معنای جمله پیامبر که فرمودند حسین منی و انا من حسین چیست؟
پیامبر اکرم (صلیالله علیه و آله) سخنان بسیاری را در مدح و فضیلت امام حسین (علیهالسلام) بیان فرمودهاند. یکی از معروفترین روایات حضرت در مدح سیدالشهدا (علیهالسلام)، حدیث «حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ» هست.
این حدیث در منابع معتبر شیعه و اهل تسنن ذکر شده است؛ اما این که مقصود از فراز دوم حدیث که رسولالله (صلیالله علیه و آله) فرمودند: «من از حسینم» چیست، اقوال متعددی بیان شده است؛
اکنون برخی از مهمترین این دیدگاهها مطرح و در پایان نیز، جمع بندی و نتیجه گیری از این نظرات ارائه میشود.
متن حدیث مورد سؤال اینگونه است: یعلی بن مره عامری میگوید: همراه رسول خدا (صلیالله علیه و آله) به مهمانی که دعوت شده بود، رفتم در بین راه دیدم امام حسین (علیهالسلام) با بچهها بازی میکند رسول خدا (صلی اله علیه و آله) جلوی آنها ایستاد و دست خود را گشود؛
اما این کودک (امام حسین) از این طرف به آن طرف فرار میکرد و رسول خدا (صلیالله عیله و آله) او را به خنده میآورد تا این که حضرت او را گرفت یک دستش را زیر چانه و دست دیگر را در پشت گردن آن حضرت قرار داد، سپس سرش را بالا گرفت و دهانش را به دهان حسین (علیهالسلام) گذاشت و او را بوسید
در تبیین این حدیث چند معنا به نظر میرسد که برخی از آنها را عالمان شیعه و اهل سنت بیان نمودهاند.
معنای اول: نشان از وحدت روحی و فکری
تعبیر «من از حسین هستم» نشانه وحدت کامل، فکری و روحی امام حسین (علیهالسلام) با رسول خدا (صلیالله علیه و آله) است.
معنای دوم: زنده ماندن مکتب پیامبر با قیام امام حسین (علیهالسلام)
نام رسول خدا (صلیالله علیه و آله) و آیین و مکتب آن حضرت به سبب قیام و شهادت امام علیه زنده مانده است چنان که میگویند:
«انَّ الاسلام محمدی الحدوث، حسینی البقاء» یعنی پدید آورنده دین اسلام، رسول خدا (صلیالله علیه و آله) است و تداوم دهنده آن، امام حسین (علیهالسلام) است بنابراین اگر کسی بخواهد نام رسول خدا (صلیالله علیه و آله) را زنده نماید باید نام امام حسین (علیهالسلام) را زنده نگه دارد
معنای سوم: آنچه قرآن در مورد پیامبر فرموده برای امام حسین هم جاری است
از این جهت شخصاً حسین را در این روایت ذکر کرده و این مطلب را یاد آور شده که پیامبر و حسین در محبت و حرمتِ تعرض و جنگ یکسان هستند و این مطلب را با این گفتارش «احب الله من احب حسینا» تأکید کرده است زیرا محبت به حسین محبت رسول خدا و محبت رسول، محبت خداوند است.(۱۴)
نتیجه: حسین منی و انا من حسین
در جمع بندی اعتبار و محتوای این حدیث باید گفت با توجه به اینکه حدیث مورد نظر در منابع متعدد حدیثی آمده و از سند معتبری برخوردار است و همچنین تعارض نداشتن با قرآن، روایات دیگر، تاریخ و مسلّمات عقلی، اطمینان یقینی به صدور آن از رسول خدا (صلیالله علیه و آله) حاصل میشود.
متن این حدیث دارای سه فراز است. در فراز اوّل، پیامبر (صلیالله علیه و آله) فرمودهاند: «حسین از من است.»، در فراز فرمودهاند: «من از حسین هستم.» و در فراز سوّم آمده است: «خدا، هرکسی که حسین را دوست داشته باشد دوست دارد.» با توجه به فراز اول حدیث، اتحاد جسمانی امام حسین (علیهالسلام) با رسول خدا (صلیالله علیه و آله) بیان میشود.
حسین منی و انا من حسین
در فراز دوم نیز اتحاد روحی و مکتبی امام حسین (علیهالسلام) با پیامبر (صلیالله علیه و آله) به عنوان احیاگر دین و نام رسول خدا (صلیالله علیه و آله) ثابت میشد و در فراز سوم آگاهی وحیانی پیامبر (صلیالله علیه و آله) از ظلم بنیامیه بر امام حسین (علیهالسلام) و هشدار آن حضرت نسبت به این حرمت شکنی بزرگ بیان میشود و در مجموع، عظمت جایگاه سیدالشهدا (علیهالسلام) نزد رسول خدا (صلیالله علیه و آله) مشخص میشود.
