نكات مهم مربوط به فشار قبر را بيان كنيد. 

پاسخ: در اينجا به چند نكته بايد توجه كرد:

الف: فشار قبر يكي از عقوبتهايي است كه در عالم قبر و برزخ دامنگير انسان مي‏شود و نبايد آن را معادل عذاب قبر كه در بسياري از روايات آمده است گرفت. عذاب قبر اعم از فشار قبر است و دومي يك عقوبت موقت است كه براي بسياري از مومنين نيز وجود دارد.

ب: فشار قبر مربوط به قبر مادي نيست. يعني اين گونه نيست كه ديوارهاي قبر به هم نزديك شده و مرده را تحت فشار قرار دهد؛ بلكه نوعي فشار و الم و عذاب برزخي و در عالم ملكوت است. بنابراين هر چند انسان دفن نشود و يا به دريا انداخته شود باز اين فشار خواهد بود. در حديثي آمده است كه راوي از امام صادق عليه السلام پرسيد كه آيا مصلوب (كسي كه او را به صليب مي‏كشيدند و مدتها بر روي دار مي‏ماند) نيز عذاب قبر دارد؟ حضرت فرمودند: «    نعم انّ اللّه يامر بالهواء أن يضغطه»    بحار ج 6 ص 266 حديث 112.    بله خداوند به هوا امر مي‏كند او را فشار دهد و در حديث ديگري است كه حضرت فرمودند: «انّ ربّ الارض هو ربّ الهواء، فيوحي اللّه عزّ و جلّ الي الهواء فيضغطه ضغظة أشدّ من ضغطة القبر»    همان و نگاه كنيد: فروع كافي ج 3 ص 241.    پروردگار زمين همان پروردگار هواست. خداي عزّ و جلّ به هوا وحي مي‏كند؛ آنگاه هوا او را سخت‏تر از فشار قبر تحت فشار قرار مي‏دهد.    

ج. پرسش قبر و فشار آن نسبت به بدن مادي واقع مي‏شود يا يدن مثالي و يا تنها روح؟ در اين مورد دو ديدگاه وجود دارد: يكي معتقد است روح موقتاً به همين بدن مادي برمي‏گردد و پرسش و فشار نسبت به آن معمول مي‏شود    نگاه كنيد بحار ج 6 ص 270.    و نظر دوم اين است كه بدن برزخي موضوع فشار و پرسش قبر است.

بايد توجه كرد هر چند بين روح و پيكر مثالي انسان و بين جسم او همواره انس و ارتباط خواهد بود چون مدتهاي مديد اين پيكر مادي مركب روح بود و پيكر مثالي نيز با او بوده است و به همين دليل بدن مادي ارواح قوي و با عظمت هيچگاه نمي‏پوسد بلكه هميشه تازه باقي مي‏ماند. امّا در عين حال انسان بعد از مرگ وارد عالم برزخ شده و مشمول قوانين و اصول آن عالم خواهد بود و دليلي بر بازگشت او به عالم ماده ـ كه عقب گرد و قهقرا خواهد بود ـ وجود ندارد. ولي به هر حال مهم اصل فشار قبر است و اين امور اهميت چنداني ندارد. و اصل فشار قبر بر حسب مستفاد از روايات از امور مسلم و قطعي است.

د. در روايات اموري به عنوان عامل فشار قبر و يا عذاب آن معرفي شده است از قبيل: بد اخلاقي نسبت به خانواده، نمامي (سخن چيني)، عدم پرهيز از بول    بحار ج 75 ص 265 و ج 6 ص 222 و علل الشرايع ج 1 ص 309.    همچنين اموري موجب رفع يا تخفيف فشار قبر مي‏شود از قبيل: ركوع را خوب و تمام به جا آوردن،    بحار ج 85 ص 107.    نماز شب خواندن    همان ج 87 ص 161.   ، خواندن نماز وحشت براي مرده    منازل الاخره و مفاتيح الجنان محدث قمي.   ، حجّ انجام دادن    خصال صدوق ج 1 ص 146 و بحار ج 99 ص 20.   ، در جمعه (بين ظهر پنج شنبه تا ظهر جمعه) مردن    بحار ج 6 ص 130.   ، خواندن بعض سوره‏هاي قرآن    ثواب الاعمال ص 235 و سفينة البحار ج 2 ص 397.    و… در قبر انواع ديگري از عذابها و آلام و عقوبات سخت كه نمونه‏هايي از عذابهاي اخروي است وجود دارد كه از بحث آن صرفنظر مي‏شود و تنها به صورت كلي درباره «بهشت و جهنم برزخي» بحثي ارايه شود.