پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع) و بر اساس برنامه ابلاغی سال 1403 سفر علمی به هرمزگان را برنامه‌ریزی کرد. بر اساس تدبیر ریاست پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق (ع)، معاونین پژوهش و هماهنگ‌کننده هرکدام با توجه به حیطه کاری‌شان عهده‌دار برنامه‌ریزی اداری و علمی این سفر شدند.

برنامه‌ریزی سفر علمی

پس از رایزنی‌های و مشورت‌های بسیار به‌ویژه بسیج اساتید حوزه، قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) عهده‌دار میزبانی این سفر را گردید. پس از انجام هماهنگی‌های لازم و رسیدن به برنامه نهایی نورد توافق میان قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) و پژوهشگاه، برنامه‌ریزی‌ها برای آغاز سفر به انجام رسید. درنتیجه، این سفر در عصر روز سه‌شنبه، دوم بهمن‌ماه سال 1403 شروع شد.

اهداف برنامه

انتخاب هرمزگان به‌عنوان مقصد این سفر علمی برآمده از موقعیت استراتژیک، تنوع مذهبی، گوناگونی قومی منبعث از مهاجرت گسترده و موقعیت اقتصادی این استان بود. باتوجه ‌به این ویژگی‌ها ملاقات با نماینده محترم ولی‌فقیه در استان هرمزگان و امام‌جمعه محترم بندرعباس، دیدار با اهل سنت و بازدید از مدارس ایشان، بازدید از سراچه‌های مختلف اقتصادی استان مذکور برنامه‌ریزی شد. هدف از این برنامه‌ها عبارت است از: امکان‌سنجی اعزام اعضای هیئت‌علمی و پژوهشگران در قالب طرح هجرت؛ شناسایی موضوعات پژوهشی مختلف باتوجه ‌به تنوع مذهبی و نیز مدارای مذهبی موجود میان مردم هرمزگان؛ درک شرایط سیاسی استان؛ برنامه‌ریزی برای تبیین جایگاه استان در پازل آینده تمدنی کشور باتوجه‌ به نسبت آن با دریا؛ تبیین پیشرفت‌های چشمگیر اقتصادی و عمرانی کشور در سایه مجاهدت سربازان نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران؛ دریافت چشم‌اندازی از وضعیت انسانی، تربیتی و فرهنگی‌ شرکت‌های زیرمجموعه قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص).

ضمناً در این سفر برای ملاقات با فرمانده نیروی دریایی سپاه پاسداران، فرمانده سپاه امام سجاد (ع)، مسئولان دفاتر نمایندگی ولی‌فقیه در نیروی دریایی و سپاه استان هرمزگان، مسئولان امنیتی سپاه و استانداری هرمزگان و بازدید از دانشگاه هرمزگان نیز برنامه‌ریزی‌شده بود که با توجه به محدودیت زمان پیش‌بینی‌شده برای سفر و تراکم برنامه پژوهشگاه و افراد و مراکز یادشده محقق نشد.

برنامه‌های روز اول

1. بازدید از معهد عالی علوم اسلامی اهل سنت و جماعت جنوب ایران

اولین مقصد این سفر در روز چهارشنبه مورخ 3/11/1403، بازدید از معهد عالی علوم اسلامی اهل سنت و جماعت جنوب ایران بود. معهد یک مؤسسه علمی، تربیتی است که با بهره‌گیری از نیروی انسانی متعهد، در تلاش است خدمات دینی و فرهنگی را به جامعه ارائه دهد. این معهد با شناسایی فرصت‌ها و موانع موجود، در چارچوب اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به شناسایی استعدادهای مؤثر و پرورش متخصصان علوم شرعی آشنا به مسائل روز پرداخته و به ساماندهی فعالیت‌های دینی در جامعه می‌پردازد. تأسیس این معهد در سال 1382 باهدف تولید و توسعه علم و تأسیس رشته‌های مختلف علوم اسلامی آغاز شد. معهد با دارا بودن بیش از ده دانشکده در سطوح عالی و تحصیلات تکمیلی، بزرگ‌ترین مرکز آموزشی در جنوب کشور است و با مدیریت یکپارچه و هماهنگی مؤثر بین مسئولین، سیاست‌های کلان خود را به‌طور مؤثر در زیرمجموعه‌های مستقر در سه استان هرمزگان، بوشهر و فارس پیاده‌سازی می‌کند. در این بازدید شیخ جمالی، امام‌جمعه اهل سنت بندرعباس و شیخ جلالی مدیرِ عالی معهد ضمن ارائه گزارشی از فاعلیت های معهد، به سؤالات اعضای پژوهشگاه در خصوص وضعیت اهل سنت، ساختار معهد و برنامه علمی و فعالیت‌های جانبی آن پاسخ دادند.

