س: علل انحراف در نهضت از نظر امام خمینی چیست؟

ج: 
دخالت دولت انگلستان
گاهى وسوسه مى كنند كه احكام اسلام ناقص است . مثلا آيين دادرسى و قوانين قضايى آن چنان كه بايد باشد نيست . به دنبال اين وسوسه و تبليغ ، عمال انگليس به دستور ارباب خود اساس مشروطه را به بازى مى گيرند؛ و مردم را نيز (طبق شواهد و اسنادى كه در دست است ) فريب مى دهند و از ماهيت جنايت سياسى خود غافل مى سازند.

توطئه اى كه دولت استعمارى انگليس در آغاز مشروطه كرد به دو منظور بود: يكى كه در همان موقع فاش شد، اين بود كه نفوذ روسيه تزارى را در ايران از بين ببرد، و ديگرى همين كه با آوردن قوانين غربى احكام اسلام را از ميدان عمل و اجرا خارج كند.

در صدر مشروطيت كه احزاب مختلف پيدا شد، دنبال آن پيروزى كه ملت پيدا كرده بود، اين احزاب مختلف به جان هم افتادند و اين كشور را تباه كردند، شما گمان نكنيد كه احزابى كه در ممالك ديگرى هست ، در صدر مشروطيت در انگلستان بود آن احزاب و با همان كارى كه آنها مى كردند و حزب بازى مى كردند ماها را به اختلاف مى كشيدند و خود آنها با هم دشمنى نداشتند.[1]