آیا زلزلة بم و امثال این عذاب است؟ اگر عذاب است چرا در سایر کشورها واقع نمیشود؟
در این سؤال چند مسئله مطرح شده است که به همة آنها به اختصار پاسخ میدهیم: نخست اینکه اساساً فلسفة وقوع زلزله و سایر رخدادها و حوادث طبیعی چیست آیا عذاب است؟ پاسخ این است کهزلزله و سایر حوادث طبیعی، چنان که از نامش پیداست حوادث و یا بلایای طبیعی است که بر اثر فعل و انفعالات مواد درونزمین و یا روی زمین پدید میآید و در جاهای مختلف زمین رخ میدهد و همه جا به یک شکل و یک اندازه هم نیست واختصاص به مردم و ملّت خاصی هم ندارد، مبنی بر اینکه چون مسلمانان در فلان مکان ساکن هستند زلزله بیشتر یا کمترمیآید و یا چون مردم آنجا کافرند پس زلزله بیشتر میآید، خیر، اصل زلزله و حوادث طبیعی با نگاه اولی، زاییدة نظام هستیو حوادث طبیعی است. دوم اینکه آیا امکان دارد که این حوادث و بلایای طبیعی، کیفر و عذاب کفر و فساد هم باشد، یعنی همان حوادث طبیعیعنوان ثانوی پیدا بکند و جنبة عذاب و کیفر الهی هم پیدا بکند؟ پاسخ این است که از آیات و روایات دینی و قرآنی به دستمیآید که آری، میشود عذاب هم باشد. چنان که قرآن کریم فراوان سرگذشت اقوامی را نقل میکند که به دلیل فساد روی زمینو ایمان نیاوردن به برخی پیامبران الهی، دچار عذابهایی از نوع عذابهای طبیعی مانند زلزله، طوفان، آتش آسمانی و… شده ونابود گشتهاند. چنان که شاعر میگوید نباید از مکافات عمل حتی در دنیا غافل بود: از مکافات عمل غافل مشوگندم از گندم بروید جو ز جو چنین نیست که همة عذابها و کیفرها و یا پاداشهای نیک پس از مرگ و در عالم قبر و قیامت و نیز بهشت و دوزخ باشد،گرچه آن پاداشها و کیفرهای ابدی در جای خود میرسد و حتمی است ولی در این دنیا هم به عنوان آثار و پیامدهای قهریاعمال نیک و بد، به صورت نعمتهای الهی و یا نعمتها و عذابهای الهی دامنگیر انسان میشود. اما اینکه آیا زلزله بم هم جزو زلزلههای از انواع عذاب دنیوی است که از آن سخن رفت؟ نه میتوان به طور قاطع رد کرد وگفت خیر، و نه میتوان به طور قاطع گفت آری. علم آن نزد خداوند است. ولی چه زلزله بم و امثال آن صرف بلا و حوادثطبیعی باشد و یا عذاب و کیفر الهی، یک چیز مسلم است و آن اینکه بلاها و عذابهای طبیعی هم بدون پاداش الهی نیست و لذااگر مسلمانان در این گونه حوادث صبر و شکیبایی به خرج دهند و از مسیر ایمان و صبر دینی خارج نشوند قطعاً نزد خداپاداش دنیوی و اخروی فراوانی دارند و خداوند جبران میکند. سوم اینکه اگر عذاب است پس چرا در سایر کشورها رخ نمیدهد؟ پاسخ این است که چنین نیست که ادعا شده است؛ زیرا زلزله در همه جای دنیا رخ میدهد و حتی در برخی جاها همبیشتر رخ میدهد و هم خرابیاش بیشتر است؛ مانند زلزلههای هند و چین، اندونزی، تایلند، ژاپن و… یعنی هرجای دنیا کهمانند بخشهایی از ایران روی گسل زلزله خیز زمین قرار داشته باشند شاهد چنین حوادث تلخی خواهند بود. پس این تصوردور از واقع است. تنها تفاوت زلزله و سایر حوادث طبیعی در ایران و کشورهای مسلمان با سایر کشورهای غیر مسلمان وکافر این است که گفتیم مسلمانان به خاطر ایمانشان به خدا و صبر و تحمل، اجر و پاداش دارند ولی آنها ممکن است نداشتهباشند.