2. ملاقات با نماینده ولی‌فقیه در استان هرمزگان

ملاقات با آیت‌الله عبادی زاده، نماینده ولی‌فقیه در استان هرمزگان دومین برنامه روز اول سفر علمی بود. حجت‌الاسلام عزیزان در ابتدای جلسه به معرفی پژوهشگاه، مأموریت‌ها و محصولات متنوع آن پرداختند و از نماینده ولی‌فقیه در استان تقاضا کردند باتوجه ‌به ماهیت پژوهشگاه و مأموریت‌های آن به بیان نظرات خود درباره استان هرمزگان بپردازند. در ادامه، آیت‌الله عبادی زاده بر اهمیت جایگاه استراتژیک این استان در توسعه ملی تأکید کرد. وی با اشاره به ویژگی‌های جغرافیایی خاص هرمزگان که دارای 1200 کیلومتر نوار ساحلی و دسترسی به خلیج‌فارس و عمان است، این استان را به‌عنوان یک نقطه کلیدی در اقتصاد و فرهنگ کشور معرفی کرد. آیت‌الله عبادی زاده همچنین به نقش هرمزگان در تأمین سوخت کشور و تجارت ملی، به‌ویژه از طریق بندر شهید رجایی، و اهمیت صنایع فولادی آن اشاره نمود. ایشان هرمزگان را نمادی از وحدت اقوام و مذاهب دانست که در کنار یکدیگر به توسعه کشور می‌پردازند. آیت‌الله عبادی زاده بر لزوم توجه به سیاست‌های اقتصاد دریا پایه و بهره‌برداری از ظرفیت‌های دریایی تأکید کرد و نقش پژوهشگران پژوهشگاه امام صادق (ع) را در تبدیل این ظرفیت‌ها به فرهنگ عمومی موردتوجه قرارداد. وی همچنین به‌ضرورت تحقق تمدن نوین اسلامی از طریق درک و استفاده از ظرفیت‌های دریایی تأکید نمود. از سخنان نمایندهِ محترم ولی‌فقیه چنین برمی‌آید که اوضاع این استان به لحاظ مذهبی و حتی اقتصادی و فرهنگی مناسب است و با یک رویکرد ایجابی می‌توان به تقویت این وضعیت پرداخت تا از ایجاد چالش و تهدید، که در استان مرزی و سنی نشین جدی است، پیشگیری نمود.

3. بازدید از منطقه یکم دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی

برنامه بعدی بازدید از منطقه یکم دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در بندرعباس بود. این بازدید که به‌منظور آشنایی بیشتر با توانمندی‌های دریایی سپاه انجام شد، شامل دو بخش اصلی بود. در بخش نخست، اعضای پژوهشگاه از نمایشگاه «راهیان پیشرفت» نیروی دریایی سپاه دیدن کردند و در ادامه، حضور در سطح دریا و بازدید از ناوهای غول‌پیکر شهید باقری و شهید مهدوی، به‌عنوان نمادهای توانمندی‌های نیروی دریایی، و خودکفایی جمهوری اسلامی، در دستور کار قرار گرفت. در بخش دوم کارشناسان نیروی دریایی به تشریح دستاوردهای سپاه در تجهیزات و مأموریت‌های دریایی پرداختند. اعضای پژوهشگاه همچنین فرصتی یافتند تا در شناور شهید صیاد شیرازی حضور پیداکرده و با ویژگی‌ها، قابلیت‌ها و عملکرد عملیاتی این شناور آشنا شوند.

