چه دلایلی برای وجوب روزه وجود دارد؟
پاسخ:
الف) روزه در دو بُعد فردی و اجتماعی، افزونبر ثمرات جسمی، آثار تربیتی مانند تقویت صبر، آخرتگرایی، قدرت بر کنترل شهوت، شکوفایی حسّ همدردی با فقرا و کمشدن شکاف طبقاتی را به همراه دارد. امام صادق یکی از آثار روزه را اینگونه بیان فرمودند:
روزه برای ایجاد مساوات بین غنی و فقیر است. غنی، طعم گرسنگی را بچشد و نسبت به فقیر ادای حق کند؛ چراکه مرفهین معمولاً، هرچه را بخواهند برای آنها فراهم است، خدا میخواهد میان بندگان مساوات باشد و طعم گرسنگی و درد و رنج را به افراد دارا بچشاند تا آنان به ضعیفان و گرسنگان رحم کنند؛[1]
ب) گرچه اصل روزه در جسم و روان انسان مؤثر است؛ ازاینرو، این عمل یکی از نعمتهای فراگیر و از مصادیق رحمت عامۀ خداوند بوده و همۀ مردم از آن میتوانند بهرهمند شوند. ولی اگر این عمل عبادی با ویژگیهای روحی و صفات کمالی و فضائل اخلاقی همراه شود؛ قطعاً، آثار روزه در به کمالرسانی نفس انسانی بسیار مؤثر خواهد بود.
ازاینرو، روزۀ یک فرد عادی با کسی که مراحل تقوا و کمال انسانی را طی کرده و متخلق به اخلاق الهی شده، متفاوت است. از همه مهمتر خداوند متعال در قرآنکریم آن را واجب فرموده است:
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا کتِبَ عَلَیکمُ الصِّیامُ کمَا کتِبَ عَلَی الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکمْ لَعَلَّکمْ تَتَّقُونَ (بقره: 183).
ای افرادی که ایمان آوردهاید! روزه بر شما نوشتهشده، همانگونه که بر کسانی که قبل از شما بودند نوشته شد؛ تا پرهیزکار شوید.
[1]. محمدبن علی بن بابویه قمی (شیخ صدوق)، من لایحضره الفقیه، ترجمۀ محمدجواد غفاری، قم، اسلامی، 1413ق، ج ۲، ص ۷۳.
برگرفته از کتاب پرسمان معرفتی بصیرتی 2، زمزم هدایت، قم، 1402، ص 63
چرا حضرت زهرا می فرمایند روزه اخلاص را افزایش می دهد، مگر سایر عب…
