نجاست سگ کجای قرآن آمده است؟
شبهه: نه در قرآن و نه در سخنان پیامبر اسلام ص چیزی درباره نجس بودن سگ مطرح نشده و در زمان امامان معصوم بیان شده در حالی که اگر نیاز بود در قرآن یا کلام پیامبر ص مطرح می‌شد.
پاسخ:
اوّلا، احکام اسلامی منحصر در قرآن کریم و احادیث و سیرة پیامبر گرامی اسلام (ص)نیست، بلکه به صراحت آیات قرآن[1] و سفارش رسول مکرم اسلام (ص)،[2] احادیث و سیره اهل بیت و عترت آن حضرت نیز از منابع مهم احکام اسلامی است. بنابر این اگر حکمی از احکام اسلامی مثل نجاست سگ و غیره، پس از رحلت پیامبر اسلام (ص) از طرف اهل بیت و امامان معصوم علیهم السلام بیان شد،[3] چیز عجیب و مخالفت با قرآن و پیامبر اکرم ص نبوده بلکه نتیجه عملیِ سفارش آن حضرت ص در تمسک به اهل بیت او و حکم صحیح اسلامی است.
ثانیا، قرآن کریم كتاب قانون است و قاعدتاً آنچه در آن بيان می‌شود، بايد كليات مسائل باشد نه جزئيات، مگر در مواردي كه ضرورت و مصلحت اقتضاء كند و لذا آیاتی که احکام عملی، اعتقادی و اخلاقی را بیان کردند، تنها پانصد آیه هستند و علاوه بر حکم نجاست سگ، بسیاری از احکامی که امروز ما با آن مواجه هستیم و حکم آن را می‌دانیم به صورت جزئی در قرآن نیامده است از جمله خوردن گوشت سگ که هیچکس در حرام بودن آن شک ندارد، یا کیفیّت نمازها، یا اصل وجوب نماز آیات و غیره. بنابر این قرآن کریم معمولا در بیان احکام فقهی به کلیّات بسنده کرده و تبیین و تفسیر آن به مقتضای آیات: « وَ أَنْزَلْنا إِلَيْكَ الذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ ما نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُون(نحل: 44)؛ و ما اين ذكر [قرآن] را بر تو نازل كرديم، تا آنچه به سوى مردم نازل شده است براى آنها روشن سازى؛ و شايد انديشه كنند!» و « وَ ما آتاكُمُ الرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ ما نَهاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا(حشر: 7)؛ آنچه را رسول خدا براى شما آورده بگيريد (و اجرا كنيد)، و از آنچه نهى كرده خوددارى نماييد»، در زمان حضور رسول مکرم اسلام (ص) به آن حضرت و پس از رحلش به دستور الهی و سفارش پیامبر اکرم (ص) به امامان معصوم علیهم السلام سپرده شده است. علاوه بر اینکه از لحاظ عقلی نیز پسندیده نیست که تمام احکام و مسائل ریز شریعت به صورت صریح در قرآن کریم که مستلزم چندین هزار صفحه و چندین جلد کتاب است مطرح شود در حالی که بیان کلیّات و تفسیر و تبیین آن توسط فرستاده الهی امکان‌پذیر است.
[1] . مثل آیه اولی الامر: «يا أَيُّها الَّذِينَ آمَنُوا أَطِـيعُوا اللّهَ وَأَطيعُوا الرَّسُولَ وَأُولِى الأمْرِ مِنْكُمْ(نساء: 59)؛ اى كسانى كه ايمان آوردهايد، خدا را اطاعت كنيد و پيامبر و اولياى امر خود را [نيز] اطاعت كنيد»، آیه صادقین(توبه: 119) و غیره.
[2] . بخشی از حدیث غدیر: «أَنِّي قَدْ تَرَكْتُ فِيكُمُ الثَّقَلَيْنِ أَحَدُهُمَا أَكْبَرُ مِنَ الْآخَرِ، كِتَابَ اللَّهِ وَ عِتْرَتِي فَانْظُرُوا كَيْفَ تَخْلُفُونِّي فِيهِمَا فَإِنَّهُمَا لَنْ يَتَفَرَّقَا حَتَّى يَرِدَا عَلَيَّ الْحَوْضَ؛ همانا من در ميان شما دو چيز سنگين را واگذاشتم، كه يكى از آن دو از ديگرى بزرگتر است، كتاب خدا و عترت خودم، پس بنگريد چگونه پس از من با اين دو رفتار مىكنيد، پس همانا اين دو از هم جدا نمىشوند تا بر من در حوض وارد شوند».(محمد بن محمد بن نعمان (شيخ مفيد)، الإرشاد في معرفة حجج الله على العباد، قم، كنگره شيخ مفيد، 1413، ج 1، ص 176)
[3] . عذافر از امام صادق(ع) از نوشيدن و وضو گرفتن با پس مانده آبي که بعضي از حيوانات (سنور، گوسفند، گاو، شتر ، الاغ ، اسب، استر و درندگان) نوشيده اند، سوال کرد. امام فرمود: بنوش و وضو بگير. سپس از سگ سوال کردم. امام فرمود: نه. پرسيدم: آيا او يک درنده (مثل ديگر درندگان) نيست؟ فرمود: نه به خدا، او نجس است. نه به خدا، او نجس است.؛ و نیز عبدالله بن ابي يعفور از امام صادق(ع) نقل مي کند: همانا خداوند نيافريد خلقي را که نجس تر از سگ باشد. و نیز ابن مسلم مي گويد از امام صادق(ع) سوال کردم: اگر سگي از ظرفي آب بياشامد وظيفه چيست؟ آن حضرت فرمود: لازم است ظرف را بشوئيد.» و نیز امام صادق(ع) فرمود: هرگاه سگ از ظرفي آب خورد، آن آب را دور بريز.» و غیره؛ ر.ک: محمد بن حسن شيخ حر عاملى، وسائل الشيعة، محقق / مصحح: مؤسسة آل البيت عليهم السلام، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام، 1409 ق، ج1، ص 225- 227، بَابُ نَجَاسَةِ سُؤْرِ الْكَلْبِ وَ الْخِنْزِير.
تهیه شده در: پژوهشگاه امام صادق (علیه السلام)، سایت جوابگو، پژوهشگر: محسن مروتی و قربان آهنگری