4. بازدید از عملیات عمرانی- توسعه‌ای بندر نفتی شهید رجایی

در برنامه بعدی از عملیات ساخت سه پست اسکله نفتی در مجتمع بندری شهید رجایی بندرعباس بازدید، و با روند اجرایی این پروژه استراتژیک آشنا شدند. این پروژه که توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا(ص) سپاه پاسداران آغازشده است، شامل احداث سه پست اسکله نفتی از نوع شمع و عرشه باهدف افزایش ظرفیت صادرات فرآورده‌های نفتی به‌ویژه برای پهلوگیری شناورهای 100 هزار تنی هست. این پروژه با همکاری بخش خصوصی، در مدت 24 ماه به اتمام خواهد رسید و هزینه پیش‌بینی‌شده آن 164 میلیارد تومان است. هدف از این طرح، صادرات سالانه 34 میلیون تن فرآورده نفتی شامل بنزین، گازوئیل، نفتت و سایر سوخت‌های نفتی است که بخش زیادی از آن در پالایشگاه‌های ستاره خلیج‌فارس و بندرعباس تولید می‌شود. همچنین، عملیات اجرایی مونتاژ 15 دستگاه تجهیزات استراتژیک کانتینری ساخت صنایع داخلی هم‌زمان با این پروژه آغاز گردید. مجتمع بندری شهید رجایی که در مجاورت سه پالایشگاه بزرگ میعانات گازی واقع‌شده است، به‌عنوان نقطه کلیدی کریدور شمال به جنوب، نقش حیاتی در تأمین و صادرات فرآورده‌های نفتی ایفا خواهد کرد.

5. میزبانی از امام‌جمعه میناب

پژوهشگران پژوهشگاه در آخرین برنامه روز اول سفرشان میزبان آیت‌الله ابراهیمی، امام‌جمعه میناب و نماینده مردم هرمزگان در مجلس خبرگان رهبری در محل اقامت خود بودند. در این دیدار حجت‌الاسلام عزیزان به معرفی پژوهشگاه، مأموریت‌ها و آثار آن پرداختند. آیت‌الله ابراهیمی نیز ضمن مهم شمردن حضور علمی در استان هرمزگان و آشنایی با ویژگی‌ها و فرصت‌های موجود در هرمزگان به تشریح وضعیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شهرستان میناب پرداختند. ایشان در ادامه به سؤالات پژوهشگران در خصوص مختصات سیاسی و اجتماعی میناب و استان پاسخ دادند.

برنامه‌های روز دوم

1. بازدید از فعالیت‌های عمرانی قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص) در شهرستان قشم

پنجشنبه مورخ 4/11/1403، دومین روز حضور اعضای پژوهشگاه در استان هرمزگان به بازدید از عملیات عمرانی قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا( ص) در شهرستان قشم اختصاص یافت. مهم‌ترین پروژه احداث پل خلیج‌فارس بود که جزیره قشم را به سرزمین اصلی ایران متصل می‌کند. این پل جاده‌ای-ریلی به طول ۲.۴ کیلومتر در تنگه خوران، ارتباط حیاتی میان جزیره قشم و بندر پل در شهرستان بندر خمیر استان هرمزگان را فراهم می‌آورد و انتظار می‌رود که تأثیر زیادی بر توسعه اقتصادی و صنعتی منطقه داشته باشد. هزینه ساخت این پروژه 860 میلیون یورو برآورد شده و قرار است کریدور اصلی ترانزیتی کشور را به کریدور شمال به جنوب متصل کند. محدودیت‌های ناشی از عزیمت به قشم و ترافیک مسیر سبب شد بخشی از بازدیدهای روز پنج‌شنبه به سرانجام نرسد.

