به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه: در سی و هفتمین جایزه کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، در گروه دین، کتاب «آموزه تحدیث در خوانش شیعه و اهل سنت» تألیف حجتالاسلام و المسلمین دکتر محمدتقی شاکر عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم اسلامی امام صادق(علیه السلام) به عنوان شایسته تقدیر کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در سال 1398 معرفی گردید.
همچنین این کتاب در بیست و یکمین کتاب سال حوزه عنوان شایسته تحسین را کسب نمود.
سؤال اصلی این اثر آن است که ارتباط خدا با بشر در دوره پسانبی چگونه میباشد؟ و محتوای این پیوند پاسخ گوی چه نیازی است؟ و چه اموری را شکل میدهد؟ آنچه هدفگذاری برای شناختیابی دقیق به این مسئله را فراهم میسازد، نخست بررسی سرآغاز آموزه تحدیث و چیستی مفهومی آن و تفسیر صورت یافته از چگونگی پیوند آن با سایر آموزهها بهویژه خاتمیت در دستگاه معرفتی روایات و اندیشه شارحان میباشد، حرکت در این مسیر زمینه گام نهادن دقیق در تبیین فرآیند و تحلیل کارکرد تحدیث را شکل میدهد. اهمیت این بررسی ازآنروست که در نگاه اعتراضی به ادعای تحدیث در دوره ختم نبوت، همسانی جایگاه امامت با نبوت باطن تفکر امامیه پنداشته شد و تفاوت نهادن در نام، تنها ره زنی برای فرار از اشکالات، القاء گردید؛ این در حالی است که میراث روایی امامیه چنین انگارهای را برنمیتابد. در سوی دیگر تحدیث در آموزههای اهل سنت هرچند بازتاب مناسبی داشته، اما کمتر میتوان نگاهی نقادانه به خوانش اسلام سنی از این آموزه را در میان کلمات اندیشهوران رصد کرد.
حاصل کنکاش در منابع اولیه و اصیل و شکلدهی به خانواده روایات و گزارشها نشان میدهد، تحدیث آموزهای مشترک در میان معارف اسلام شیعی و اسلام سنی است. در خوانش شیعی، تحقق تحدیث به استمرار ارتباط فرشتگان با جانشینان پیامبر صلاللهعلیه و آله و سلم در دوره ختم نبوت در مسیر شکلدهی به مراحل برتر هدایت انجام مییابد. این پیوند (ارتباط فرشته با محدث) هرگز در اندیشه پیشوایان امامیه به معنای دریافت تکمیلی شریعت یا احکامی نو تلقی نشده است و در حقیقت به تکامل روحی و معنوی فردی و جمعی امت معطوف میباشد، که از آن میتوان به دستگیری تکاملی معرفتی و معنوی یاد کرد. نگاشته حاضر در اثبات این گزاره افزون بر مباحث تاریخ کلامی، به طرح مباحث لغوی، تفسیری، رجالی، حدیثی و کلامی پرداخته است. این در حالی است که در معارف روایی اهل سنت تبیین دقیقی از ماهیت و کارکرد این آموزه ارائه نشده است و اندیشهوران آن سامان، کارکرد این آموزه را به القاء تکمیلی شریعت و الهام احکامِ مسائل مستحدثه سوق دادهاند و در حقیقت جایگاه مناسبی را برای آن در پیوند با خاتمیت نگزیدهاند.
درمجموع مقارنه خوانش شیعی و سنی از آموزه تحدیث افزون بر تأکید تفاوتهایی در ماهیت و فرآیند تحدیث، بر تمایز کارکرد آن در منظومه تفکر و اندیشه این دو مکتب اصرار میورزد. در نظام تفکر شیعی در دوره پسانبی با پذیرش نصب و نص الهی نسبت به جانشینان نبی از پیش چارهجویی این دوران صورت گرفته است و افزون بر انتقال کامل شریعت به اوصیاء رسول خداصلاللهعلیه و آله و سلم و مرجعیت علمی و دینی ایشان، نیازهای معنوی در مسیر رشد اسلامی با تدارک جایگاه و نهاد امامت، پاسخ داده شده است.