۱. منابع شیعه
«قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلیالله علیه و آله) حُسَینٌ مِنِّی وَ أَنَا مِنْ حُسَینٍ أَحَبَّ اللَّهُ مَنْ أَحَبَّ حُسَیناً حُسَینٌ سِبْطٌ مِنَ الْأَسْبَاطِ».
۲. منابع اهل سنت
بسیاری از منابع معتبر حدیثی اهل سنت نیز این روایت را نقل کردهاند از جمله آنها میتوان به کتابهای «ادب المفرد،(۵) صحیح ابن حبان،(۶) المصنف ابن ابی شیبه،(۷) سنن ترمذی،(۸) سنن ابن ماجه(۹) و المعجم الکبیر»(۱۰) اشاره کرد.
حسین منی و انا من حسین
<p>پینوشتها:
۱. ابن قولویه، جعفر بن محمد، محقق/مصحح: امینی، عبدالحسین، کامل الزیارات، نجف اشرف:دار المرتضویه، اول، ۱۳۵۶، ص۵۲.
۲. مفید، محمد بن محمد، محقق/مصحح: مؤسسه آل البیت (علیهمالسلام)، الإرشاد فی معرفه حجج الله علی العباد، قم: کنگره شیخ مفید، اول، ۱۴۱۳ ق، ج۲، ص۱۲۷.
۳. اربلی، علی بن عیسی، محقق/مصحح: رسولی محلاتی، سید هاشم، کشف الغمه فی معرفه الأئمه، تبریز: بنیهاشمی، اول، ۱۳۸۱ ق، ج۲، ص۱۰.
۴. ابن بطریق، یحیی بن حسن، عمده عیون صحاح الأخبار فی مناقب إمام الأبرار، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، اول، ۱۴۰۷ ق، ص۴۰۶.
۵. بخاری، محمد بن اسماعیل، ادب المفرد، بیروت: دارالکتب اسلامیه، ج۱، ص۱۳۳.
۶. محمد بن حبان بن احمد بن حبان بن معاذ بن مَعْبدَ، التمیمی، ابو حاتم، الدارمی، البُستی، المحقق: شعیب الأرنؤوط، صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، بیروت: مؤسسه الرساله – بیروت، دوم: ۱۴۱۴ ق، ج۱۴، ص۵۲۷.
۷. ابوبکر بن أبی شیبه، عبدالله بن محمد بن إبراهیم بن عثمان بن خواستی العبسی، المحقق: کمال یوسف الحوت، الکتاب المصنف فی الأحادیث والآثار، ریاض: مکتبه الرشد، اول، ۱۴۰۹ ق، ج۶، ص۳۸۰.
۸. ترمذی محمد بن عیسی، تحقیق، تحقیق و تصحیح، عبدالرحمن محمد عثمان، سنن الترمذی، بیروت، لبنان:دار الفکر للطباعه و النشر والتوزیع، دوم، ۱۴۰۳ ق، ج۵، ص۶۵۸.
۹. ابن ماجه – وماجه اسم أبیه یزید – ابوعبدالله محمد بن یزید القزوینی، المحقق: شعیب الأرنؤوط – عادل مرشد – محمَّد کامل قره بللی – عَبد اللّطیف حرز الله، سنن ابن ماجه ت الأرنؤوط،دار الرساله العالمیه، اول، ۱۴۳۰ ق، ج۱، ص۵۱.
۱۰. طبرانی، ابی القاسم سلیمان بن احمد معجم الکبیر، بیتا، بیروت:دار إحیاء التراث العربی، المعجم الکبیر، ج۳، ص۳۳.
۱۱. ابن قولویه، جعفر بن محمد، همان، ص۵۲.
۱۲. ابن حبان، محمد بن حبان بن احمد بن حبان بن معاذ بن مَعْبدَ، التمیمی، أبو حاتم، الدارمی، البُستی، المحقق: شعیب الأرنؤوط، صحیح ابن حبان بترتیب ابن بلبان، بیروت: مؤسسه الرساله – بیروت، دوم: ۱۴۱۴ ق، ج۱۴، ص۵۲۷.
۱۳. الحاکم النیسابوری، ابیعبدالله، بیتا، مستدرک علی الصحیحین، بیروت: دارالمعرفه، ج۳، ص۱۹۴.
۱۴. «قال القاضی کانه بنور الوحی علم ما سیحدث بین الحسین و بین القوم فخصه بالذکر…». فیض القدیر، ج۲، ص۳۸۷.
