بر اساس آموزه های اسلامی چه راهکاری برای طولانی شدن عمر وجود دارد؟
اگر به روایات نگاه کنیم بعضی از کارها باعث طولانی شدن عمر انسان می شود که برای شما تعدادی را نقل میکنیم:
زیارت امام حسین علیه‌السلام
امام صادق و امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «إِنَّ اللَّهَ (تَعَالَى) عَوَّضَ الْحُسَیْنَ علیه‌السلام مِنْ قَتْلِهِ أَنْ جَعَلَ الْإِمَامَهَ فِی ذُرِّیَّتِهِ، وَ الشِّفَاءَ فِی تُرْبَتِهِ، وَ إِجَابَهَ الدُّعَاءِ عِنْدَ قَبْرِهِ، وَ لَا تُعَدُّ أَیَّامُ زَائِرِیهِ جَائِیاً وَ رَاجِعاً مِنْ عُمُرِهِ».[1] خدای متعال به‌عوض قتل حسین علیه السلام ،امامت را در نسلش قرار داد. در تربتش شفا نهاد. دعا را نزد قبرش اجابت می‌کند. اوقات زیارت و زمان رفت و برگشت به زیارت را از عمر زائرانش کم نمیکند.
امام صادق فرمودند: «مَنْ لَمْ یَزُرْ قَبْرَ الْحُسَیْنِ علیه‌السلام فَقَدْ حُرِمَ خَیْراً کَثِیراً وَ نُقِصَ مِنْ عُمُرِهِ سَنَهٌ».[2] هر کس قبر حسین علیه‌السلام را زیارت نکند، از خیر فراوان محروم شده است و یک سال از عمرش کم مى‌شود.
توضیح: ظاهرا این روایت مربوط به افرادی است که با وجود فراهم بودن شرایط باز هم زیارت امام حسین (ع) را ترک می‌کنند.
صله‌رحم
پیامبر صلی‌الله علیه و آله فرمودند: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُبْسَطَ لَهُ فِی رِزْقِهِ وَ یُنْسَأَ لَهُ فِی أَجَلِهِ فَلْیَصِلْ رَحِمَهُ».[3] هر که خوشحال میشه روزی‌اش زیاد شود و عمرش طولانی شود، صله‌رحم کند.
روایت دیگر: پیامبر (ص) فرمودند: «إِنَّ الْقَوْمَ لَیَکُونُونَ فَجَرَهً وَ لَا یَکُونُونَ بَرَرَهً فَیَصِلُونَ أَرْحَامَهُمْ فَتَنْمِی أَمْوَالُهُمْ وَ تَطُولُ أَعْمَارُهُمْ فَکَیْفَ إِذَا کَانُوا أَبْرَاراً بَرَرَهً». [4] مردمى که گناهکارند و نیکوکار نیستند، با صله‌رحم، اموالشان زیاد و عمرشان طولانى می‌شود. حال نیک و نیکوکار باشند، چه خواهد شد؟
تقوا
پیامبر (ص): «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُنْسَأَ لَهُ فِی عُمُرِهِ وَ یُوَسَّعَ لَهُ فِی رِزْقِهِ فَلْیَتَّقِ اللَّهَ وَ لْیَصِلْ رَحِمَهُ». [5] هر کس دوست دارد که عمرش طولانى و روزی‌اش زیاد شود، تقواى الهى پیشه کندو صله‌رحم نماید.
طول عمر
دعا کردن
انسان با دعا می تواند از خدا درخواست کند که عمر او طولانی شود، در دعای ابوحمزه ثمالی امام سجاد علیه السلام فرمودند: «اللَّهُمَّ … اجْعَلْنِی مِمَّنْ أَطَلْتَ عُمُرَهُ وَ حَسَّنْتَ عَمَلَهُ …».[6] خداوند! مرا از کسانى قرار ده که عمرشان را دراز و کردارشان را نیکو گردانیده‌ای و نعمتت را بر آنان تمام کرده‌ای و از آنان خُرسندى و به آنان زندگی‌ای پاک، همراه با پایدارترین شادمانى و سرشارترین کرامت و کامل‌ترین رفاه، عطا نموده‌ای.
