند. از جهت نظری و مبنایی نیز باید روشن شود که آیا حق دخالت در امور دیگران تا کجاست و امور شخصی و خصوصی و فردی و غیراجتماعی درکجاست و افراد تا کجا در امور شخصی و فردی خود آزاد هستند و مرز این امور شخصی تا کجا می‌باشد؟ و آیا اعمالی که افراد انجام می‌دهند و او در خلوت خصوصی خود (که محل نصیحت و پند و اندرز هست اما محل افشا و برخورد نیست ) به منافع و مصالح اجتماعی ضرر می‌زند یا نه؟ می‌دانیم که دامنه امور شخصی و امور اجتماعی جدا از یکدیگر نیست و غالب امور شخصی را که تصور می‌نماییم و می‌بینیم در اجتماع و منافع و مصالح اجتماعی نیز موثر است . این مطلب مهمی است که “آیزایا برلین” از اندیشمندان «لیبرالیسم» و آزادی نیز در کتاب «چهارمقاله درباره آزادی» خود به آن اذعان نموده است . مثلا” اگر کسی در خلوت خود سیگار کشید این سیگار کشیدن او به منافع و مصالح عمومی جامعه ضرر نمی‌زند؟ حداقل با به خطر انداختن سلامت خود و خود را در معرض بیماری قرار دادن مخارجی را بر بودجه عمومی جامعه تحمیل می‌نماید و همین طور امور دیگر. از طرف دیگر باید دید مبنای ما در باب حقوق اشخاص و آزادی‌های آنها چیست ؟ مسلما” نگرش اسلامی در این باب غیر از تفکر لیبرالی و اومانیسم است و ما باید در این مسائل با توجه به مبانی و ادبیات پذیرفته شده در اسلام و نظام حقوق دینی مسائل را ارزیابی کنیم.