مسيحيان مسيح-عليه السلام- را پسر خدا ميدانند. آیا اين تشبیه مانند خون خدا دانستن امام حسين ـ عليه السلام ـ (در زيارت وارث و زيارت عاشورا : يا ثار الله و ابن ثاره) ميباشد؟
پاسخ:
گفتگو در تشابهات ادیان دانش دقیق تری می طلبد. صرف تشابه لفظی سبب یکسان بودن معنا نیست.
معنای ثارالله
واژة «ثار الله» که در زیارت مربوط به شهدای کربلا و امام حسین علیه السلام آمده در لغت با توجه به ریشة کلمه به دو معنا آمده است:
الف: «ثار» از ریشه «ثور» به معنای برانگیخته شدن و شوریدن؛ در این صورت «ثار الله» یعنی کسی که به خاطر خدا قیام کرده باشد و ثار الله بودن امام حسین علیه السلام به این معناست که آن حضرت به خاطر رضایت الهی علیه حکومت جور و ستم قیام کرد.
ب: از ریشه «ثأر» به معنای خونخواهی و گرفتن انتقام مقتول؛ در این صورت «ثار الله» یعنی کسی که خداوند انتقام خون او را خواهد گرفت. ثار الله بودن امام حسین علیه السلام در این فرض به این معناست که همانگونه که هر خونی ولی و صاحب اختیار دارد و اگر کسی به ناحق آن را بریزد صاحبان خون میتوانند انتقام آن را از قاتل بگیرند، در اینجا خداوند متعال ولی و صاحب اختیار خون امام حسین علیه السلام است و روزی انتقام این خون را از دشمنان و قاتلان آن حضرت خواهد گرفت.
اگر «ثار» را در ظاهر به خون هم معنا کنیم، این در ادبیات عرب اضافه تشریفیه بوده و نشان دهنده شرافت آن چیزی است که به اللّه اضافه شد، ثار الله و خون خدا بودن امام حسین علیه السلام نیز هم به این جهت که در راه خدا ریخته شده و هم به این جهت که منشأ حیات برای مکتب اسلام شده و وسیلهای برای تحقق ارادة الهی قرار گرفت، شرافت دارد و لذا به الله اضافه شد. همانند واژه «ناقَةُ اللَّه»(اعراف: 73) و یا آیه شریفه «عِنْدَ بَیْتِکَ الْمُحَرَّم»(ابراهیم: 37) یا «بیت الله الحرام» که در روایات زیاد استعمال شده است، اینها نشان دهنده اهمیّت و شرافت این شتر و خانه است، نه اینکه نعوذ بالله خداوند تبارک و تعالی شتری یا خانهای داشته باشد و از آن همانند بشر استفاده کند.
تفاوت ثارالله و ابن الله
با توجه به صراحت قرآن کریم که میفرماید: «وَ قَالَتِ النَّصَرَى الْمَسِيحُ ابْنُ اللَّهِ(توبه: 30)؛ نصارى گفتند: «مسيح پسر خداست!»، مقایسه این اعتقاد با «ثار الله» دانستن امام حسین علیه السلام نادرست است؛ زیرا بر اساس دو معنایی که برای «ثار الله» مطرح شد، هیچ معنای خدایی یا پسر خدایی برای امام حسین علیه السلام مطرح نیست.
همه پیامبران و اولیای الهی از جمله امام حسین علیه السلام بندگان خدا هستند و افتخارشان به بندگی است. قرآن کریم درباره بندگی پیامبر اسلام ص میفرماید: «وَ أَنَّهُ لَمَّا قامَ عَبْدُ اللَّهِ يَدْعُوهُ كادُوا يَكُونُونَ عَلَيْهِ لِبَدا(جن: 19)؛ و اينكه هنگامى كه بنده خدا [محمّد (ص)] به عبادت بر مىخاست و او را مىخواند، گروهى پيرامون او بشدّت ازدحام مىكردند!». مراجعه به دعای پرفیض عرفة امام حسین علیه السلام و دقّت در مفاهیم آن بهترین و کاملترین دلیل بر خشوع و بندگی خالص آن حضرت در برابر خداوند متعال است.
بنابراین تشابهات ظاهری دلیل بر عینیت حقیقی مفاهیم نیست و با اندکی کندوکار معانی و مبانی کلامی به تفاوت بسیار مقولات بین ادیانی می رسیم.
