فرق تعلق خمس به سادات و عدم تعلق زکات به آنها

سؤال:

در فقه زکاة بر ای بنی هاشم حرام است دلیل آن در چند روایت معتبر آمده است که زکاة چرک دست ( اوساخ ایدی الناس) است، از طرفی در مذهب شیعه قیاس باطل است مگر اینکه منصوص العلة باشد مثل ( الخمر حرام لانه مسکر) که هر چیزی که مسکر باشدفقها را حرام می دانند. حال چه فرق است بین زکاة وخمس ارباح مکاسب؟ چه فرق است بین صدقه واجب ومستحب؟ اگر چرک دست است همه هستند واگر نیست هیچ کدام نیست!!! چون همه اینها دست رنج مردم است!!! از طرفی اشیا در ذات خود که فرق ندارند، بیست عدد سکه طلا با نوزده عدد سکه طلا از نطر ذاتی چه فرقی دارد ؟! که بر بیست تا اگر سال بگزرد با شرایط خود زکاة تعلق می گیرد وبر نوزده تا اگر سال بگزرد خمس تعلق می گیرد، حال یکی چرک می شود ودیگری پاک وطیّب؟!!!

جواب:

در كافي (ج‌7، ص 355)چنین بیان شده است :
عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ وَ أَبِي عَبْدِ اللّٰهِ عليه السلام، قَالَا: «قَالَ رَسُولُ اللّٰهِ صلى الله عليه و آله : إِنَّ الصَّدَقَةَ أَوْسَاخُ أَيْدِي النَّاسِ، وَ إِنَّ اللّٰهَ قَدْ حَرَّمَ عَلَيَّ مِنْهَا وَ إِنَّ الصَّدَقَةَ لَا تَحِلُّ لِبَنِي عَبْدِ الْمُطَّلِبِ.

اولا در این روایت كه صدقه را چرك دست مردم دانسته و سادات را از گرفتن آن برحذر كرده است، «أَوْسَاخُ أَيْدِي النَّاسِ» را علت حرمت، بیان نکرده است بنابراین قیاس شما مع الفارق است چون همانطور که گفتید قیاس در مذهب شیعه باطل است مگر اینکه منصوص العله باشد یعنی تصریح به علت حرمت شده باشد در حالی که در روایت چنین صراحتی در بیان علت حرمت نیست که چون چرک است بر سادات حرام شده. پس اینکه شما در سؤالتان بیان نمودید حال چه فرق است بین زکاة وخمس ارباح مکاسب؟ چه فرق است بین صدقه واجب ومستحب؟ اگر چرک دست است همه هستند واگر نیست هیچ کدام نیست! این قیاس مع الفارق است و باطل می باشد. ثانیا اینکه گفتید چرا بر تعدادی معین زکات تعلق می گیرد و بر کمتر از آن تعلق نمی گیرد چون اشیا در ذات خود که فرق ندارند؟ این هم قیاس مع الفارق است چون در خمس شرط تعلق خمس، این است که یک سال از در آمد آن بگذرد ولی در زکات بجهت ارفاق به مردم و سهل گرفتن، تنها گذشتن یک سال ملاک نیست بلکه ملاک رسیدن به حد نصاب است و این نصاب در هرمورد از موارد تعلق زکات از گاو ، گوسفند، شتر، نقدین و غیره فرق می کند
توضیح بیشتر: علت حرمت، بخاطر حفظ کرامت سادات و ذریه رسول الله (ص) بوده كه سادات احترام خود و رسول الله(صلی الله علیه و آله و سلم) را حفظ كرده و به عنوان گرفتن زكات، به سرزمین های مردم نرفته و با رفتن به خانه های مردم ، به گدايي نيافتند. بجهت معلوم بودن مواردی که زکات به آنها تعلق می گیرد از گاو و گوسفند و شتر و غیره این احتمال وجود دارد که افراد سید برای گرفتن زکات آنها به دنبال زکاه دهندگان بروند که موجب تحقیر سادات می شود به این دلیل برای برحذر داشتن سادات از گدایی و به دنبال آن راه افتادن، آن را چرک معرفی کردند تا از توجه سادات به زكات جلوگيري شود، در نتيجه احترام سادات محفوظ بماند. اما خمس، محترمانه به سادات داده می شود و سادات بدنبال آن نمی توانند بروند چون معلوم نیست که به چه کسی خمس تعلق می گیرد پس نمی شود به خمس دهندگان مراجعه کرد علاوه براین، خمس باید به نماینده امام زمان عج که مراجع عظام باشند داده شود و با اجازه آنها به سادات فقیر داده شود ولی زکات را افراد خودشان می توانند در موارد مصرف آن صرف نمایند به همین دلیل چون شبهه رجوع سادات بطور مستقیم به زکات دهندگان وجود دارد برای جلوگیری از این کار و حفظ شأن آنان، گفته شده زکات چرک است.