نیاز نداشتن به پیامبر در عصر علم
شبهه: بشر با توجه به اینهمه پیشرفت علمى، به پیامبران و تعلیمات آنان نیاز ندارد؛ زیرا بشری که به کُرات دست یافته، به آن رشد عقلی رسیده که خیر خود را تشخیص دهد و نیازمند به دین نباشد.
پاسخ: اولاً، هرچند رشد علمی بشر نقاط ابهام بسیاری را برای او روشن کرده است؛ اما این پیشرفت علمی در برابر چیزهایی که بشر نمیداند، بسیار ناچیز است؛ وقتی انسان هنوز از عهدۀ درمان جسم خود بر نیامده و بسیاری از بیماریها، خودش و عزیزانش را میکشد و او راه درمانی برای آن ندارد، نمیتوان ادعا کرد او نیازی به آموزههای پیامبران ندارد. دانشمندان هنوز به همۀ زوایای جسم و بدن مادی انسان، عالم ماده و دنیا، روابط کامل اشیای مادی با یکدیگر و شگفتیهای عالم ماده پی نبردهاند و هرچه علم بشر جلوتر میرود، مجهولات جدیدتر و بیشتری انسان را فرا میگیرد. با این وصف چگونه میشود علم عادی بشر، عوالم پس از دنیا و کیفیت اثرگذاری اعمال دنیوی در آخرت را شامل شود؟ آموزههای پیامبران برنامۀ جامع سعادت دنیا و آخرت و جسم و روح انسان است و تنها کسی دانش این برنامهریزی را دارد که بر جسم و روح انسان احاطۀ کامل دارد و آن نیز فقط پروردگار و خالق بشر است؛
ثانیاً، انسان همواره نمیتواند از علم خویش در مسیر درست بهره گیرد؛ طغیان نفس انسان و نیز وسوسههای شیطانی نمیگذارد از چراغ عقل و فطرت بهرهمند شود و علم را در مسیر صحیح آن به کار گیرد. همین علم در بسیاری از موارد ابزاری برای سلطۀ بعضی از مردم بر بعضی دیگر میشود و حتی با کمک این دانش، جان و مال انسانهای دیگر را میگیرند و نفس آنان نیز این جنایتهایشان را توجیه میکند. اینجاست که وحی به کمک انسان میآید تا او را در برابر این دشمنان قدرتمند یاری کند و راه پیروزی بر نفس و شیطان را با احکام عملی و تقویت ایمان برای او هموار کند؛
ثالثاً، بسیاری از دانشمندان سرشناس جهان دیندار بودهاند و این نشان میدهد آنان با وجود توانایی علمی، نیاز به دین را در وجود خود حس میکردند و متوجه بودند بدون دین و آموزههای پیامبران و تنها با اتکا به دانش بشری در زندگی سعادتمند نخواهند شد؛ مثلاً «نیوتن» هرچند موضوع تثلیث را عقلانی نمیدانست و آن را نمیپذیرفت؛ اما مسیحی بود و به آموزههای انجیل اعتقاد داشت. جملات فراوانی از نیوتن به جا مانده که نشان میدهد او فردی خداشناس بوده است. وی گفته است: «این زیباترین نظام خورشید و سیارات و ستارههای دنبالهدار، تنها میتواند درنتیجۀ تدبیر و حاکمیت یک موجود دانا و توانا پدید آید.» [1]
برخی دانشمندان نیز بهصراحت اعتراف کردهاند که بشر بدون آموزههای پیامبران نمیتواند برای بسیاری از مشکلات و مجهولات کلیدی خود، راهحلی بیابد که در ادامه به دو نمونه از آنها اشاره میکنیم:
شالو، فیزیکدان آمریکایی و برندۀ جایزۀ نوبل میگوید: «پرسش از مبدأ، باید به دقتِ هرچه بیشترـ تا حدی که علایق و تواناییدانشمندان اجازه میدهدـ دنبال شود. اما جوابها هرگز نهایی نیست و برای پاسخ به پرسشهای عمیقتر، سرانجام باید به دین مراجعه کرد.»[2]
اکینگ هورن، فیزیکدان انگلیسی میگوید: «علم بدون دین، ناقص است و نمیتواند به عمیقترین لایههای فهم دست بیابد.»[3] بنابراین پیشرفت علمی هیچگاه نیاز انسان به پیامبران و تعلیمات دینی را جبران نمیکند.
[1]. نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاهها، «دانشمندان و خداباوری»، پرسمان دانشگاهیان، دسترسی در: https://www.porseman.com/article/114100، 1397.
[2]. همان.
[3]. همان.
