س. شخصى گفته است كه هنگام وضو فقط بايد دو مشت آب بر صورت ريخته شود، و اگر بار سوم آب ريخته شود وضو باطل خواهد بود. آيا اين سخن صحيح است؟
سلام علیکم در ادامه به طور کامل طریقه وضو گرفتن را توضیح می دهیم همراه با نظرات مراجع
طریقه وضو گرفتن
[ واجبات وضو]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۳۶ در وضو واجب است (۱) صورت و دستها را بشویند و جلوی سر و روی پاها را مسح کنند.
(۱) (بهجت:) با نیّت..
[ بالای پیشانی جایی که موی سر بیرون میآید]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۳۷ در ازای صورت را باید از بالای پیشانی جایی که موی سر بیرون میآید تا آخر چانه شست و پهنای آن به مقداری که بین انگشت وسط و شست (۱) قرار میگیرد باید شسته شود و اگر مختصری از این مقدار را نشوید وضو باطل است (۲). و برای آن که یقین کند این مقدار کاملًا شسته شده باید کمی اطراف آن را هم بشوید (۳).
(۱) (بهجت:) (یعنی انگشت میانی که وسطی و انگشت بزرگ که ابهام است)..
(۲) (زنجانی:) بقیه مسأله ذکر نشده.
(۳) (سیستانی:) اگر انسان یقین نکند که این مقدار کاملًا شسته شده باید برای این که یقین کند، کمی اطراف آن را هم بشوید.
[ بعد از شستن دست راست باید دست چپ را بشوید]
طریقه وضو گرفتن
[ بعد از شستن صورت باید دست راست]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۴۵ بعد از شستن صورت باید دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها بشوید (۱).
(۱) (بهجت:) به طوری که دستها کاملًا شسته شود.
[برای آن که یقین کند آرنج را کاملًا شسته]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۴۶ برای آن که یقین کند آرنج را کاملًا شسته باید مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
این مسأله در رساله آیت اللّه زنجانی نیست
(سیستانی:) مسأله اگر انسان یقین نکند که آرنج را کاملًا شسته، باید برای آن که یقین کند، مقداری بالاتر از آرنج را هم بشوید.
[مسح سر]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۴۹ بعد از شستن هر دو دست باید جلوی سر را با تری آب وضو که در دست مانده مسح کند. (۱) و لازم نیست با دست راست باشد یا از بالا به پایین مسح نماید. (۲)
(۱) (بهجت:) [و] اگر تری در دست نمانده باشد وظیفهاش در مسأله [۲۵۷] بیان خواهد شد..
(۲) (اراکی:) بنا بر احتیاط واجب باید با دست راست باشد و لازم نیست که از بالا به پایین مسح نماید، هر چند موافق احتیاط است.
(گلپایگانی، صافی:) احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید و نیز احتیاط آن است که مسح از بالا به پایین باشد اگر چه أقوی جواز مسح از پایین به بالا است.
(خوئی:) احتیاط واجب ((سیستانی:) احتیاط مستحب) آن است که با کف دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
(زنجانی:) احتیاط آن است که با داخل دست راست مسح نماید و مسح را از بالا به پایین انجام دهد.
(بهجت:) احتیاط واجب در مسح سر از بالا به پائین است و مسح کردن با دست راست بهتر است.
(نوری:) احتیاط واجب آن است که با دست راست باشد هر چند لازم نیست که از بالا به پائین مسح نماید.
(تبریزی، مکارم:) احتیاط واجب آن است که با دست راست مسح نماید (مکارم: و بهتر این است که از بالا به پایین دست بکشد، ولی عکس آن یعنی از پایین به بالا نیز اشکال ندارد).
[محل مسح]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۵۰ یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است (۱) جای مسح میباشد و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است (۲) اگر چه احتیاط مستحب ّ (۳) آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت و از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته، مسح نماید (۴).
(۱) (بهجت:) جلوی سر (یک قسمت از چهار قسمت سر که مقابل پیشانی است)..
(۲) (زنجانی:) هر جای این قسمت را مسح کند، کافی است و بنا بر احتیاط از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید. [پایان مسأله]
(۳) (اراکی:) اگر چه بهتر..
(۴) (بهجت:) و واجب است در صورت امکان، مسح با کف دست باشد نه با پشت آن.
(مکارم:) مسأله جلو سر، که بالای پیشانی است جای مسح است و هر جای این قسمت را به هر اندازه مسح کند کافی است، ولی احتیاط مستحب ّ آن است که از درازا به اندازه درازای یک انگشت، از پهنا به اندازه پهنای سه انگشت مسح نماید.
[جای مسح باید خشک باشد]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۵۶ جای مسح باید خشک باشد (۱). و اگر به قدریتر باشد که رطوبت کف دست (۲) به آن اثر نکند مسح باطل است (۳). ولی اگر تری آن به قدری کم باشد که رطوبتی که بعد از مسح در آن دیده میشود بگویند فقط از تری کف دست است اشکال ندارد.
(۱) (مکارم:) ولی اگر مختصری رطوبت داشته باشد به طوری که آب دست هنگام مسح بر آن غلبه کند، اشکال ندارد. [پایان مسأله]
(۲) (سیستانی:) رطوبت دست..
(۳) (سیستانی:) ولی اگر نمناک باشد یا آن کهتری آن به قدری کم باشد که در رطوبت دست مستهلَک باشد اشکال ندارد.
[ مسح پا]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۵۲ بعد از مسح سر باید با تری آب وضو که در دست مانده روی پاها را از سر یکی از انگشتها تا برآمدگی روی پا مسح کند (۱).