برنامه‌های روز سوم

1. بازدید از پالایشگاه مهر خلیج‌فارس

اولین برنامه روز جمعه، آخرین روز سفر علمی مورخ 5/11/1403، بازدید از پالایشگاه مهر خلیج‌فارس بود. بنابر توضیحات کارشناسان، پالایشگاه مهر خلیج‌فارس که در ۱۳ کیلومتری بندرعباس و جنب پالایشگاه نفت بندرعباس احداث می‌شود، یک پروژه مهم صنعتی باهدف پالایش روزانه ۱۲۰ هزار بشکه میعانات گازی و تولید ۱۹ میلیون لیتر فرآورده‌های نفتی است. این طرح با سرمایه‌گذاری قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا (ص) و کارفرمایی و بهره‌برداری شرکت پترو پالایش مهر خلیج‌فارس، توسط شرکت فرادست انرژی فلات به‌عنوان پیمانکار EPCC اجرا می‌شود. مبلغ قرارداد این پروژه ۱,۱۰۰ میلیون یورو است و مدت‌زمان اجرای آن شامل ۲۴ ماه اولیه و ۳۸ ماه اضافی برای تکمیل پروژه هست. هدف اصلی این پالایشگاه تولید فرآورده‌هایی همچون بنزین (۱2 میلیون لیتر)، گازوئیل و سوخت جت (۶ میلیون لیتر) است که با استفاده از طراحی تمام ایرانی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های داخلی، از بیش از ۷۰۰ پیمانکار و تأمین‌کننده داخلی در این پروژه استفاده‌شده است. این پروژه شامل چهار واحد فرآیندی، هشت واحد سرویس جانبی و ۷۲ مخزن ذخیره‌سازی محصولات هست و به‌عنوان یک اقدام استراتژیک در تقویت زیرساخت‌های انرژی کشور و تأمین نیازهای داخلی نقش حیاتی خواهد داشت. در ادامه حجت‌الاسلام عزیزان ضمن تقدیر از زحمات و مهمان‌نوازی مسئولان فرهنگی و کارشناسان مهندسی این پروژه اعلام کردند پژوهشگاه این آمادگی را دارد که با توجه به ظرفیت پژوهشی خود پاسخ‌گوی نیازهای، فرهنگی و تربیتی نیروهای پالایشگاه باشد.

2. بازدید از مجتمع شهید درویشی

مقصد بعدی سفر علمی روز جمعه، بازدید از مجتمع صنایع دریایی شهید درویشی، یکی از زیرمجموعه‌های سازمان بنادر و دریانوردی بود. مأموریت اصلی این مجتمع، تعمیر و اورهال شناورهای مختلف با اندازه‌ها و سبک‌های گوناگون است. این مجتمع با بهره‌گیری از ظرفیت‌های بومی خود در طول چهار دهه گذشته، بار سنگینی از دوش صنایع دریایی کشور برداشته و نقش بسزایی در خوداتکایی و کاهش هزینه‌های ارزی ایفا کرده است. پژوهشگران پژوهشگاه در این بازدید، از نزدیک با مأموریت‌ها، عملکرد و دستاوردهای این مجتمع آشنا شدند و فرصتی یافتند تا سؤالات خود را با کارشناسان حاضر در مجتمع مطرح کنند.

3. تجدید بیعت با شهدا؛ حسن ختام سفر علمی

حسن ختام این سفر علمی سه روزه، حضور در گلزار شهدای بندرعباس بود که در آن، اعضای پژوهشگاه ضمن ادای احترام به شهدای والامقام، در مراسم معنوی در حال برگزاری شرکت کرده و نماز مغرب و عشا به جماعت اقامه کردند.

دستاوردهای سفر

با توجه به برنامه‌ریزی انجام‌شده و همکاری ارزشمند و مجاهدانه قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)، این سفر علمی نتایج و دستاوردهای خوبی به همراه داشت. دستاوردهای سفر علمی به هرمزگان عبارتند از:

1. ارتقای آگاهی پژوهشگران از پیشرفت‌های اقتصادی در حوزه‌های مختلف به‌ویژه در زمینه‌های دفاعی، عمرانی و انرژی؛
2. افزایش شناخت پژوهشگران از جریان‌های مذهبی و فرهنگی استان هرمزگان؛
3. تقویت همدلی و انس میان مدیران استان هرمزگان و پژوهشگران پژوهشگاه؛
4. فراهم شدن فرصت مناسب برای شناسایی موضوعات پژوهشی و ارتقای مهارت مسئله یابی پژوهشی با توجه به ویژگی‌های خاص منطقه؛
5. ارتباط مستقیم مسئولان و پژوهشگران پژوهشگاه با کاربران و جامعه هدف در زمینه‌های پژوهشی و اجرایی؛
6. تفاهم برای برگزاری کارگاه‌های توانمندسازی کارکنان شرکت‌های زیرمجموعه قرارگاه خاتم‌الانبیا(ص)؛
7. تفاهم برای انجام پیمایش،‌ پژوهش‌ و وضعیت سنجی شرایط فرهنگی تربیتی کارکنان شرکت‌های زیرمجموعه قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص)