چرا آموزههای ادیان الهی با یکدیگر اختلاف بسیاری دارند؟ مگر همه این ادیان از جانب خداوند نیستند؟ وجود این اختلافات ناشی از چیست؟
پاسخ:
در ظاهر بین ادیان الهی اختلاف به نظر می رسد، اما ادیان الهی در اصول اختلافی ندارند. اصول توحید و نبوت و معاد در همۀ ادیان الهی یکسانند؛ اگر دراینزمینه اختلافی دیده میشود ناشی از تحریفهایی است که در این ادیان بهدست حاکمان و عالمان منفعتطلب ایجاد شده است.
این افراد کلام خداوند را برای متاع قلیل دنیا تحریف میکردند؛ چنانکه قرآنکریم به آن تصریح کرده است: «اشْتَرَوْا بِآیاتِ اللَّهِ ثَمَنًا قَلِیلًا فَصَدُّوا عَنْ سَبِیلِهِ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا کانُوا یعْمَلُونَ (توبه: 9)؛ آنها آیات خدا را به بهای کمی فروختند؛ و (مردم را) از راه او بازداشتند؛ آنها اعمال بدی انجام میدادند.»
در این زمینه علامه سیدمحمدحسین طباطبایی می فرمایند: «وحدت ادیان الهی در اصول کلی است؛ یعنی در اعتقاد به مبدأ و معاد اشتراک دارند منتهی در جزئیات و تفاصیل آنها، براثر تحریفات گوناگون، در برخی ادیان و اختلاف مشربها و مذاهب کلامی اختلاف دیده میشود و دین خدا واحد است و معیار آن همان تسلیم و اخلاص نسبت به خدا و مطابقت با فطرت است که همۀ انبیای الهی، ازجمله حضرت ابراهیم (علیهالسلام) – سرسلسلۀ پیامبران ابراهیمی- پایهگذار آن بودهاند.»[1]
اما اختلاف در فروع از همان ابتدا متناسب با شرایط زمانی، مکانی و رشد فکری بشر بوده است و منافاتی با الهی و توحیدی بودن ادیان ندارد.
با این تفاصیل واضح است که اختلاف در فروع دین منافاتی با الهیبودن ادیان ندارد، ولی اصول توحید، نبوت و معاد در همهٔ ادیان الهی یکسان است و اگر اختلافاتی دراینزمینه وجود دارد براساس تحریفی است که در ادیان صورت گرفته است.
[1]. سیدمحمدحسین طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، اسلامی،1374، ج 17، ص 37.
