سؤال:
چرا در اسلام دیه و ارث زن و مرد متفاوت است؟
جواب:
خداوند هر یک از زن و مرد را به گونهای آفریده است، که هرکدام کارایی متفاوتی نسبت به یکدیگر دارند. مثلاً مرد را عقلانیتر و زن را عاطفیتر آفرید. مرد به سبب داشتن روحیهی عقلانی، بهتر میتواند از عهدة تدبیر امور زندگی و تأمین مخارج خانواده برآید و زن با داشتن روحیهی عاطفی بهتر میتواند به تربیت فرزندان و اموری از این قبیل بپردازد؛ که هردوی آنها نیاز یک خانواده و مکمل یکدیگرند. بنابر این باید گفت: مرد برای اداره بهتر زندگی و چاره اندیشی برای حل مشکلات، نیاز به اختیارات مالی بیشتری دارد و در نتیجه اسلام سهم الارث بیشتری برای او مقرر کردهاست. ولی این نقصان در اموال زنان به گونهای دیگر جبران میشود، ما با اندک تأمل و مختصر محاسبهای میتوانیم به این نکته پی ببریم که زنان در واقع دو برابر مردان بهره میبرند و این به جهتحمایتی است که اسلام از حقوق نمودهاست. زیرا بر اساس وظایفی که بر عهده مردان است، نیمی از درآمد آنان برای زن و خانواده به مصرف میرسد؛ در حالی که بر عهدة زنان چیزی گذاشته نشدهاست. مرد بایستی هزینة همسر و فرزندانش را بر اساسنیازمندیهایشان اعم از خوراک، پوشاک، مسکن و سایر لوازم بپردازد؛ در حالی که آنان از پرداخت هرگونه هزینه حتی برای مخارج خودشان معاف هستند، لذا زن میتواند سهم الارث خود را پسانداز کند؛ ولی مرد ناچار است، آن را به مصرف همسر وفرزندانش برساند؛ از اینرو نیمی از درآمد مردان برای زنان خرج شده و نیمی برای خودشان؛ در صورتی که سهم زنان همچنانباقی است. در روایات اسلامی نیز در بیان دلیل این امر آمده است که چون زنها ازدواج میکنند و در حالی که سهم خودشان دست نخورده باقی میماند، در سهم همسرشان نیز شریک میشوند؛ علاوه بر این به آنها نفقه تعلق میگیرد که ویژگیها و شرایط آن را میتوانید، در رسالههای عملیه مراجع بزرگوار تقلید، ملاحظه بفرمایید.
