سؤال: بهترین راههای ترویج دین اسلام ومذهب شیعه چیست؟
جواب: راه های ترویج دین اسلام در واقع همان روشهای تبلیغ است که به برخی از آنها اشاره می شود:
1- دعوت با استدلال عقلی وموعظه نیکو ومناظره جذاب
«ادْعُ إِلىَ سَبِيلِ رَبِّكَ بِالحِْكْمَةِ وَ الْمَوْعِظَةِ الحَْسَنَةِ وَ جَدِلْهُم بِالَّتىِ هِىَ أَحْسَنُ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِ وَ هُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِينَ(نحل: 125)؛ با حكمت و اندرز نيكو، به راه پروردگارت دعوت نما! و با آنها به روشى كه نيكوتر است، استدلال و مناظره كن.»
در این آیه شریفه به سه روش تبلیغ اشاره شده است یکی استدلال عقلی که از آن به حکمت تعبیر شده است دیگر ی موعظه حسنه که به بعد عاطفی انسان توجه دارد و سوم با مناظره نیکو به سوی خدا دعوت نمایید.
نخستین گام در دعوت به سوی خد، حکمت است که به معنای علم، دانش، منطق و استدلال است که با فکر مردم سرو کار دارد و موجب بیدار ساختن عقل های خفته بشری است. استفاده از روش مقایسه ای با منطق و استدلال، یکی از بهترین راه دعوت به دین است.
دومین گام در تبلیغ، موعظه نیکو است که با عواطف انسان ها سرو کار دارد و با تحریک عواطف و فطرت انسانها، می توان توده ی عظیمی از مردم را به سوی اسلام دعوت نمود.
مقيد ساختن موعظه به حسنه شايد به این دلیل است كه اندرز در صورتى مؤثر مىافتد كه از هر گونه خشونت، برترى جويى، تحقير طرف مقابل، تحريك حس لجاجت او و مانند آن خالى بوده باشد.
سومین مرحله، مناظره نیکو می باشد، و این زمانی است که مناظره همراه با حق و عدالت و درستى و امانت و صدق و راستى باشد و از هر گونه توهين و تحقير و خلافگويى وبرتری جویی خالى باشد
2- معرفی الگوه ها و اسوه های الهی
قرآن کریم در معرفی این روش می فرماید: لَّقَدْ كاَنَ لَكُمْ فىِ رَسُولِ اللَّهِ أُسْوَةٌ حَسَنَةٌ لِّمَن كاَنَ يَرْجُواْ اللَّهَ وَ الْيَوْمَ الاَْخِرَ وَ ذَكَرَ اللَّهَ كَثِيرًا(احزاب: 21)؛ مسلّماً براى شما در زندگى رسول خدا سرمشق نيكويى بود، براى آنها كه اميد به رحمت خدا و روز رستاخيز دارند و خدا را بسيار ياد مىكنند.
قرآن در این آیه، زندگی پیامبر اسلام را برای دیگر مسلمانان الگو می داند. در واقع همه معصومین(ع) باستناد حدیث ثقلین که بین شیعه وسنی متواتر است، مصداق کامل اسلام هستند، چون انسان فطرتا طالب کمال است و عشق و علاقه به تکامل دارد، به محض شناخت الگوهای کامل و مجسمه های فضایل و کمالات، به دنبال آن ها گام برمی دارد و سعی می کند خود را با آن ها تطبیق نماید. بنابراین یکی از بهترین شیوه های تبلیغ اسلام و مذهب تشیع، معرفی اسوه های این مذهب است که در درجه اول، پیامبر و خاندان وحی یعنی امامان معصوم (ع) و حضرت فاطمه (س) و در درجه ی بعد، وابستگان به آنها در عمل، رفتار و افکار همچون حضرت زینب، حضرت علی اکبر، حضرت ابوالفضل(ع) وسپس شاگردان مکتب ائمه (ع) می باشند.
3- تبلیغ دین با عمل و اخلاق عملی
قرآن کریم در دعوت به این روش می فرماید:
«أَ تَأْمُرُونَ النَّاسَ بِالْبرِِّ وَ تَنسَوْنَ أَنفُسَكُمْ وَ أَنتُمْ تَتْلُونَ الْكِتَابَ أَ فَلَا تَعْقِلُونَ(بقره:44 )؛ آيا مردم را به نيكى فرمان مىدهيد و خود را [در ارتباط با نيكى] فراموش مىكنيد؟ در حالى كه كتاب را مىخوانيد. آيا [به وضع زيانبار و خطرناك خود] نمىانديشيد؟
ویا در آیه دیگر می فرماید:« كَبرَُ مَقْتًا عِندَ اللَّهِ أَن تَقُولُواْ مَا لَا تَفْعَلُونَ(صف:3 )؛ نزد خدا سخت منفور است چيزى را بگوييد كه عمل نمىكنيد.»
در این دو آیه قرآن مجید افرادی را که دیگران را دعوت به نیکی می کنند اما خود پایبند به خوبی ها نیستند، سخت مذمت کرده است.
حدیث زیر در دعوت عملی به اسلام و تاثیر آن می فرماید: « کونوا دعاة الناس بغیر السنتکم لیروا منکم الاجتهاد والصدق و الورع فان ذلک داعیة»؛[1] بدون زبان خویش دعوت کننده مردم به نیکی باشید تا از شما سعی وکوشش (در انجام کارهای خیر) و صدق گفتار و پرهیز کاری را ببینند که این دعوت و تبلیغ است.
[1]. کافی، ج2، ص 83(تحقیق محمد جواد مغنیه، دارالاضواء، بیروت، چاپ اول، 1413هـ)
