پرسش :
بخش اول ـ گاهى مادرم پشت سر ديگران با من درد دل مى كند از بعضى بد مى گويد، و اگر اين كار را نكند، به وضعيت روحى بدى مبتلا مى شود. ما بايد چه كارى انجام بدهيم؟
بخش دوم: احترام خانوادهام در امر به معروف و نهى از منكر تا چه حد بايد رعايت شود حالا مادرمان را بخواهيم امر به معروف و نهى از منكر كنيم بايد از آن طرف هم بنشينيم و صحبتهاى مادرمان را گوش كنيم تا به مشكلات روحى مبتلا نشود و بتواند درد دل كند؟
پاسخ بخش اول:
غيبت معنايش همين است كه انسان دنبال ديگران سخنى بگويد كه اگر جلويش گفته شود خوشش نيايد، حالا چه براى سرگرمى باشد، و چه براى خارج شدن از آن تنگناهاى روحى باشد، و يا هر علت ديگرى داشته باشد، مگر آن مواردى كه استثنا شده است. و هيچ مجوزى هم نيست كه انسان براى سرگرمى خودش و براى آنكه بيكار نباشد در خانه، غيبت كند. خوب مى توانند كتابهاى مفيدى را مطالعه كنند، مى توانند نوار قرآن گوش كنند و مى توانند سخنرانيهاى آموزنده را گوش فرا دهند، مى توانند برنامه هاى متعدد ديگر و سرگرمي هاى مشروع را براى خودشان در خانه ايجاد بكنند، كه از اين گناه كبيره نجات پيدا كنند. اما اينكه مشكلات روحيشان را چكار بكنند. خوب اين را بايد به مشاور مراجعه بكنند كه مثلاً اگر كه به اين شكل حاد باشد كه اگر غيبت نكنم مادر دچار مشكلات روحى مى شود اين بخش دوم را بايد به متخصص مربوط به آن رشته كه بحث، بحث روانى و روانشناسى است مراجعه كنند.
پاسخ بخش دوم:
نسبت به امر به معروف و نهى از منكر و مراتب آن قبلاً اشاره شده است. ما اين خواهر عزيز را ارجاع مى دهيم به بحثهايى كه در رابطه با امر به معروف و نهى از منكر در كتابهاى فقهى آمده هم در كتابهاى اخلاقى.
به هر حال رعايت احترام خانواده با انجام امر به معروف و نهى از منكر منافاتى ندارد. مى توان با رعايت احترام كامل مادر و با مهربانى و صميميت او را نهى از منكر كرد. و اگر نشد دست كم انسان خودش را از گناه نجات دهد و شنونده غيبت نباشد. كه در اين صورت گناه او هم همانند گناه غيبت كننده است در روايت داريم «السامعُ للغيبةِ احدُ المغتابينِ» شنونده نيز يكى از دو غيبت كننده است.
منبع: کتاب پاسخ به پرسش ها و شبهات ج 2 / استاد رضا محمدی/ انتشارات زمزم هدایت/ پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق علیه السلام