آیا سخنان پیامبر 14 قرن قبل مناسب امروز ماست؟
سخنان پیامبر (ص) نه تنها برای امروز مناسب است بلکه نسل امروز سخنان آن حضرت را بهتر درک می‌کنند.
شهید مطهری در این باره توضیح زیبایی دارند که در ادامه آن را ذکر می کنیم:
پيغمبر اكرم ص درباره سخنان خودش فرمود : اعْطيتُ جَوامِعَ الْكَلِمِ[1].
خدا به من كلمات جامعه داده است.يعنى خدا به من قدرتى داده است كه با يك سخن كوچك يك دنيا مطلب مى توانم بگويم.
سخنان پيغمبر را همه مى شنيدند ولى آيا همه مى توانستند به عمق سخنان پيغمبر آنچنانكه بايد، برسند؟ ابداً.
شايد صدى نود و نهشان هم نمى رسيدند. خود پيغمبر اكرم ببينيد چگونه مطلب را پيش بينى مى كند.
سخنان پیامبر(ص)
جمله اى دارد كه مفاد آن اين است: «سخنانى كه از من مى شنويد ضبط و نگهدارى كنيد و به نسلهاى آينده تحويل بدهيد و بسپاريد.
اى بسا نسلهاى آينده و خيلى دور معنى حرف مرا بهتر بفهمند از شما كه امروز پاى منبر من هستيد».
پيغمبر اكرم ص فرمود: «نَضَرَ اللَّهُ عَبْداً سَمِعَ مَقالَتى فَوَعاها وَ بَلَّغَها مَنْ لَمْ يَسْمَعْها ..»
خداى خرّم سازد چهره آن بندهاى را كه سخن مرا بشنود و ضبط كند و برساند به كسانى كه آنها از من نشنيده اند.
استاد مطهری معتقدند نسل جدید بهتر از نسل قدیم سخنان پیامبر را متوجه می شوند و برای این ادعای خودشان دلیل می آورند:
«در قرن اول و دوم هرگز به اندازه قرن سوم نمى توانستند به عمق مطالب پيغمبر ص برسند، و در قرن سوم به اندازه قرن چهارم، و در قرن چهارم به اندازه قرن پنجم.
تاريخ علوم اسلامى اين امر را نشان مى دهد. اگر شما اخلاق را مطالعه كنيد، فقه را مطالعه كنيد، معارف و فلسفه را مطالعه كنيد، عرفان را ملاحظه كنيد، مى بينيد در هر قسمت كه پيغمبر سخن گفته است، مفسرينى كه در دورهه اى بعد آمده اند واقعاً بهتر توانسته اند به عمق كلام پيغمبر برسند.
اعجاز پيغمبر در همين است. ما تنها اگر فقه خودمان را در نظر بگيريم، چنانچه يك نابغه هزار سال پيش را مثلًا در نظر بگيريم، شيخ صدوق و شيخ مفيد و حتى شيخ طوسى را در فهم معانى [كلمات] پيغمبر در مسائل فقهى در نظر بگيريم، و بعد بياييم نهصد سال بعدش شيخ مرتضى انصارى را در نظر بگيريم، مى بينيم شيخ مرتضى انصارى در نهصد سال بعد از شيخ طوسى و شيخ مفيد و شيخ صدوق بهتر مى تواند سخن پيغمبر را تحليل كند.
آيا ازاين جهت است كه شيخ مرتضى نبوغ بيشترى از شيخ طوسى داشته است؟
نه، علم زمان او وسعت بيشترى از علم زمان شيخ طوسى دارد؛ علم جلوتر رفته است و در نتيجه اين بهتر مى تواند به عمق سخن پيغمبر برسد تا او كه در هزار سال قبل بوده است.
آينده هم همينطور است. صد سال ديگر، دويست سال ديگر افرادى پيدا خواهند شد كه خيلى عميق تر از شيخ انصارى سخنان پيغمبر را درك كنند.
منابع
[1] امالى شيخ طوسى، ج 2، ص 98 و 99.