امام صادق (ع) فرمودند: «اللَّهُمَّ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ امْدُدْ لِی فِی عُمُرِی …[7] بار خدایا! روزى‌ام را واسع کن و عمرم را دراز کن و گناهم را بیامرز و مرا از آن‌ها مقرر دار که بدان‌ها دینت را یارى کنى و دیگرى را به‌جایم مگیر.
البته باید دانست که عمر بلند ولی بدون برکت و عمل صالح ارزشی ندارد امام سجاد علیه‌السلام در صحیفه سجادیه به زیبایی فرموده‌اند: «وَ عَمِّرْنِی مَا کَانَ عُمُرِی بِذْلَهً فِی طَاعَتِکَ، فَإِذَا کَانَ عُمُرِی مَرْتَعاً لِلشَّیْطَانِ فَاقْبِضْنِی إِلَیْکَ قَبْلَ أَنْ یَسْبِقَ مَقْتُکَ إِلَیَّ، أَوْ یَسْتَحْکِمَ غَضَبُکَ عَلَیَّ».[8] عمر مرا طولانی کن برای اطاعت از خودت اما اگر عمر من و چراگاه شیطان میشه قبل از این که تو خشمیگن کنم جانم را بگیر.
حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها دعا می کردند: «اللَّهُمَّ أَحْیِنِی مَا عَلِمْتَ الْحَیَاهَ خَیْراً لِی وَ تَوَفَّنِی إِذَا کَانَتِ الْوَفَاهُ خَیْراً لِی».[9] خدایا تا وقتى مى‌دانى حیات برایم بهتر است، به من حیات بده و هرگاه مرگ برایم بهتر بود، مرا بمیران.
کمک و صدقه مخفی
امام باقر علیه‌السلام فرمودند: «الْبِرُّ وَ صَدَقَهُ السِّرِّ یَنْفِیَانِ الْفَقْرَ وَ یَزِیدَانِ فِی الْعُمُرِ وَ یَدْفَعَانِ عَنْ سَبْعِینَ مِیتَهَ سَوْءٍ».[10] کار خیر و صدقه، فقر را می‌برند، بر عمر می‌افزایند و هفتاد مرگ بد را از صاحب خود دور می‌کنند.
نیکی به پدر و مادر و خانواده
پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله) فرمودند: «مَنْ سَرَّهُ أَنْ یُمَدَّ لَهُ فِی عُمُرِهِ وَ یُبْسَطَ فِی رِزْقِهِ فَلْیَصِلْ أَبَوَیْه».[11] کسى که دلش مىخواهد عمرش طولانى شود و روزىاش زیاد شود، باید به پدر و مادرش نیکى کند.
امام صادق (ع): «إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ یَزِیدَ اللَّهُ فِی عُمُرِکَ فَسُرَّ أَبَوَیْکَ». [12] اگر دوست دارى خداوند بر عمرت بیفزاید، پدر و مادرت را خوشحال کن.
امام صادق علیه‌السلام: «مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِأَهْلِهِ زَادَ اللَّهُ فِی عُمُرِهِ».[13] هر کس به خوبی در حقّ خانواده‌اش نیکى کند، خداوند بر عمرش می‌افزاید.
بنابراین، احسان و کمک و نیکی به دیگران و به‌خصوص به پدر و مادر و خانواده، از عوامل افزایش عمر است.
نیکی و حسن خلق
امام صادق علیه‌السلام: «إِنَّ الْبِرَّ وَ حُسْنَ الْخُلُقِ یَعْمُرَانِ الدِّیَارَ وَ یَزِیدَانِ فِی الْأَعْمَارِ».[14] نیکوکارى و خوش‌اخلاقی، خانه‌ها را آباد و عمرها را طولانى می‌کنند
شکرگزاری
«زِیَادَهُ الشُّکْرِ وَ صِلَهُ الرَّحِمِ تَزِیدُ فِی الْعُمُرِ وَ تَفْسَحُ فِی الْأَجَلِ».[15] شکرگزارى فراوان و صله‌رحم، عمر را زیاد می‌کنند و مرگ را عقب می‌اندازد.
خوش نیت بودن
امام صادق علیه‌السلام: «مَن حَسُنَت نِیَّتُهُ زِیدَ فی عُمرِهِ». [16] هر که خوش نیّت باشد، عمرش زیاد شود.
