درباره اينكه شيطان در ميان بندگان خدا به چه چيز امر مي‏‌كند، در دو آيه قرآن اشاره شده است؛ نخست: «انما يأمركم بالسوء و الفحشاء(8)؛ يعني شيطان شما را به بدي [سوء ]و كارهاي قبيح [فحشاء ]فرمان مي‏دهد».

دوّم: «و من يتبع خطوات الشيطان فانه يأمر بالفحشاء والمنكر(9)؛ يعني و كسي كه از گامهاي شيطان تبعيّت كند[و از او پيروي نمايد] به درستي كه شيطان به كارهاي زشت [فحشاء] و ناپسند [منكر ]امر مي‏كند».

بنابراين شيطان، انسان را به امور بد[سوء] و قبيح [فحشاء] و ناپسند[منكر] امر مي‏كند.

سوء در زبان عرب به آنچه كه در ذات خود مستحسن نيست گفته مي‏شود؛ چه اين امر در عمل باشد، يا در موضوع، يا در حكم؛ و چه در امري قلبي، يا در امر معنوي و يا غير آن باشد. سوء، متضاد حُسن [خوبي ]است(10).

و فحشاء به آنچه گفته مي‏شود كه در صورت و شكل به نحوي آشكار و بيّن، زشت و قبيح باشد؛ چه در عمل يا در گفته يا در موضوعي باشد(11).

و منكر، آن چيزي است كه عقل سالم، حُسن و خوبي آن را انكار كرده؛ بل به زشتي و قبح آن حكم مي‏كند(12).

بنابراين شيطان به تمامي اموري كه نزد شرع و عقل، زشت و بد و ناپسند شمرده شوند امر مي‏كند و اين امور گرچه از نظر مفهوم با يكديگر متفاوتند؛ ليكن در بسياري موارد از نظر مصداق خارجي متحد هستند و يك امر به اعتبارهاي مختلف هم بد و هم زشت و هم ناپسند به شمار مي‏آيد.

و انسان عاقل با پيروي از فرامين شارع مقدّس كه خود، عقل محض است از اوامر شيطان و وسوسه‏هاي او اجتناب مي‏كند.

بخش دوم سوال: چرا انسانها از انفاق کردن میترسند؟

این ترس نیز یک وسوسه شیطانی است برای اینکه انسانها از این صفت پسندیده دوری گزینند. انفاق باعث تزکیه و برکت اموال است.

8) سوره بقره، آيه 168.

9) سوره نور، آيه 21.

10) التحقيق فى كلمات القران، ج 5، ص 251.

11) همان، ذيل ماده فحش.

12) همان، ج 12، ص 239.