عبادت و لذت از آن
می‌دانیم که در عبادت کنندگان یک دسته به نام متلذذین هستند. آیا ممکن است در روز قیامت‌خداوند به آنها بگوید که شما فقط لذت مناجاتم را می‌خواستید که به شما عطا کردم و الان دیگر با هم‌حسابی نداریم و پاداش شما همان‌لذت عبادت بود؟
این برداشت از لذت عبادت با آنچه در متون دینی دربارة آن آمده است، سازگار نیست و لذا برداشت نادرستی است؛ زیرا درک لذت عبادت و حلاوت و شیرینی ذکر و یاد خدا، خواست‌و آرزوی هر بندة مؤمن و اهل سیر و سلوک در بندگی خداست و لذا درک لذت و شیرینی ذکر وبندگی خدا، نقطه اوج بندگی و کمال وصال و قرب الهی است که تنها صدیقین و مقربین از بندگان‌مؤمن توان دستیابی به آن را دارند. از این رو، لذت بردن از عبادت و آرامش یافتن از یاد محبوب‌حقیقی «خدا»، نشانگر کمال بندگی و قرب الهی است، همچنان که لذت بردن از گناه و زشتی واکراه داشتن از عبادت و بندگی خدا، نمایانگر دوری از خدا و سرسپردگی به دنیا و آلودگی به‌پلیدی‌هاست. کدام عاشق راستینی است که از ذکر و یاد محبوب و معشوق راستینش مسرور ومتلذذ نشود و کامش شیرین نگردد؟! اینک برای صدق ادعای بالا، به چند روایت زیر توجه کنید: امام جعفر صادق(ع) فرمود که خداوند متعال خطاب به صدیقین از مقرّبانش می‌فرماید: یا عِبادِی‌َ الصِّدیقین‌َ تَنَعَّمُوا بِعِبادَتی فِی الدُّنی’ا فَاِنَّکُم‌ْ تَتَنَعَّمُون‌َ بِها فِی الا´خِرَة‌ِ ای بندگان صدیق و راستین من! با عبادت و بندگی‌ام در دنیا متنعّم و متلذذ شوید، چرا که درسرای باقی (نیز) از آن بهره‌مند و متلذذ خواهید شد. امام صادق(ع) از پیامبر اکرم(ص) نیز روایت کرده که آن حضرت فرمود: اَفضَل‌ُ النّاس‌ِ مَن‌ْ عَشِق‌َ العِبادَة‌َ، فَع’انَقَه’ا وَ اَحَبَّه’ا بِقَلْبِه‌ِ وَ ب’اثَرَه’ا بِجَسَدِه‌ِ وَ تَفَرَّغ‌َ لَه’ا، فَهُوَ لا’یُبالی عَلی’ م’ا أَص’بَح‌َمِن‌َ الدُّنی’ا عَلی’ عُس’ر اَم عَلی’ یُس’رٍ بهترین مردم کسی است که عاشق عبادت (خدا) است و آن را در آغوش می‌کشد و از ته دل‌دوست دارد و با تن بدان در آمیزد (=اقدام عملی کند) و خود را برای انجام آن (از هرگونه‌اشتغال فکری و عملی) فارغ سازد؛ چنین بنده‌ای است که باک ندارد از اینکه در دنیا سختی‌کشد، یا در آسایش و راحتی باشد. همچنین امام جعفر صادق(ع)، در روایت دیگری عبادت کنندگان از بندگان خدا را به سه‌دسته تقسیم می‌کند و دسته‌ای را که از روی ترس خدا را می‌پرستند، عبادت آنها را «عبادت‌بنده‌ها» معرفی می‌کند و گروهی که به طمع ثواب و بهشت رفتن خدا را بندگی می‌کنند، نام آن را«عبادت مزدبگیران و مزدوران» می‌نهد و آن گروهی از بندگان که خدا را از روی دوستی و عشق‌می‌پرستند، عبادتشان را «عبادت احرار» و آزادگان می‌نامد و دربارة اینها می‌فرماید: «وَ هِی‌َ اَفضَل‌ُالعِب’ادَة‌ِ؛ و این بهترین نوع عبادت است.» ولی این تعبیر دربارة عبادت احرار، هرگز به معنای نفی دو نوع عبادت قلبی نیست، بلکه آن‌دو نوع عبادت را مرتبه پایین‌تر و مرتبه سوم را کامل‌تر و بهتر می‌داند. به همین دلیل هرکدام درجای خود، مأجور بوده و از پاداش‌مناسب خود برخوردار خواهند شد.