در روایات کارهای دیگری را هم برای افزایش عمر ذکر کرده اند که فهرست‌وار بیان میکنیم: حج رفتن[17] نمازخواندن در مسجد سهله[18] و داشتن طهارت و وضو[19] صبحانه خوردن در صبح زود، پوشیدن کفش مناسب، کم کردن قرض و افراط نکردن در آمیزش و زناشویی[20] گرفتن ناخن‌ها در روز جمعه[21] نشستن بر سر سفره[22]
نکته مهم: باید توجه کرد که برخی اعمال هم باعث کاهش عمر می‌شود، مثلا گناه کردن عمر را کوتاه می کند[23]. بنابراین، اگر می‌خوهیم عمرمان طولانی شود باید علاوه بر انجام کارهایی که عمر را زیاد می‌کند، کارهایی که عمر را کم می‌کند، ترک کنیم.
منابع1
[1]. طوسى، محمد بن الحسن، الأمالی (للطوسی)، محقق / مصحح: مؤسسه البعثه، قم: دارالثقافه، 1414 ق، ص 317، ح 644.
[2]. همان، ص 151، ح 3.
[3]. ابن‌بابویه، محمد بن على، الخصال، محقق / مصحح: غفارى، علی‌اکبر، قم: جامعه مدرسین، 1362 ش، ج1، ص 32، ح 112.
[4]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، محقق / مصحح: غفارى علی‌اکبر و آخوندى، محمد، تهران: دارالکتب الإسلامیه، 1407 ق، ج2، ص 155، ح 21.
[5]. کوفى اهوازى، حسین بن سعید، الزهد، محقق / مصحح: عرفانیان یزدى، غلامرضا، قم: المطبعه العلمیه، 1402 ق، ص 39، ح 105.
[6]. طوسى، محمد بن الحسن، مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محقق / مصحح: ندارد، بیروت: مؤسسه فقه الشیعه، 1411 ق، ج2، ص 594.
[7]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، همان، ج2، ص 553، ح 10.
[8]. على بن الحسین، امام چهارم علیه‌السلام، الصحیفه السجادیه، محقق / مصحح: ندارد، قم: دفتر نشر الهادى، 1376 ش، ص 94.
منابع
[9]. ابن طاووس، على بن موسى، فلاح السائل و نجاح المسائل، محقق / مصحح: ندارد، قم: بوستان کتاب، 1406 ق، ص 204.
[10]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، همان، ج4، ص 2، ح 2.
[11]. قطب‌الدین راوندى، سعید بن هبه الله، الدعوات (للراوندی) / سلوه الحزین، محقق / مصحح: ندارد، قم: انتشارات مدرسه امام مهدى عجل الله تعالى فرجه الشریف، 1407 ق، ص 126.
[12]. کوفى اهوازى، حسین بن سعید، الزهد، همان، ص 33.
[13]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، همان، ج8، ص 219، ح 269.
[14]. کوفى اهوازى، حسین بن سعید، الزهد، همان، ص 29، ح 73.
[15]. لیثى واسطى، على بن محمد، عیون الحکم و المواعظ، همان، ص 275، ح 4999.
[16]. قطب‌الدین راوندى، سعید بن هبه الله، الدعوات (للراوندی) / سلوه الحزین، همان، ص 127، ح 315.
[17]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، همان، ج4، ص 281، ح 3.
[18]. مفید، محمد بن محمد، الأمالی (للمفید)، محقق / مصحح: استاد ولى، حسین و غفاری علی‌اکبر، قم: کنگره شیخ مفید، 1413 ق، ص 60.
[19]. مفید، محمد بن محمد، کتاب المزار- مناسک المزار (للمفید)، محقق / مصحح: ابطحى، محمدباقر، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید- رحمه‌الله علیه، 1413 ق، ص 14.
[20]. طوسى، محمد بن الحسن، الأمالی (للطوسی)، همان، ص 666، ح 1395.
[21]. شعیری، محمد بن محمد، جامع الأخبار (للشعیری)، محقق / مصحح: ندارد، نجف: مطبعه حیدریه، بی‌تا، ص 121.
[22]. کلینى، محمد بن یعقوب، الکافی، همان، ج4، ص 50، ح 15.
[23]. طبرسى، حسن بن فضل، مکارم الأخلاق، همان، ص 362 .
