عرب پرستی

ما ایرانی هستیم و نباید از عربها پیروی کنیم، کوروش کبیر می گفت: عرب پرستی در آیین ما نیست.

پاسخ:

اگر منظور شبهه کننده این است که ایرانیان از آداب و رسوم خاص عرب‌ها پیروی می‌کنند؛ بطلان چنین ادعایی واضح است؛ زیرا ایرانیان از آداب و رسوم خاص عرب‌ها پیروی نمی‌کنند، اگرچه استفادة ملّت‌ها از آداب و رسوم ممدوح و پسندیدة یکدیگر، مانعی ندارد.

و اگر منظور این است که ایرانیان از دینی پیروی می‌کنند که به زبان عربی نازل شده است، در پاسخ می‌گوییم: این عمل، پیروی از قوم عرب نیست. بلکه پیروی از دستورهای پروردگار متعال است. این دستورها در هر منطقه‌ای به زبان مردم همان منطقه نازل می‌شد؛ اما به یک قوم یا قبیله اختصاص نداشت و برای همه بشر بود؛ زیرا دین قوانین کلّی الهی برای زندگی بشر است و با تفاوت منطقه، زبان‌ها و … تغییر نمی‌کند و همه باید از آن پیروی کنند. مردم عصر حضرت موسی (ع) یا عیسی (ع) به هر زبانی که بودند وقتی پیام تورات یا انجیل به آنان می‌رسید ‌باید به آن عمل می‌کردند، قرآن کریم نیز تورات را نور و هدایت همه مردم معرفی می‌کند و می‌فرماید: «مَنْ أَنْزَلَ الْكِتابَ الَّذي جاءَ بِهِ مُوسى‏ نُوراً وَ هُدىً لِلنَّاس‏(انعام: 91)؛ چه كسى كتابى را كه موسى آورد، نازل كرد؟! كتابى كه براى مردم، نور و هدايت بود»، آیا این معقول است که بگوییم: در زمان حضرت موسی ع یا عیسی ع فردی که به زبان دیگری سخن می‌گفت، به دلیل تفاوت در زبان می‌توانست از پیروی این ادیان و دستوارت آنان سر باز زند؟ دین اسلام هم اختصاص به زبان یا قوم خاصی ندارد؛ اگر چنین بود پیامبر اسلام سران دیگر سرزمین‌ها مثل ایران و روم را به اسلام دعوت نمی کرد، یا اسلامِ افرادی مانند سلمان فارسی را نمی‌پذیرفت. علامه طباطبایی در این باره می‌فرماید: « اينها اقوامى كه اهل زبان خود نبوده‏اند را نيز دعوت مى‏كردند، مثلا  ابراهيم خليل با اينكه خود،” سريانى” زبان بود، عرب حجاز را به عمل حج دعوت نمود، و موسى با اينكه” عبرى” بود، فرعون و قوم او را كه” قبطى” بودند به ايمان به خدا دعوت فرمود، و پيغمبر بزرگوار اسلام هم يهود عبرى زبان و نصاراى رومى زبان و غير ايشان را دعوت فرمود، و هر كه از ايشان كه ايمان مى‏آورد ايمانش را مى‏پذيرفت، همچنين دعوت نوح، كه از قرآن كريم، عموميت دعوت او استفاده مى‏شود، و ديگران‏».[1]

علاوه بر این، متون قطعی دین اسلام دلالتی بر اختصاصی بودن آن به عرب‌ها ندارد، بلکه بعکس شاهدی بر عمومیّت دین اسلام برای همه بشر است، برای نمونه:

1. قرآن کریم هیچ‌گاه قوم عرب را به صورت خاص مخاطب قرار نداده است، بلکه مخاطب قرآن همواره عموم مردم هستند که به صورت « يا أَيُّهَا الْإِنْسان‏ »، «يا بَني‏ آدَم‏ »، «يا أَيُّهَا النَّاسُ»، « يا أَيُّهَا الَّذينَ آمَنُوا» آمده است.
2. قرآن کریم خود را هدایت برای عرب معرفی نمی‌کند، بلکه هدایت برای همه انسان‌ها معرفی می‌نماید و می‌فرماید: « شَهْرُ رَمَضانَ الَّذي أُنْزِلَ فيهِ الْقُرْآنُ هُدىً لِلنَّاس وَ بَيِّنَاتٍ مِّنَ الْهُدَى‏ وَ الْفُرْقَان‏‏(بقره: 185)؛ (روزه، در چند روز معدودِ) ماهِ رمضان است؛ ماهى كه قرآن، براى راهنمايى مردم، و نشانه‏هاى هدايت، و فرق ميان حق و باطل، در آن نازل شده است‏‏» و نیز می‌فرماید: «تَبارَكَ الَّذي نَزَّلَ الْفُرْقانَ عَلى‏ عَبْدِهِ لِيَكُونَ لِلْعالَمينَ نَذيراً(سورۀ فرقان: 1)؛ زوال ناپذير و پر بركت است كسى كه قرآن را بر بنده‏اش نازل كرد تا بيم‏دهنده جهانيان باشد» و می‌فرماید: «وَ ما هُوَ إِلاَّ ذِكْرٌ لِلْعالَمين‏(قلم: 52)؛ در حالى كه اين (قرآن) جز مايه بيدارى براى جهانيان نيست‏».
3.  خداوند متعال در قرآن کریم پیامبر گرامی اسلام (ص) را هدایت برای همه جهانیان معرّفی می‌کند و می‌فرماید: «وَ ما أَرْسَلْناكَ إِلاَّ كَافَّةً لِلنَّاسِ بَشيراً وَ نَذيراً وَ لكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لا يَعْلَمُون‏»(سبأ: 28)؛ و ما تو را جز براى همه مردم نفرستاديم تا (آنها را به پاداش‌هاى الهى) بشارت دهى و (از عذاب او) بترسانى؛ ولى بيشتر مردم نمى‏دانند!»؛ «قُلْ يا أَيُّهَا النَّاسُ إِنِّي رَسُولُ اللَّهِ إِلَيْكُمْ جَميعاً(اعراف: 158)؛ بگو: «اى مردم! من فرستاده خدا به سوى همه شما هستم‏».
4. برخی آیات دلالت بر جاودانگی قرآن می‌کنند که این نیز دلیل بر جهانی بودن قرآن برای همه مردم در همه دوران است: «وَ أُوحِيَ إِلَيَّ هذَا الْقُرْآنُ لِأُنْذِرَكُمْ بِهِ وَ مَنْ بَلَغ‏(انعام :19)؛ و اين قرآن بر من وحى شده، تا شما و تمام كسانى را كه اين قرآن به آنها مى‏رسد، بيم دهم (و از مخالفت فرمان خدا بترسانم)». اینکه قرآن بیم و هشداری برای تمام کسانی باشد که پیامش به آنان برسد علاوه بر اینکه دلیل بر جاودانگی قرآن است، دلیلی بر فراگیر بودن آن برای همگان نیز می‌باشد.

بنابر این دین اسلام اختصاص به قوم عرب نداشته و هدایت برای همه جهانیان است و ایرانیان نیز عرب‌پرست نیستند، بلکه خداپرست بوده و از دستورات خداوند متعال و دین جاودانة اسلام اطاعت می‌کنند که از طریق وحی و به زبان عربی بر پیامبر اسلام (ص) برای هدایت همه بشریّت نازل شده است.

[1] . ر.ک: محمدحسين طباطبايى، ‏ترجمه تفسير الميزان‏، مترجم: محمد باقر موسوى، قم،  دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسين حوزه علميه قم، ج 12، ص 19.