at
در آيه شريفه «يبني إسرءِيلَ اذْكُرُوا نِعمَتِيَ الَّتِي اَنْعَمْتُ عَلَيْكُمْ وَ اَنِّي فَضَّلْتُكُم عَلَي العلَمِينَ» بقره 2، آيه 47.
1 . منظور از «عالمين» آيا تا قيامت و بي نهايت است؟
2 . اگر بينهايت است، فضيلت امت وسط و علماي اسلام چگونه توجيه ميشود؟
ج ـ 1 ـ با توجه به ساير آيههاي قرآن كريم، روشن ميشود كه تمجيد و تحسيني كه درباره بنياسرائيل بيانشده، مربوط به برتري و فضيلت آنها نسبت به افراد محيط و عصر خودشان بوده است؛ زيرا قوم يهود نيز مانند ساير اقوام و ملتها، دورههاي مختلفي داشتهاند. در دورهاي، به وظيفه خود در مقابل خالق يكتا عمل كرده و مستحق مدح و ستايش شدهاند و در دورهاي ديگر، با سركشي، طغيان و فسق و فجور رفتار كرده و مستحق مذمت و تنبيه گرديدهاند.
برخي از عواملي كه موجب برتري قوم بنياسرائيل در زمان خودشان شده بود، عبارتاند از:
1 . اين قوم قرنها سنن اجدادي خود را در سرزمين مصر حفظ و بر دين حق زندگي ميكردند و به خاطر اعتقادشان، سالهاي طولاني انواع شكنجه، اذيت و آزار را در حكومت فرعون تحمل كردند، امّا از دين و آيين خود دست بر نداشتند. مكارم شيرازي، تفسير نمونه، ج 1، ص 247.
2 . اعطاي كتاب تورات به آنان؛
3 . دادن مقام حكومت و قضاوت به آنها؛
4 . برگزيده شدنِ انبياي بسياري از آنان. در روايتي آمده است كه عدد انبياي بنياسرائيل بالغ بر هزار نفر ميشد. مرحوم طبرسي، مجمع البيان، ج 3 و 4، تهران: انتشارات ناصرخسرو، بيتا ص306.
5 . خداوند انواع روزيهاي پاكيزه را به آنها عطا فرمود.
عواملي نيز باعث شد كه مورد غضب و مذمت الهي قرار بگيرند كه به برخي از آنها اشاره ميشود:
1. انحراف از اصل توحيد، بعد از نجات از دست فرعون،(سوره بقره، آيات 51 تا 54).
2 . سرپيچي از فرمان حضرت موسي(ع) مبني بر شركت در جهاد (سوره مائده، آيه 20).
3 . آزردن و به قتل رساندن بسياري از پيامبران و رسولان الهي (سوره آل عمران، آيه 21).
4 . لجاجت، نژادپرستي و يكدندگي بنياسرائيل تا آنجا كه نعمتهاي خداوند را به استهزا و تمسخر ميگرفتند؛ (سوره بقره، آيه 58 و 59). تفسير نمونه، ج 21، ص 184 و 247 ـ 267 و 339 ـ 349.
از مطالب يادشده معلوم ميشود كه اين برتري، دليل برتري آنها بر همه مردم تا قيامت نيست، بلكه مقصود، برتري آنها نسبت به افراد محيط و عصر نزول آيات الهي در زمان حضرت موسي(ع) بوده است؛ زيرا در قرآن ميخوانيم:
كُنْتُمْ خَيْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ… آل عمران 3، آيه 110.
شما (امت پيامبر اكرم(ص) ) بهترين امتي بوديد كه براي نفع انسان آفريده شدهايد… .
اگر بگوييم برتري بنياسرائيل هميشگي است، با اين آيه شريفه و آياتي مانند آن منافات دارد.
