سؤال:
سبب تأخیر نزول قرآن از دیگر کتب آسمانی چیست؟
جواب:
قبل از پاسخ به این پرسش لازم است بدانیم، که چه نسبتی میان کتاب‌های آسمانی وجود دارد؛ آیا این کتب در عرض یکدیگر و به منظور هدایت بشر فرستاده شده‌اند؛ یا اینکه در طول یکدیگر و مکمّل همدیگر هستند.
بر اساس آیات کریمه قرآن(1) ایمان به کتب آسمانی و نیز تصدیق آنها از جمله‌ی وظایف اعتقادی برشمرده می‌شود. همچنین آیات متعدد دیگر از قرآن کریم(2) با معرفی قرآن به عنوان کتاب مُصدِّق(تصدیق کننده کتب آسمانی پیشین) به توضیح این نگرش پرداخته‌است. بنابراین ایمان به تمامی کتب نازل شده از جانب حق تعالی و نیز تأیید و تصدیق آنها از جمله وظایف ایمانی محسوب می‌شود.
پر واضح است؛ که ادیان الهی و کتاب‌های آسمانی اصول مشترکی مانند توحید، نبوت و معاد را دنبال میکنند. بر این اساس، رسولان و فرستادگان الهی در تبلیغ و نشر دین، در پیِ تکمیل آموزه‌های دینیِ بیان شده در کتب آسمانی پیشینیان بوده‌اند. به عبارت دیگر، انسانها همچون دانش آموزانی‌اند، که گاهی در کلاس پنجم ابتدایی و گاهی در کلاس سوم راهنمایی و گاهی در کلاس سوم دبیرستان هستند و در هر کدام از این مراتب، نیاز به استاد، کتاب و برنامه‌ی خاصی وجود دارد. از این رو پیامبران الهی پی در پی فرستاده شدند، تا کلاس معارف بشری را بالا برند و در این میان کتاب‌های آسمانی، به منزله برنامه و متن این کلاسها است. با این وجود، دانش آموزی که به دوره «دبیرستان» راه می‌یابد، مطالبی که در دوره «راهنمایی» یا «ابتدایی» آموخته‌است را نفی نمیکند؛ بلکه در پی تکمیل آنها‌ست. بنابراین کتاب‌های دبیرستان، مؤید کتاب‌های راهنمایی و ابتدایی است. در برنامه‌ی تربیت الهی نیز این‌گونه است، که پیامبران الهی یکی پس از دیگری به تربیت بشریت پرداختند؛ تا به پیامبر اسلام رسید. وی بالاترین کلاس و والاترین کتاب آسمانی که دربردارنده‌ی آخرین دستاوردهای معارف الهی است را برای بشر به ارمغان آورد.
با این بیان باید گفت: که انسان از زمان حضرت آدم(علیه السلام) تا کنون، تحت تعلیم و تربیت انبیای الهی قرار گرفته‌است؛ تا اینکه ظرفیت دریافتِ برنامه‌ی کاملی همچون قرآن را پیدا کرده‌است. پس علت تأخر قرآن از دیگر کتب آسمانی، تکمیل و ایجاد ظرفیت و استعداد عقلی و فکریِ بشر، برای دریافت معارف و تعالیم قرآن است.
(1) بقره، آیات 4 و 285.
(2) آل عمران، آیه3.
