برای شهادت دادن به هر چیزی باید آن را با چشم خود دید یا با گوش شنید؛ اما مسلمانان هر روز به پیامبری انسانی شهادت میدهند که او را ندیدهاند و هیچگاه صدایش را نشنیدهاند.
پاسخ:
اوّلا، برای شهادت دادن نیازی به دیدن با چشم یا شنیدن با گوش نیست؛ شهادت دادن ـ در کتب لغت ـ دو معنی دارد، اقرار به دانستهها، دادنِ خبری قطعی.[1]
با توجه به این دو معنی، روشن است، برای «شهادت دادن» نیازی به دیدن یا شنیدن نیست. انسان میتواند به همه معلوماتی که به درستی آنان اطمینان دارد، شهادت دهد. اینگونه از معلومات در اصطلاح علم منطق «یقینیات» گفته میشود و در کتب منطق درباره آنها مفصل توضیح داده شده است.[2] البته شهادت دادن در دادگاه و نزد قاضی شرایط خاص خود را دارد،[3]که گویا در شبهه شهادت در اذان و نماز، با شهادت در نزد قاضی اشتباه شده است.
انسان میتواند به همۀ مسایلی که با عقل خویش آنها را درک کرده، شهادت دهد؛ مثلا روشن است کسی که پدر بزرگش را ندیده میتواند شهادت دهد او روزی زنده بوده، از آب و غذا استفاده کرده است. اگر کسی بگوید کوه دماوند در مشت من است انسان میتواند بدون دیدن درون مشت او، شهادت دهد که او راست نمیگوید؛ انسان میتواند بدون آنکه حافظ و سعدی را با چشم، دیده باشد و یا صدایشان را شنیده باشد؛ با دیدن دیوان آنها شهادت دهد که آنان دو شاعر بودهاند.
ثانیا، مگر شهادت دادن به رسالت حضرت محمد(ص) – حتی در زمان ایشان – بر اساس دیدن و شنیدن صدای ایشان بوده است؟ اگر پاسخ مثبت است، پس چرا بسیاری از افراد با وجود دیدن پیامبر، به پیامبری ایشان شهادت ندادند و حتی با ایشان جنگیدند؟ بنابراین شهادت دادن به رسالت پیامبر، بر اساس دیدن او نبوده است، بلکه بر اساس درک اعجاز آیات قرآن، چنین شهادتی میدادند؛ آیاتی که بشر عاجز از آوردنِ مانند آن است.
همین قرآن اکنون هم در میان ماست و دانشمندان مسلمان دلایل محکم برای معجزه بودن آن آوردهاند.[4] با خواندن این دلایل، انسان میتواند گواهی دهد این کتاب از جانب خداوند نازل شده و آورنده آن پیامبر خدا بوده است.
[1]. ر. ک. المعجم الوسیط، ص497 و لسان العرب، ج3، ص239 و المفردات فی غریب القرآن، ج1، ص465.
[2]. المنطق، ص271 تا 278.
[3]. تحریر الوسیله، ج2، ص441.
[4]. ر.ک. ترجمه تفسیر المیزان، ج1، ص93 الی 114 و تفسیر نمونه، ج1، ص 125تا 138.