(۱) (خوئی، تبریزی:) و احتیاط واجب آن است که تا مفصل مسح نماید. و (خوئی: کما این که احتیاط واجب آن است که) پای راست را با دست راست و (تبریزی: بعد) پای چپ را با دست چپ مسح نماید.
(گلپایگانی، اراکی، صافی:) و احتیاط واجب آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
(بهجت، مکارم:) و احتیاط مستحب ّ این است که تا مفصل مسح نماید.
(زنجانی:) و احتیاط آن است که تا مفصل را هم مسح نماید.
(سیستانی:) از سر یکی از انگشتها تا مفصل مسح نماید و احتیاط مستحب ّ آن است که پای راست را با دست راست و پای چپ را با دست چپ مسح نماید.
[ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۵۳ پهنای مسح پا به هر اندازه باشد کافی است (۱)، ولی بهتر، بلکه أحوط (۲) آن است با تمام کف دست، روی پا را مسح کند.
(۱) (اراکی، گلپایگانی، نوری، مکارم، بهجت، صافی، تبریزی:) ((مکارم:) از نظر عرض، کافی است به اندازه یک انگشت مسح کند) ولی بهتر آن است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته مسح نماید و بهتر از آن، مسح تمام روی پا (اراکی، مکارم، تبریزی: با تمام کف دست) است.
(خوئی، سیستانی:) ولی بهتر آن است که به اندازه پهنای سه انگشت بسته بلکه تمام روی پا را با تمام دست مسح نماید.
(۲) (فاضل:) ولی احتیاط مستحب ّ..
(زنجانی:) مسأله احتیاط آن است که مسح پا به اندازه پهنای سه انگشت بسته باشد و بهتر آن است که تمام روی پا را با تمام داخل دست مسح نماید.
آیت الله خامنه ای: اگر مسح پا شامل سر انگشتان پا نباشد، وضو باطل و قضاى نمازهاى خوانده شده، واجب است.
[در وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب]
طریقه وضو گرفتن
مسأله ۲۴۸ در وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز (۱) و مرتبه سوّم و بیشتر از آن، حرام میباشد (۲) و اگر با یک مشت آب، تمام عضو شسته شود و به قصد وضو بریزد یک مرتبه حساب میشود چه قصد بکند یک مرتبه را، یا قصد نکند.
(۱) (خوئی، اراکی، گلپایگانی، صافی، سیستانی، بهجت:) مرتبه دوّم مستحب..
(تبریزی:) مرتبه دوّم مستحب است بنا بر مشهور ولی احتیاط واجب در دست چپ، ترک مرتبه دوّم است..
(۲) (خوئی، اراکی، گلپایگانی، صافی:) و این که کدام شستن اوّل یا دوّم یا سوّم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد شستن مرتبه اوّل مثلًا ده مرتبه آب بصورت بریزد، اشکال ندارد و همه آنها شستن اوّل حساب میشود و اگر به قصد این که سه مرتبه بشوید، سه مرتبه آب بریزد، مرتبه سوّم آن حرام است.
(تبریزی:) و این که کدام شستن اوّل یا دوّم یا سوّم است مربوط به قصد کسی است که وضو میگیرد، پس اگر به قصد وضو آب به صورت بریزد که تمام آن را فرا بگیرد مرتبه اوّل حساب میشود و لو با چند مرتبه آب ریختن باشد.
(بهجت:) و مقصود از هر مرتبه، شستن تمام عضو است. [پایان مسأله] (سیستانی:) و شستن مرتبه اوّل وقتی تمام میشود که به قصد وضو آن مقدار آب به صورت یا دست بریزد که آب تمام آن را فرا بگیرد و دیگر جایی برای احتیاط باقی نماند، پس اگر به قصد شستن مرتبه اوّل مثلًا ده مرتبه آب به صورت بریزد تا این که آب همه آن را فرا بگیرد، اشکال ندارد.
و تا وقتی که قصد وضو و شستن صورت مثلًا نکند شستن اوّل محقّق نمیشود، پس میتواند چند مرتبه همه صورت را بشوید و در آخرین مرتبه که آب میریزد قصد شستن وضویی نماید، ولی اعتبار قصد در شستن دوّم خالی از اشکال نیست و احتیاط لازم آن است که بیش از یک مرتبه بعد از مرتبه اوّل صورت و یا دستها را نشوید اگر چه به قصد وضو هم نباشد.
(نوری:) و این که کدام شستن اول یا دوم یا سوم است، بستگی به قصد گیرنده وضو دارد، نه به تعداد دفعاتی که آب به صورت میریزد.
(زنجانی:) مسأله در وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب و مرتبه دوّم جایز و بیشتر از آن، حرام نمیباشد و این که کدام شستن، اول یا دوم یا سوم است مربوط به شستن تمام عضو همراه با قصد وضو میباشد،
پس اگر به قصد وضو دو بار به طور کامل شست، شستن بعدی حرام است و اگر به قصد وضو چند بار آب بریزد، هر گاه به تمام دست و صورت رسید، یک مرتبه حساب میشود و ما زاد بر آن، مرتبه بعد حساب میآید هر چند قصد مرتبه اول داشته باشد.
(مکارم:) مسأله برای وضو، شستن صورت و دستها مرتبه اوّل واجب است و احتیاط واجب، ترک مرتبه دوّم است و امّا سوّم و بیشتر حرام است، منظور از مرتبه اوّل آن است که تمام عضو را بشوید خواه با یک مشت آب باشد یا چندین مشت، وقتی که تمام شد یک مرتبه حساب میشود.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
طریقه وضو گرفتن
بر گرفته شده از سایت هدانا