شرایط مساعد بیعت مردم با امام حسن مجتبی

س.  با توجه به اینکه عده ای به حسن بن علی علیه السلام در مورد قبول خلافت در میان شرائطی چون شرائط روزهای بیعت معترض بودند و بر این باور بودند که این نوعی شتابزدگی بود چگونه بایستی بیان کرد تا صحت  این رای امام و پذیرش خلافت از جانب ایشان آشکار گردد؟

ج: ما براى اينكه ميزان صحت اين رأى آشكار گردد , ميگوئيم

 1 – همانطور كه تسليم و سر نهادن به بيعت امام منصوب و تعيين شده , بر مردم واجب و لازم است , براى امام نيز در صورت وجود داشتن ياور و كمك كار و تمام شدن حجت الهى , قبول اين بيعت وظيفه ئى شرعى و غير قابل تخلف است .

 در مورد امام حسن , هجوم مردم از روى شوق و رغبت به بيعت در همه ى شهرهاى اسلامى , بموجب ظواهر امر , دليل بر وجود داشتن ياور و كمكگار بود و با فراهم بودن اين شرط , مجال سر پيچى از وظيفه ى شرعى وجود نداشت .

 2 – آنچه موجب چنين دريافتى از ماجراى امام حسن مى شود , نگريستن به اين ماجرا فقط از زاويه ى دنيوى آن است حال آنكه مناسبتر آن است كه ماجراى يك امام بيشتر از جنبه ى دينى مورد بررسى قرار گيرد و از نظر امام , تفاوت ميان دين و دنيا بسى زياد است با اين نظر و اين ديد , ماجراى امام حسن سرتاسر سود است و كوچكترين زيانى در آن وجود ندارد – همانطور كه در جاى مناسب بيان خواهيم كرد اين ماجرا هر چند دردناك بود ولى اين درد , در راه اسلام تحمل مى شد و چه كسى به اسلام نزديكتر و به تحمل آلام آن سزاوارتر از حسن بن على كه خانه زاد و دست پرورده ى اسلام بود ؟ .

3 – علاوه بر اينها , حسن بن على با برترى مسلمى كه از همه ى رهبران مسلمان داشت و با آن نسب ممتاز و آن دانش برتر , اگر هم ميخواست , نمى توانست از اين منصب شانه خالى كند اگر او مردم را رها ميكرد , مردم از او جدا نمى شدند تحرك ها و انقلاب هاى جامعه ى اسلامى , بطور قهرى و اجتناب ناپذيرى او را بخود دعوت ميكرد و از او همكارى و رهبرى مى طلبيد مگر كه حقى بپا داشته و باطلى سركوب گردد همانطور كه براى برادرش امام حسين در دوره ى خودش پيش آمد .[1]