آیا مراجع در ولایت ‎فقیه اختلاف دارند؟ چرا درمورد این مساله مهم اتفاق نظر ندارند؟

پاسخ:

چستی ولایت فقیه

ولایت فقیه اصطلاحی است برای نظام حکومت اسلامی پس از ائمه ی طاهرین علیه‌السّلام. ولایت در این اصطلاح به معنای حکومت و زمام داری امور جامعه است و ولایت فقیه به مفهوم زمام داری جامعه ی اسلامی از سوی کسی است که به مقام اجتهاد در فقه رسیده و حائز شرایط رهبری جامعه ی اسلامی می‌باشد.

اختلاف در ولایت فقیه

درباره ولايت فقيه از دو زاويه مي توان بحث نمود:
1. اصل ولايت فقيه؛
2. قلمرو ولايت فقيه؛
فقهاي شيعه درباره اصل ولايت فقيه اختلاف ندارند؛ اما اختلاف آنان در قلمرو ولايت فقيه مي باشد که دايره اختيار ولي فقيه چه مقدار مي باشد.

نظریه ولایت فقیه از جانب تمامی فقهاء مورد پذیرش است و فقط دربارۀ حدود اختیارات ولی‎فقیه اختلاف دارند. اختلاف در این موضوع ناشی از برداشت‎های علمی متفاوت از روایات است؛ چنان‎که در علوم دیگر نیز غالب دانشمندان یک نظریۀ واحد ندارند. به طور مثال آیا در علومی چون فیزیک، ریاضی و پزشکی و… بین دانشمندان آن اتفاق نظر پیرامون همۀ ریزموضوعات وجود دارد؟

اتفاق نظر در اصل ولایت فقیه

مهم این است که هیچ فقیهی در تاریخ شیعه وجود ندارد که منکر اصل نظریه ولایت‎فقیه باشد و این مساله را قبول نداشته باشد. فرمایش صاحب جواهر گواه این مطلب است. صاحب جواهر از فقیهان برجسته و سرآمد دیگری است که اجماعی‎بودن و مسلّم و ضروری‎بودن ولایت‎فقیه را به‎عنوان نیابت عامّۀ فقیه ازسوی امام معصوم†، در موارد متعدّد از دایرةالمعارف عظیمِ فقهی خویش، کتاب جواهرالکلام، با صراحت مورد تأکید قرار داده است و می‎گوید:

فَمِنَ الغَریبِ وَسوَسَهُ بَعضِ النّاسِ فی ذلِک بَل کاَنَّهُ ماذاقَ مِن طَعمِ الفِقهِ شَیئاً.^[1]

وسوسۀ برخی از مردم در نیابت عامّۀ فقیه از امام معصوم† شگفت‎آور است، گویا اینان چیزی از طعم فقه را نچشیده‎اند.

[1]. محمدحسن نجفی، جواهرالکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران، اسلامیه، 1392، ج 21، ص 397.

برگرفته از کتاب پرسمان معرفتی بصیرتی 2، زمزم هدایت، قم، 1402، ص 56

نظر فقها و مراجع تقلید در مورد ولایت فقیه

اولویت عمل به فتوای ولایت فقیه در مقررات و قوانین اداری و سازمانی