وجود نیازهای جنسی در انسان، مانند نیازهای ابتدایی نظیر گرسنگی یا تشنگی مسئله ای طبیعی به شمار می رود . اما این نیاز در دوران بلوغ از قدرتمندترین جنبه های حیاتی محسوب می گردد.
در میان دورانهای مختلف حیات انسان، دوره بلوغ و آغاز حیات جنسی از مهم ترین و بحرانی ترین ایام زندگانی به شمار می رود . در همین دوران است که دگرگونی های بسیاری در توانایی های جسمی به وقوع می پیوندد و به همراه خویش بینشها و گرایشهای نوجوان را متحول می سازد .
با نظر به اهمیت این دوران، روان شناسان در یکصد ساله اخیر به تحقیقات دامنه داری دست زده اند و هر کدام از زاویه ای خاص به بازگشایی و تشریح این دوره پرداخته اند.
جالب است بدانیم قرن بیستم در کنار تمامی القاب و اسامی خویش، مانند: عصر فضا، اتم و عصر ارتباطات به «عصر شناسایی علمی نوجوانان » نیز ملقب شده است و این مطلب نشانگر پیچیدگی این دوران خاص می باشد . از این رو، برخورد سطحی با این مقوله جز باز خوردها و واکنشهای منفی به بار نخواهد آورد . از همین جا می توان سنگینی رسالت مبلغان و مربیان را درک نمود; چرا که آنان می توانند با شناسایی این مرحله حیاتی و ظریف، نقشهای مثبت تری در پرورش مخاطبان جوان و نوجوان خویش ایفا نمایند .
در این راستا، نوشتار حاضر سعی خواهد نمود، ضمن رعایت چکیده گویی و با تاکید بر حیات جنسی در دوران بلوغ، نکاتی را یادآوری نماید . بدیهی است کاوش بیشتر در این عرصه و شناخت همه جانبه دوران نوجوانی، نیازمند تلاش خوانندگان محترم و پیگیری مباحث ارائه شده در منابع اصلی می باشد .
آستانه حیات جنسی
آستانه زمانی حیات جنسی در کشورها و مناطق مختلف جهان متفاوت است و به عوامل اجتماعی، اقتصادی، جغرافیایی قومی و توارث بستگی دارد . البته، باید توجه داشت که در مورد سن بلوغ بین کارشناسان اختلاف نظر است، اما بیشتر آنان بر این عقیده اند که شروع بلوغ در دختران 9 – 16 سال و در پسرها 10 – 17 سالگی است . اما آنچه مورد توافق همگی است، بلوغ زودرس دختران نسبت به پسران است .
وجود نیازهای جنسی در انسان، مانند نیازهای ابتدایی نظیر گرسنگی یا تشنگی مسئله ای طبیعی به شمار می رود . اما این نیاز در دوران بلوغ از قدرتمندترین جنبه های حیاتی محسوب می گردد که دیگر جنبه های عاطفی، عقلانی و اجتماعی را تحت تاثیر قرار داده، در پاره ای از موارد برای ارضاء خویش قوانین را زیر پا می گذارد . از همین جا است که مفهوم «انحرافات جنسی » پدید می آید و بر همه روشهای کسب لذت جنسی که مورد قبول قوانین دینی و اجتماعی نباشد، اطلاق می گردد . لذا از مسائل مهمی که باید مورد توجه والدین، مربیان و به طور کلی فعالان در عرصه نوجوانی قرار گیرد، چگونگی برخورد با مسائل جنسی نوجوانان و ظرائف رفتارهای تربیتی در این وادی می باشد.
رازداری، همدلی، عدم اقرارگیری، پرهیز از برچسب زدن، حمل بر صحت و تعمیم ندادن یک جنبه منفی به دیگر جنبه های شخصیت نوجوان یا جوان، از راهکارهای تربیتی است که می تواند در به سامان کردن رفتارهای نابهنجار در نوجوانان مۆثر باشد و موجب افزایش اعتماد آنها گردد .
از سوی دیگر، در دنیای امروز که وسائل ارتباط جمعی، زندگیهای هسته ای و بسته، نظامهای تربیتی رسمی، رهاوردهای فرهنگی بیگانه و شبه بیگانه، ریسمان ارتباط بین انسانها به ویژه فرزندان، والدین و ارزشهای دینی – اجتماعی را روز به روز سست تر می نماید، رسالت والدین بیش از هر زمان دیگر پررنگ تر می شود. لذا به نظر می رسد كه برای اموزش جنسی به فرزندان نباید منتظر فرارسیدن دوران بلوغ و بروز طوفان جنسی بود بلكه باید سعی نمود مراحل اموزش جنسی به كودكان بسیار آهسته و پیوسته طی شود.
لذا مسئولیت آموزش مسائل جنسی به کودکان از مهمترین موارد تربیتی است که گرچه برعهده والدین و اولیاء مدرسه (بهویژه مربیان مسائل شرعی و تربیتی) گذاشته شده، اغلب به فراموشی سپرده میشود یا ارائه اطلاعات به جوانان بهگونهای است که تمام نیازهای آنها را دربرنگرفته و گاه باعث سردرگمی آنها میشود.
در پژوهشها مشخص شده که آموزش مسائل جنسی با در نظر گرفتن 3 مورد زیر باید انجام شود:
1) آموختن و ادراک حقیقتها و عواقب ناشی از فعالیتهای جنسی (بهویژه در نوجوانان)
2) ارائه چهارچوبی از ارزشهای مذهبی ـ اجتماعی و خانوادگی در مورد ارتباط فعالیتهای جنسی به نوجوانان
3) آموختن این نکته به نوجوان که کجا و در کدام موقعیتها باید احساسات و هیجانهای خود را بروز دهد. در مورد طرح این مسائل با بچهها نیز میتوان گفت که مناسبترین زمان برای آموزش مسائل جنسی، زمانی است که خود او سۆالی مطرح میسازد. در این هنگام، حس کنجکاوی او برانگیخته شده و باید از آن استفاده شود یا به تجربه مشخص شده است کودکانی که در روستا زندگی کرده و شاهد فعالیتهای جنسی حیوانات و تولیدمثل آنها بودهاند، سۆالهای کمتری در این مورد از والدین خود میپرسند.
طرح مسائل در مورد بلوغ و نشانههای آن پیش از بلوغ نیز فرصت خوبی برای حل مشکلات آموزشی کودکان و نوجوانان خواهد بود. در غیر اینصورت او ناچار به گرفتن اطلاعات غلط از محیط و گروههای همسال خود خواهد شد كه مسلما این امر گاه می تواند زمینه ساز بروز برخی انحرافات جنسی در فرزندان گردد.
در همه حال، این نکته باید مورد توجه والدین و مربیان باشد که افشای حقایق پیش از موعد، موجب بینظمیهائی در رابطه با حیات فرزندان خواهد شد و بیداری بیموقع سبب پیشروی جنسی است.
منابع:سایت نونهال، سایت بهداشت روان همراه با تغییرات و اضافات/تبیان